Gdy bolą oczy

Zapalenie spojówek, pękanie naczynek krwionośnych w gałce ocznej i jęczmień to najczęstsze dolegliwości oczu. Aby do nich nie dopuszczać, powinniśmy unikać m.in. złego oświetlenia, suchego powietrza, dymu tytoniowego, a zwłaszcza przemęczania narządu wzroku. Jeśli tego typu problemy pojawiają się sporadycznie, to można im zaradzić domowymi sposobami. Jeśli jednak dość często się powtarzają, należy skonsultować się z okulistą. Fachowej pomocy i leczenia wymagają zawsze osoby z objawami jaskry, która niestety staje się u nas chorobą społeczną.

Zapalenie spojówek

Przyczyną tej dolegliwości, często powracającej, bywają zakażenia bakteryjne (np. gronkowcami, paciorkowcami) lub wirusowe (np. grypą, różyczką, odrą), alergia, zanieczyszczenia (np. dymem tytoniowym), obecność drażniących mechanicznie ciał obcych, promienie ultrafioletowe, zbyt długie wpatrywanie się w ekran komputera. Choroba objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem powiek, których brzegi skleja ropna wydzielina. Można stosować (kilka razy w ciągu dnia) okłady z naparu z rumianku, szałwii lub świetlika oraz przemywać oczy roztworem soli fizjologicznej. Jeśli zapalenie trwa dłużej niż kilka dni albo nawraca, to trzeba wybrać się do okulisty, który zaleci odpowiednie leczenie. Bez konsultacji z lekarzem lepiej nie stosować żadnych lekarstw, maści czy kropli do oczu, gdyż w ten sposób można jedynie pogorszyć swój stan. Zapalenie spojówek bywa również czasami efektem wpatrywania się w słońce bez okularów przeciwsłonecznych z odpowiednimi filtrami eliminującymi szkodliwe dla wzroku promienie. Okulary najlepiej kupować w salonach optycznych, gdyż na bazarach najczęściej oferowane są podróbki albo zwykłe buble.

Przyczyną bólu, łzawienia lub pieczenia oczu może być przemęczenie zbyt długim czytaniem, pisaniem, brakiem snu, przebywaniem w złym oświetleniu, podrażnieniem drobinkami kurzu, wiatrem, chlorowaną wodą lub kosmetykami (m.in. tuszem do rzęs, cieniami do powiek, preparatami do demakijażu zawierającymi tłuszcz). W tej sytuacji również można pomóc sobie okładami z rumianku a także przemywaniem oczu roztworem soli fizjologicznej. Gdy domowe sposoby nie przynoszą ulgi, trzeba zasięgnąć porady okulisty lub alergologa.

Zaczerwienione oczy to często efekt nadmiernego wysychania białkówek. Zaczerwienieniu zwykle towarzyszy szczypanie lub swędzenie. Przyczyną nadmiernego rozszerzenia lub pękania naczynek krwionośnych w gałce ocznej może być długie przebywanie na suchym powietrzu, w klimatyzowanym lub centralnie ogrzewanym pomieszczeniu, długa praca przy komputerze, dym papierosowy, a także jakiś uraz, uporczywy kaszel, krzyk, wymioty, zmęczenie, nieprawidłowe oświetlenie (bardzo szkodliwe jest światło halogenowe). Dolegliwość wywołana jest też brakiem witaminy A, która odpowiada za nawilżenie rogówki i spojówki oka. Można stosować krople do oczu, które obkurczają naczynia krwionośne i likwidują zaczerwienienia. Krople działają jednak tylko na pewien czas, a po kilku godzinach zaczerwienienie może powrócić. Prostym sposobem na pozbycie się tej dolegliwości są kompresy z zimnej przegotowanej wody, położone na powieki bądź okłady z kostek lodu owiniętych chusteczką. Pod wpływem chłodu naczynia krwionośne kurczą się, a woda nawilża gałki oczne. Należy także pamiętać o wietrzeniu i nawilżaniu pomieszczeń oraz o przerwach podczas pracy przy komputerze (w przerwie mrugamy oczami, patrzymy przez okno albo na jakiś oddalony punkt w pokoju). Chroniczne przekrwienie oczu może sygnalizować wirusowe lub bakteryjne zapalenie oka.

Jęczmień to potoczna nazwa bakteryjnego zapalenia gruczołów w tzw. tarczkach powiekowych, wywołanego gronkowcem. Część powieki ulega zaczerwienieniu i obrzękowi, zbiera się też treść ropna. Stan zapalny utrzymuje się zwykle kilka dni. Można stosować rozgrzewające, suche okłady, krople i maści z antybiotykiem lub sulfonamidem. Warto też sięgnąć po starą, wypróbowaną metodę - jęczmień masujemy złotem (np. obrączką), które ma właściwości jonizujące i rozgrzewające. Wcześniej złoto dezynfekujemy spirytusem. Jeśli jęczmień nawraca, to trzeba skonsultować się z okulistą.

Coraz więcej osób cierpi na jaskrę, która staje się u nas chorobą społeczną. Dochodzi do niej w wyniku powolnego uszkodzenia nerwów wzrokowych pod wpływem niedokrwienia spowodowanego na przykład podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Schorzenie dotyczy obu oczu, choć może przebiegać niesymetrycznie. Ponieważ jaskra atakuje powoli, chory często jest niezorientowany, że coś mu dolega. Tymczasem objawami sygnalizującymi konieczność poddania się badaniom są: każdy dyskomfort odczuwany w oczach, przewlekłe i nie zdiagnozowane bóle głowy, bóle i przekrwienia oczu, nawet najmniejsze zaburzenia widzenia i zamglenia. Na badania profilaktyczne powinna zgłosić się do okulisty każda osoba, która ukończy 40. rok życia. Grupę ryzyka stanowią osoby obciążone dziedzicznie tą choroba, niskociśnieniowcy, chorzy na miażdżycę, cukrzycę oraz osoby z zaburzeniami krążenia. Wczesne wykrycie jaskry i odpowiednie leczenie pozwala utrzymać wzrok w dobrej formie, choć zmian nerwów wzrokowych nie da się już cofnąć czy całkiem zlikwidować. Nie leczona jaskra grozi ślepotą lub zawężeniem pola widzenia do tzw. pola lunetowego. Pacjent może mieć pełną ostrość widzenia, ale patrzy na świat jakby przez grubą lunetę. Jaskrę wykrywa się poprzez badanie ciśnienia w gałce ocznej a także badanie dna oka i pola widzenia. Przy stwierdzeniu jaskry podaje się regularnie leki. Można też stosować zabiegi laserowe, a w ostateczności - gdy zmiany w polu widzenia postępują lub ciśnienie wewnątrzgałkowe nie obniża się mimo leczenia - konieczne są zabiegi operacyjne. Operacja zapobiega dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Osobom z jaskrą zaleca się dietę bogatą w witaminy z grupy B (mięso, drób, rośliny strączkowe, pestki dyni i słonecznika) oraz beta-karoten (marchewka, szpinak, morele). Ciśnienie śródgałkowe obniżymy spożywając ryby i rybi tran.