Najpopularniejsze polskie nazwiska. Skąd się wzięły, co oznaczają?
Czy przysłowiowy „Jan Kowalski” to najpopularniejsze imię i nazwisko w kraju? Okazuje się, że nie! W Polsce najpopularniejszym imieniem żeńskim jest Anna, a męskim — Piotr. A jak się przedstawia sprawa z nazwiskami? Tutaj również Kowalski nie dzierży palmy pierwszeństwa.
Według danych, jakie opublikował w minionym roku Wydział Promocji Polityki Cyfrowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, TOP 10 najpopularniejszych polskich nazwisk przedstawia się, jak następuje:
Nowak - tak na nazwisko ma 102 503 kobiet i 100 617 mężczyzn.
Poznaj również: Najmniej popularne imiona w Polsce. Są na szarym końcu listy
Jakie jest znaczenie nazwisk? Skąd się wzięły najpopularniejsze polskie nazwiska?
Nazwisko wraz z towarzyszącym mu imieniem stanowi podstawową daną służącą rozpoznaniu i identyfikacji danej osoby praktycznie w każdej współczesnej kulturze. W starożytności nazwiska nie były jeszcze powszechnie stosowane. Na przykład w Grecji posługiwano się jedynie imionami, do których dodawano drugi człon odnoszący się do miejsca, z którego dana osoba pochodziła. W tym wczesnym okresie nazwiskami w Europie posługiwali się jedynie Rzymianie.
Nazwiska na ziemiach polskich zaczęły się pojawiać i kształtować dopiero w okresie późnego średniowiecza. Miały także bardzo wiele źródeł — mogły wywodzić się od imion (na przykład Adamus, Marcinek, Michałko czy Roman), zawodu, cech fizycznych danej osoby, jej charakteru, a także nawiązywać do nazw zwierząt, roślin, przedmiotów. Niekiedy, zgodnie ze starogreckim zwyczajem, określały miejsce pochodzenia. Mogły mieć także etniczną genezę.
Jak zatem wygląda pochodzenie najpopularniejszych polskich nazwisk?
- Nowak: takie miano przylgnęło do ludzi, którzy byli świeżymi przybyszami w okolicy. Także ktoś, kto rozpoczynał naukę zawodu, był w swoim fachu nowy, często otrzymywał przydomek Nowaka. Dziś raczej powiedzielibyśmy “Świeżak". To nazwisko, ale zapisywane już jako Novak, jest także najpopularniejszym nazwiskiem w Czechach i w Słowenii.
- Kowalski: To nazwisko wywodzi się od zawodu kowala, a także noszą je osoby, których przodkowie wywędrowali z miejscowości Kowale. Pierwsze zapisy historyczne, w których odnotowano nazwisko Kowalski, pochodzą z 1357 roku.
- Wiśniewski: Jest to nazwisko odmiejscowe, odnoszące się do takich miejsc, jak Wiśniewa, Wiśniewo, Wiśniowa, Wiśniew, Wiszniewo. Tak jak i Kowalski, to nazwisko ma długą tradycję — pierwszy raz wspomniane jest już w 1397 roku. Nazwisko Wiśniewski nosiło w Polsce kilkanaście rodów szlacheckich.
- Wójcik to także jedno z najstarszych nazwisk polskich. Źródła jego pochodzenia są wielorakie i mogą bardzo różnić się pomiędzy rodzinami. Najstarsze rody Wójcików swój początek wzięły od zdrobnienia imienia Wojciech, inne od słowa “wójt", które na przestrzeni dziejów również miało różne definicje. Nazwisko może wywodzić się także od wsi Wójcia i Wójciki, od zdrobnienia słowa “wojak", od nazwy dziecięcej zabawy, nazwy ptaka, a także od niemieckiego słowa Voget, oznaczającego adwokata.
- Kowalczyk: To nazwisko prawdopodobnie pochodzi od właśnie od słowa kowalczyk oznaczającego osobę uczącą się zawodu kowala, czeladnika albo chłopca kowalskiego. W historycznych dokumentach jest notowane od 1427 roku.
- Kamiński: Nazwisko to wywodzi się od słowa kamień.
- Lewandowski: To nazwisko, choć znane jest już od XVII wieku, wciąż skrywa tajemnicę swojej genezy. Być może wywodzi się od słowa lew lub od lewej strony albo od imienia Lew, czyli spolszczonego Leona. W mowie staropolskiej mianem lewady określano polanę — i jest to kolejny etymologiczny trop w poszukiwaniu źródła nazwiska Lewandowski.
- Nazwisko Zieliński ma etymologię odmiejscową odnoszącą się do kilku miejscowości i wsi, takich jak Zieleń, Zieleniec.
- Nazwisko Szymański powstało od imienia Szymon albo od nazw miejscowych, które swoją nazwę wywiodły z tego samego źródła.
- Woźniak: Nazwisko to dziedziczyły dzieci ojców o nazwisku Woźny. Natomiast samo nazwisko Woźny wzięło się od zawodu woźnego, czyli dawnego urzędnika pracującego w sądzie. Wedle innych źródeł to nazwisko może pochodzić od zaprzęgowego konia określanego mianem woźniaka.
- Nazwisko Dąbrowski, choć aktualnie w formie męskiej wypadło z pierwszej dziesiątki, a w formie żeńskiej jest na miejscu właśnie dziesiątym, to jeszcze w 2015 roku było klasyfikowane jako czwarte co do popularności nazwisko w Polsce. Jego geneza nie budzi wątpliwości — Dąbrowska i Dąbrowski to osoby, które pochodziły z okolicznej dąbrowy, czyli lasu. To nazwisko nosiło w Polsce kilkadziesiąt rodów szlacheckich.
Przeczytaj także:
