Ulga na zabytki 2023 - na czym polega i kto może z niej skorzystać?

Zakup zabytkowego budynku oraz jego późniejszy remont czy modernizacja to zazwyczaj kosztowna inwestycja. Przepisy, które weszły w życie na początku ubiegłego roku, sprawiły, że znaczną część tych kosztów można było odpisać od podatku. Z założenia ustawa miała pomóc w ratowaniu polskich zabytków, które wielokrotnie znajdują się w opłakanym stanie.

Wiele osób myśli, że do zabytków zalicza się jedynie bardzo stare nieruchomości. Prawda jest jednak zupełnie inna - wiek budynku nie jest tutaj najważniejszy. Za zabytek może zostać znana każda nieruchomość, która posiada historyczne lub architektoniczne znaczenie i jest warta tego, by zachować ją w obecnym kształcie.

O tym, które zabudowania zostaną wpisane na listę zabytków i objęte ścisłą ochroną decyduje konserwator zabytków. Budynki o mniejszej wartości historycznej są natomiast umieszczane w gminnej ewidencji zabytków. 

Warto również dodać, że nie każda wiekowa nieruchomość zostanie uznana za zabytek. Zgodnie z ustawą "zabytek powinien odgrywać istotną rolę w wyjaśnianiu znaczenia przeszłych zdarzeń, być wysoko oceniany ze względu na indywidualnie odczuwane piękno i walory artystyczne, bądź służyć do weryfikacji hipotez czy badań naukowych".

Osoby, które nie mają pewności, czy nieruchomość, którą nabyli, została umieszczona w rejestrze zabytków, mogą sprawdzić to w specjalnym wykazie online Narodowego Instytutu Dziedzictwa.  Zabytkowe budynki zostały umieszczone tam z podziałem na województwa, co ułatwia wyszukiwanie.

Ulga na zabytki, która szybko zaczęła być nazywana "Pałacyk plus" została wprowadzona na mocy Polskiego Ładu na początku 2022 r. Od początku wywoływała duże kontrowersje, co sprawiło, że rząd postanowił zmienić jej zasady.

W ubiegłym roku pozwalała ona na odliczenie od podatku aż 50 proc. wydatków poniesionych na zakup nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz tych związanych z  wpłatami na fundusz remontowy i pracami konserwatorskimi, remontowymi itp.

Warunek stanowiło:

• ponoszenie wpłat na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej na rzecz  zabytku umieszczonego w rejestrze, lub gminnej ewidencji zabytków,
• przeprowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich czy budowlanych w zabytku, 
•  nabycie zabytku oraz poniesienie kosztów związanych z koniecznością przeprowadzenia wyżej wymienionych prac 

Od stycznia 2023 r. zasady ulgi na zabytki ulegają zmianie. Od podstawy opodatkowania wciąż można odliczyć 50 proc. kwoty określonych wydatków, jednak jedynie tych zakupionych do końca grudnia 2022 r.

Nieruchomości zakupione po 1 stycznia 2023 r. nie dają prawa do skorzystania z ulgi. Wymagana jest również odrębna ewidencja dla wydatków poniesionych przed oraz po upływie tego terminu.

Konieczne będzie także otrzymanie stosowanego zaświadczenia od wojewódzkiego konserwatora zabytków, potwierdzającego prawo do wykonania robót budowlanych czy restauratorskich.

Ulgę mogą rozliczyć nie tylko właściciele zabytkowych dworków, pałacyków czy wiekowych zabudowań jednorodzinnych. Obejmuje ona również właścicieli i współwłaścicieli budynków wielorodzinnych, takich jak kamienice. 

Odliczenia od podatku mogą więc dokonać również osoby, które nabyły pojedyncze mieszkania w kamienicach umieszczonych na liście zabytków i spełniają wyżej opisane warunki.

Prawo do rozliczenia ulgi przysługuje podatnikom rozliczającym się wg. skali podatkowej, podatku liniowego czy ryczałtu do przychodów ewidencjonowanych. Można ją więc rozliczyć na formularzach PIT 37, PIT 36, PIT 36L oraz PIT 28.

Czytaj również:

Ulga na dziecko 2023. Jak ją rozliczyć?

Ulga termomodernizacyjna to prawdziwa gratka. Można odliczyć nawet 53 tys. zł

Zobacz także: