Życie ze stomią

Po zjedzeniu pokarmu i strawieniu go organizm musi wydalić pewne substancje, które są już niepotrzebne, a nawet szkodliwe. Częściowo odbywa się to poprzez jelito, które składa się z dwóch części: jelita cienkiego i grubego. Spożyty pokarm trafia poprzez żołądek i dwunastnicę najpierw do jelita cienkiego, które charakteryzuje się niewielką średnicą, natomiast jest bardzo długie, ma 4 do 6 metrów.Jelito grube ma większą średnicę niż jelito cienkie, ale jest krótsze - ma około 1,5 metra. Zakończone jest odbytem zaopatrzonym w mięśnie zwieracza.

Trawienie i wchłanianie pokarmu do krwioobiegu odbywa się w jelicie cienkim. W jelicie grubym następuje głównie wchłanianie wody. Zbędne dla organizmu substancje wydalane są w postaci stolca. Niektóre z niepotrzebnych organizmowi substancji eliminowane są z organizmu poprzez nerki, które pełnią rolę filtru. W postaci moczu przechodzą z nerek przez moczowody do pęcherza moczowego. Tam mocz jest magazynowany dopóty, dopóki nie zostanie wydalony na zewnątrz przez cewkę moczową.

Co to jest stomia?

Różne powody, na przykład choroba nowotworowa, powikłania pooperacyjne, wady wrodzone, kamica nerkowa, a także urazy powypadkowe mogą prowadzić do konieczności usunięcia jelita lub części układu moczowego. W konsekwencji dotychczasowe ujścia treści jelitowej (lub moczu) nie mogą być już używane. Obrazowo można to wyjaśnić w ten sposób: została przerwana droga od spożycia do wydalenia.

Podczas zabiegu operacyjnego chirurg wytwarza nowe ujście w nowym miejscu. Takie nowe ujście nazywane jest stomią lub przetoką. Słowo "stomia" pochodzi z języka greckiego i oznacza "usta" lub "otwór". Tak więc w znaczeniu chirurgicznym chodzi o operacyjne wytworzenie ujścia jelita lub dróg moczowych na powłokach brzusznych.

Rodzaje stomii

Kolostomię wykonuje się wtedy, gdy zachodzi konieczność usunięcia części jelita grubego. Wówczas pozostała część jelita zostaje połączona z przednią ścianą jamy brzusznej. Stolec powstały w wyniku procesów trawienia wydalany jest nie jak dotychczas drogą naturalną (przez odbyt), lecz przez stomię (kolostomię).

Ileostomia jest to stomia wykonana na poziomie końcowego odcinka jelita cienkiego poprzez wyprowadzenie tego odcinka jelita na powierzchnię ściany brzucha. W tym przypadku objętość treści jelitowej jest większa niż normalnie i wydalana jest w postaci płynnej.

Urostomia to operacja polegająca na połączeniu obu moczowodów ze ścianą brzucha. W ten sposób eliminuje się z organizmu mocz.

Powrót do aktywności

W większości przypadków, problemy osób ze stomią mają źródło w psychice. Sama pielęgnacja stomii rzadko jest kłopotliwa, o ile pacjent dysponuje odpowiednim sprzętem do jej zaopatrzenia. Jeżeli jest on odpowiedniej jakości i pacjent ma do dyspozycji potrzebną jego ilość, to opróżnianie i wymiana worka stają się zwykłą, codzienną czynnością. Wskazana jest rozmowa na ten temat z osobami bliskimi i domownikami. Wiele osób dostrzega korzyść z rozmowy na temat stomii z osobami, z którymi nie łączy ich zażyłość. Życie staje się łatwiejsze, kiedy potrafi się mówić o niej bez zażenowania.

