Kaszel
Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, charakteryzuje się odwracalnym - częściowo lub całkowicie - ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Zmiany zapalne zwiększają reaktywność oskrzeli na różne bodźce, powodują też tzw. remodeling, czyli "przebudowę" ścian oskrzeli.
Duszności, świszczący oddech, uczucie ciężaru w klatce piersiowej są powszechnie znanymi objawami astmy. Występowania kaszlu chorzy często z astmą nie wiążą. Tymczasem kaszel (zwłaszcza nocny kaszel u dzieci) może być jednym z objawów astmy albo nawet jej jedynym objawem. Dopiero później mogą dojść inne.
U dorosłych taka sytuacja zdarza się rzadziej, jednak i u nich, w przypadku napadów kaszlu (szczególnie w nocy lub nad ranem), których nie można wyjaśnić innymi przyczynami, trzeba przyjąć duże prawdopodobieństwo astmy. W takich przypadkach może nawet nie dochodzić do obturacji oskrzeli. Postać astmy, w której głównym objawem jest uporczywy, duszący kaszel, bez skurczu oskrzeli, została nazwana "cough variant asthma", czasem też używane są określenia "alergiczny kaszel" lub "zespół Corrao". Taki przebieg choroby może stwarzać trudności diagnostyczne, dlatego trzeba w takich przypadkach sprawdzić eozynofilię, wyniki testów skórnych i nadreaktywność oskrzeli po prowokacji. Należy też wykluczyć inne choroby mogące powodować kaszel (np. zapalenie oskrzeli, niewydolność krążenia, refluks żołądkowo-przełykowy).
Kaszel może rozpoczynać lub kończyć napad astmy, może być też "zamiast" typowego napadu. Może także prowokować skurcz oskrzeli, którego skutkiem jest napad astmatyczny. W czasie napadu zwiększa się wydzielanie gęstego śluzu, jest on odksztuszany pod koniec napadu. Odruch kaszlu jest powodowany reakcją kilku typów receptorów na różne substancje drażniące chemicznie lub mechanicznie (np. amoniak, zimne powietrze, kurz, dym). Najbardziej gwałtownie reagują receptory typu "irritant", które zlokalizowane są głównie w tchawicy i oskrzelach. W krtani i tkance płucnej są tzw. niemielinowe włókna C, które reagują przede wszystkim na bodźce chemiczne.
LECZENIE KASZLU ASTMATYCZNEGO
Kaszel astmatyczny powinien być leczony tak jak astma oskrzelowa, ze szczególnym uwzględnieniem nedokromilu sodu. Stosowanie wziewnych beta-mimetyków (np. Ventolin, Berotec) umożliwia opanowanie ostrego napadu kaszlu, nawet kiedy nie obserwuje się obturacji oskrzeli. Napadowi astmy zwykle towarzyszy zwiększone wydzielanie gęstego śluzu w drzewie oskrzelowym, co pogarsza drożność oskrzeli. Środki mukolityczne upłynniają śluz i ułatwiają jego wykrztuszenie. Leki te można podawać w postaci syropu (np. Flegamina, Mucosolvan) , tabletek (np. Deflegmin, Mukobron) i iniekcji (np. Ambrohexal). U pacjentów z astmą nie jest wskazane podawanie leków mukolitycznych wziewnie (jak w mukowiscytozie), ponieważ mogą spowodować skurcz oskrzeli. Przeciwwskazane jest też stosowanie leków przeciwkaszlowych, np. preparatów zawierających kodeinę - hamując odruch kaszlowy powodują zaleganie śluzu w oskrzelach, co zmniejsza ich drożność.
