Nowy szczep salmonelli oporny na antybiotyki

Francois-Xavier Weill i Simon Le Hello z Instytutu Pasteura w Paryżu twierdzą, że od 2002 do 2008 r. wykryto 489 przypadków zakażenia nową superbakterią o nazwie S. Kentucky we Francji, Danii, Anglii i Walii. Są też doniesienia, że wykryto ją w USA i Kanadzie, a także w Afryce.

Liczba zakażeń rośnie w coraz szybszym tempie. O ile w 2002 r. zanotowano jedynie trzy przypadki infekcji tym szczepem salmonelli, to w 2008 r. (najnowsze dostępne dane) w ciągu roku przybyło 178 nowych zakażeń.

Pierwsze infekcje wykryto w 2002 r. w Egipcie, ale francuscy badacze podejrzewają, że pojawiły się one tam już w latach 90. XX w. W 2005 r. S. Kentucky wykryto w innych regionach Afryki i na Środkowym Wschodzie.

Nie jest to jednak jedyna nowego typu groźna odmiana salmonelli. Centrum Kontroli Chorób (CDC) informuje, że w USA zarejestrowano 77 przypadków zakażenia szczepem o nazwie Heidelberg, również opornych na antybiotyki (jedna zakażona osoba zmarła).

W USA co roku dochodzi do 1,7 mln infekcji wywołanych salmonellą. Rzadziej zdarzają się one w Europie. W 27 krajach Unii Europejskiej w latach 1999-2008 zarejestrowano 1,6 mln zakażeń tą bakterią.

Dr Paweł Grzesiowski z Instytutu Profilaktyki Zakażeń nie jest zaskoczony tym, że pojawiają się szczepy salmonelli oporne na antybiotyki. "Należą one do bakterii tzw. gram-ujemnych z rodziny Enterobacteriaceae, a te mikroby coraz częściej wykazują oporność na antybiotyk cipro.

Oporność na ten antybiotyk coraz częściej wykazują także należące do bakterii gram-ujemnych pałeczki okrężnicy E. coli (jedna z odmian tej bakterii wywołała niedawno epidemię groźnych zakażeń powodujących tzw. zespół hemolityczno-mocznicowy).

Salmonelle mają kształt pałeczek, wyposażone są w rzęski i rezydują w komórkach zarażonego organizmu, wywołując zatrucia pokarmowe. Najczęściej dochodzi do nich po spożyciu zainfekowanej żywności, głównie surowych jaj (majonezów, kremów i lodów) oraz przetworów mięsnych, galaretki, pasztetów lub pierogów.

Do zakażeń szczególnie często dochodzi w lecie, gdy jest ciepło i wilgotno, gdyż pałeczki salmonelli mogą wtedy przebywać poza żywym organizmem nawet kilka miesięcy.

Pierwsze objawy choroby pojawiają się zwykle po 18-24 godzinach. Są to najczęściej dolegliwości żołądkowo-jelitowe w postaci bólów brzucha, gorączki, biegunki, a nawet nudności i wymiotów. U większości osób nie powoduje ona poważniejszych skutków, ale u ludzi starszych lub z osłabioną odpornością mogą mieć groźny przebieg, powodując nawet zgon.

Źródłem infekcji może być żywność zanieczyszczona odchodami zakażonych zwierząt, szczególnie drobiu, lub pochodzące od nich produkty żywnościowe, takie jak: jaja, mięso i mleko.

"Journal of Infectious Diseases" informuje, że salmonellę Kentucky wykryto w kurczakach i indykach sprowadzonych z Etiopii, Nigerii i Maroka. Ich oporność na cipro wynika z tego, że należy on do fluorochinolonów, grupy antybiotyków często stosowanych w hodowli drobiu.

Zakażenia salmonellą mogą powodować także ludzie, którzy wcześniej się zatruli. Trzeba pamiętać, że po przebyciu choroby pałeczki salmonelli są wydalane z kałem przez kilka tygodni lub miesięcy i to bez jakichkolwiek objawów chorobowych.

Przed infekcją chroni głównie przestrzeganie podstawowych zasad higieny, szczególnie mycie rąk, oraz właściwe przechowywanie i przygotowywanie żywności.

W lodówce powinna być ona trzymana w osobnych pojemnikach, a po odmrożeniu nie powinna być ponownie zamrażana. Mięso nie może być niedogotowane lub niedopieczone. Nie wystarczy też parzenie jaj, gdyż niszczy ono jedynie bakterie znajdujące się na skorupce.

Zbigniew Wojtasiński