Stomia nie powinna mieć negatywnego wpływu na życie rodzinne czy zawodowe. Ale jest to możliwe tylko przy zastosowaniu nowoczesnego sprzętu stomijnego. Życie towarzyskie, po okresie rekonwalescencji, można prowadzić tak samo jak przed operacją. Można uczestniczyć w przyjęciach, jadać wszystko co nie szkodzi, tańczyć, bywać w teatrach. Nie ma przeszkód, by powrócić do aktywności zawodowej i uprawiać sporty.

Większość osób może jeść i pić to samo, co przed zabiegiem wytworzenia stomii. Niektóre pokarmy i napoje mogą być powodem nadmiaru gazów lub zmiany konsystencji treści jelitowej na bardziej płynną. U niektórych osób, nadmierne gazy występują po zjedzeniu jajek, kapusty, cebuli, groszku, szparagów lub czekolady, a także po wypiciu piwa lub gazowanej lemoniady.

Powrót do pracy po zabiegu wyłonienia stomii zależy od ogólnego stanu sił i stanu zdrowia, musi być uzgodniony z lekarzem. Warunkiem jest oczywiście także prawidłowe zaopatrzenie stomii za pomocą sprzętu stomiijnego. Pacjenci ze stomią mogą zażywać kąpieli tak jak przed operacją. Można myć się i kąpać z przyklejoną płytką i workiem, lub samą płytką, a także bez sprzętu stomijnego. Kąpiel w basenie wymaga oczywiście założenia pewnego i sprawdzonego sprzętu. Większość osób ze stomią nie musi redukować dotychczasowej aktywności fizycznej i może uprawiać te same rodzaje sportu, co przed zabiegiem operacyjnym. Można jeździć na nartach, na rowerze, wspinać się, grać w piłkę. Ale znowu - warunkiem jest bezpieczne zaopatrzenie przetoki za pomocą sprzętu stomijnego. Stomia nie stanowi przeciwwskazania do podróży. Używając odpowiedniego zaopatrzenia, które może pozostawać na skórze odpowiednio długo, czas podróży jak i środek transportu nie ma istotnego znaczenia. Trzeba jednak pamiętać o tym, aby w podręcznym bagażu mieć rezerwę sprzętu stomijnego.

Jaki sprzęt?

Każda osoba ze stomią powinna dobrać sobie taki sprzęt, który spełni jej wszystkie oczekiwania, zagwarantuje bezpieczeństwo, dyskrecję i wygodę. Porównując jakość worków stomijnych, których dziś się używa z modelami sprzed 10 lat, można śmiało powiedzieć, że dokonała się w tej dziedzinie prawdziwa rewolucja. Dostępny dziś na rynku sprzęt stomijny spełnia najważniejsze warunki: jest szczelny dla treści jelitowej i gazów (a więc - dyskretny), skutecznie chroni skórę wokół przetoki, zabezpiecza ją przed podrażnieniem i odparzeniem (a więc - jest pewny i bezpieczny) oraz nie ogranicza aktywności życiowej (a więc - jest wygodny).

Co dla Europejczyka, to nie dla Polaka...

Stomicy w całej Europie mają przeważnie bezpłatny dostęp do potrzebnego im sprzętu stomijnego. Mogą wymieniać woreczki na nowe nawet dwa, trzy razy dziennie, w zależności od potrzeb. Polacy nie mają dostępu do takich luksusów. Przyznano im bowiem skromny limit gotówkowy (300 zł, 400 zł lub 480 zł miesięcznie - w zależności od rodzaju stomii). Co dziwne - w Ministerstwie Zdrowia trwają prace, aby ten limit ograniczyć!!! Ministerstwo Zdrowia planuje w najbliższym czasie wprowadzić 30 procentową dopłatę przez pacjenta!!! Spowoduje to niemożność zrealizowania i tak skromnego przecież limitu dla bardzo wielu spośród ok. 26 tysięcy chorych. Tym samym wyłączy ich z w miarę "normalnego" życia. W większości są to bowiem ubodzy emeryci.

Materiał przygotowany przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia" na konferencję prasową Polskiego Towarzystwa Opieki nad Chorymi ze Stomią "POL-ILKO", 5 października 2007