Zmiany na ustach: O czym świadczą?

Często na ustach pojawiają się małe, białe, żółte lub czerwone grudki o wielkości 1-5 mm. Są bezbolesne i mogą występować zarówno pojedynczo, jak i w dużych skupiskach. Najprawdopodobniej mamy wtedy do czynienia z plamkami Fordyce’a. Powstają wskutek gromadzenia się sebum w gruczołach łojowych. Mogą pojawiać się nie tylko na czerwieni wargowej, ale też na wewnętrznych stronach policzków, powiekach, sutkach i narządach płciowych. Plamki Fordyce’a nie świadczą o żadnej chorobie, nie da się nimi zarazić i są zmianami idiopatycznymi. Grudki te są obecne w skórze już od narodzin i występują u 80 proc. osób, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Wraz z wiekiem mają tendencję do powiększania się. Plamki nie wymagają leczenia, mogą stanowić jedynie problem estetyczny. Można wtedy zdecydować się na laserowe usunięcie grudek, które jest jednak bardzo kosztowne. Badania wykazują, że największą skłonność do powstawania plamek Fordyce’a mają osoby spożywające przetworzoną żywność, bogatą w węglowodany i tłuszcze trans. Dlatego, by zapobiegać tym zmianom, należy zmienić nawyki żywieniowe – ograniczyć spożycie soli, cukru i produktów przetworzonych. Warto też dbać o odpowiednie nawilżenie skóry, pijąc minimum 2 litry wody dziennie. Należy też pamiętać o odpowiednim poziomie witamin A, D i E.

Popękane i spierzchnięte usta

Bardzo powszechną dolegliwością są też suche, spierzchnięte i popękane usta. Przyczyną są nie tylko niesprzyjające warunki pogodowe, takie jak mróz, wiatr czy słońce. Takie zmiany mogą świadczyć też o niedoborach witamin i minerałów, zwłaszcza witamin z grupy B, czy też A i E. To także częsty symptom niedoboru żelaza, który może przerodzić się w anemię. Spierzchnięte usta towarzyszą również odwodnieniu organizmu i zaburzeniom hormonalnym. Aby sprawdzić przyczynę popękanych ust, należy wykonać morfologię krwi. W łagodzeniu tych zmian pomocne będzie zdrowe odżywianie, uzupełnienie niedoborów składników odżywczych oraz odpowiednie nawadnianie organizmu. Można także stosować nawilżające pomadki ochronne, a także natłuszczanie ust masłem shea, miodem, aloesem czy olejem kokosowym. Można też wcierać witaminy A i E.

Niedobór witamin i przesuszenie ust, zwłaszcza podczas mrozu mogą być także przyczyną zapalenia kącików ust, czyli tzw. zajadów. W kątach pojawiają się drobne i bolesne pęknięcia, rumienie i szczeliny. Zajady mogą wystąpić w każdym wieku, zarówno u niemowląt, osób dorosłych, jak i starszych. Spowodowane są zazwyczaj rozwojem grzybów Candida, paciorkowców i gronkowców. Mogą świadczyć też o awitaminozie (szczególnie o niskim poziomie witamin A i B2, które odpowiadają za prawidłową budowę błon śluzowych i skóry), niedożywieniu czy osłabieniu z powodu długotrwałej antybiotykoterapii. Może to być także objaw alergii kontaktowej, np. na metale zawarte w sztućcach czy też anemii (niedoboru żelaza). Zajady mogą być także pierwszym symptomem cukrzycy typu 1, gdyż rosnący poziom cukru we krwi może wywołać grzybicę. Ta z kolei może zaatakować nabłonek ust. W leczeniu zajadów pomaga stosowanie maści antybiotykowych i przeciwgrzybiczych, pomadek do ust, kremów natłuszczających oraz suplementacja witaminami A, B, C i E. Warto również unikać kawy, alkoholu, pikantnych przypraw i słodyczy. Można także nacierać zajady olejkiem herbacianym, czosnkiem, miodem lub aloesem.

Opryszczka wargowa

Drobne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym pojawiające się na ustach to z kolei opryszczka wargowa. Wywołuje ją wirus Herpes simplex (HSV1), którym można zakazić się przez bezpośredni kontakt z chorą osobą. Wirus występuje bardzo powszechnie, zakażonych może być nawet 80 proc. ludzi, jednak objawy pojawiają się tylko u połowy z nich. Zwykle dzieje się to w chwili spadku odporności i osłabienia organizmu. Pierwszy symptom to napięta i swędząca skóra, następnie pojawia się zaczerwienienie na wargach, a potem mała grudka. Z czasem tworzą się małe, bolesne pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą, które pękają po około tygodniu. Przeradzają się w nadżerki, które następnie goją się, tworząc żółte strupki. Opryszczka ma skłonność do nawrotów, jednak nie jest zwykle groźna dla zdrowia. Może być jedynie niebezpieczna dla kobiet w ciąży i małych dzieci z powodu powikłań. Aby wyleczyć opryszczkę, należy sięgnąć po preparaty przeciwwirusowe i środki wysuszające. Świetnie sprawdzają się produkty zawierające cynk, rutynę i niacynę.

Kolejną nieprzyjemną dolegliwością w obrębie ust są afty. To małe, lecz bolesne nadżerki lub owrzodzenia pojawiające się w obrębie jamy ustnej – mogą wystąpić na śluzówce policzków, języku, okolicy podjęzykowej i na wargach. Są pokryte białym nalotem i otoczone zapalną obwódką. Mogą utrzymywać się przez kilka dni lub nawet parę tygodni. Nie można się nimi zarazić tak jak opryszczką. Do najczęstszych przyczyn ich powstawania należą m.in. uszkodzenia śluzówki (np. przy szczotkowaniu zębów lub w wyniku podrażnień podczas zabiegów stomatologicznych), nieodpowiednia higiena jamy ustnej, próchnica, kamień nazębny, aparat ortodontyczny czy źle dobrana proteza. Afty mogą pojawiać się także w wyniku stresu, alergii, stosowania silnych antybiotyków lub innych leków czy też zaburzeń hormonalnych. Na afty pomogą preparaty przeciwzapalne i antyseptyczne, ale także domowe sposoby. Można płukać jamę ustną rumiankiem, szałwią czy łopianem lekarskim oraz przykładać zaparzony i przestudzony woreczek herbaty. Warto również odkażać ranę wodą utlenioną.

Przebarwienia ust

Zdarza się, że usta mogą przybrać nienaturalny kolor, np. bladoróżowy, szaroróżowy czy nawet siny. Takie przebarwienia warg również mogą świadczyć o poważnych problemach ze zdrowiem. Sine usta mogą wiązać się ze spadkiem poziomu tlenu w organizmie spowodowanym chorobami układu oddechowego, np. zapaleniem płuc, astmą, obturacyjną chorobą płuc czy nadciśnieniem płucnym. To również objaw chorób układu krążenia, m.in. wrodzonej wady serca, zawału czy zastoinowej niewydolności serca. Takich zmian nie można bagatelizować i gdy nie ustępują, warto zgłosić się do lekarza.