Paul Russell, Zmyślone życie Siergieja Nabokowa

"Jest to jeden z tych żywotów, które beznadziejnie domagają się spóźnionego czegoś - współczucia, zrozumienia, obojętnie czego - czego nie zastąpi ani nie ocali rozpoznanie owego niedostatku" - pisał o życiu swojego brata w autobiografii Pamięci, przemów Vladimir Nabokov. Paul Russell odtwarza przemilczane życie brata genialnego pisarza i niezwykłe czasy, w których przyszło mu żyć.

W powieści, opartej na niezwykłym życiu Siergieja Nabokowa, homoseksualnego brata Nabokova pisarza, Paul Russell przedstawia skomplikowany zmieniający się świat, w jakim przyszło żyć rodzinie Nabokowów oraz ich przyjaciołom i znajomym. Akcja powieści przenosi się z przedrewolucyjnej Rosji do Niemiec i Anglii, i wreszcie Paryża z czasów salonu Gertrudy Stein i Alice B. Toklas. Lecz uwagę czytelnika przykuwa postać Siergieja, szczerego i wrażliwego narratora powieści, opisującego dzieciństwo spędzone w cieniu uwielbianego przez ojca i błyskotliwego brata, paryskie opiumowe wieczory z Cocteau, trudne podboje miłosne w kręgu legendarnego zespołu Ballets Russes i osamotnienie w bombardowanym podczas wojny Berlinie, gdzie ostatecznie Siergiej został aresztowany i zesłany do obozu koncentracyjnego, w którym zmarł w roku 1945.

W powieści, która wymagała od autora starannych studiów, spotykamy nie tylko samego mistrza, Vladimira Nabokova, lecz także niezwykłe postaci, takie jak Pablo Picasso, Siergiej Diagilew, Igor Strawiński, Magnus Hirschfeld, Gertrude Stein i Alice B. Toklas, Jean Cocteau.

"Było mi trochę wstyd, że dopiero po latach pomyślałem o życiu Siergieja, przecież z twórczością Vladimira obcowałem przez lata" - mówi Paul Russell, pisarz i wykładowca, którego praca doktorska dotyczyła pisarskich technik Vladimira Nabokova. Autor przyznaje, że bezpośrednią inspiracją do napisania tej powieści był esej Lva Grossmana The Gay Nabokov oraz oryginalne listy Siergieja Nabokowa przechowywane w Bibliotece Nowojorskiej.

Russellowi udało się dokonać imponującego wyczynu. Nie tylko stworzył  wciągającą historię, ale przede wszystkim tchnął życie i nadał godności postaci, którą Vladimir Nabokov opisał jako "cień na dalszym planie".   
Historical Novel Society

Książka, która chwilami rozśmiesza, a chwilami łamie serce... Misterna plątanina ludzkich losów. Godna uwagi ze wszech miar. Library Journal

Russell prowadzi czytelnika przez homoseksualne i artystyczne kręgi zmieniające oblicze świata sztuki i literatury w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku... Siergiej Nabokow jest doskonałym przewodnikiem po historii. Jest zwykłym człowiekiem, który fascynuje nie przez wielkość dokonań, ale złożoność czasów, w których przyszło mu żyć.  Foreword

Zmyślone życie Siergieja Nabokowa z prawdziwym językowym kunsztem portretuje ruinę w każdej postaci - rozpad więzów rodzinnych, utratę ojczyzny, pokłosie wojny, śmierć, uzależnienie i zakazaną miłość. Ta historia życia jednego człowieka istotnie wydaje się "zmyślona" i zupełnie szalona, choć przecież oparto ją na faktach. Słowa uznania należą się Paulowi Russellowi za przedstawienie realnej postaci "geja Nabokowa" w formie sfabularyzowanej, która przenosi uwagę czytelnika z fikcji na rzeczywiste, choć nieprawdopodobne życie".

Lambda Literary

Ta zdumiewająca książka przypomina czytelnikowi dokonania nie Vladimira Nabokova, ale Lwa Tołstoja. Sprawia to  epicki historyczny rozmach, a jeszcze bardziej typowe wielkie Tołstojowskie sztuczki odnajdywania szczegółu w najbardziej trzeciorzędnych postaciach - blizny na udzie rosyjskiego chłopa, "wywrotowej" grzywki u zbuntowanego młodzieńca w nazistowskim Berlinie - co pomaga nam odtworzyć cały zaginiony świat wrażeń i uczuć.

Mark Merlis, autor American Studies i Man About Town