Podstawowe inhalatory

Jest to najbardziej optymalna droga podawania leków w tej chorobie tym bardziej, że udział procesów miejscowych w patogenezie astmy nie podlega już dziś dyskusji (patrz patogeneza astmy). Zapewnia ona dostarczenie leku bezpośrednio do organu docelowego, zastosowanie mniejszej dawki leku - wykorzystanie ogromnej powierzchni kontaktu leku z komórkami dróg oddechowych. Ponadto lek podany w inhalacji działa szybciej i skuteczniej oraz daje mniej działań niepożądanych. Podając jednak lek wziewnie trzeba mieć świadomość, że celem nie jest tylko podanie leku do całych płuc. Głównym zadaniem leczenia wziewnego jest dostarczenie leku do miejsca, gdzie toczą się reakcje odpowiedzialne za rozwój choroby (leki przeciwzapalne), gdzie stwierdza się skurcz mięśni gładkich (beta2mimetyki) czyli do środkowego obszaru drzewa oskrzelowego. O efekcie terapeutycznym decyduje więc depozycja regionalna , a nie całkowita. Obecnie istnieją trzy podstawowe formy wziewnego stosowania leków : inhalatory pod ciśnieniem (MDI - metered dose inhaler), inhalatory proszkowe (DPI - dry powder inhaler) i nebulizacja.

Inhalatory pod ciśnieniem MDI zawierają lek wymieszany z nośnikiem gazowym, którym dotychczas był głównie chlorofluorokarbon. Aktualnie, zgodnie z tzw. Protokołem Montrealskim, gazy freonowe są zastępowane nośnikami niefreonowymi np. hydrofluorokarbonem. W Polsce ostatnie preparaty freonowe będą wycofane w 2005 roku. Podstawową wadą tych inhalatorów jest konieczność koordynacji wdechu z momentem uwolnienia dawki leku. Stanowi to duży problem, szczególnie u dzieci i osób starszych. Z kolei zaletą może być dobra depozycja (gdy jest stosowany prawidłowo, duża pojemność, oraz możliwość stosowania go ze spejserem. Są różne spejsery, ale najlepsze są te, które mają objętość powyżej 750 ml. Użycie tych urządzeń nie wymaga od pacjenta synchronizacji wdechu z momentem uwolnienia dawki oraz sprawia, że inhalowane są mniejsze cząsteczki i z mniejszą prędkością. Ponadto przystawka ta spełnia rolę komory w której osadzają się duże cząstki leku, dzięki czemu ulega zmniejszeniu ilość leku osadzająca się w jamie ustnej (mniej miejscowych skutków ubocznych).

Inhalatory proszkowe DPI nie zawierają gazu nośnikowego, nie wymagają koordynacji. Mogą zawierać odmierzone dawki, jak ma to miejsce np. w Dysku, w przeciwieństwie do inhalatorów rezerwuarowych np. Turbuhalera, w którym zdeponowana jest całość leku (ryzyko zawilgocenia leku). Inhalatory proszkowe możemy również podzielić na te, które zawierają substancję wskaźnikową np. w dysku jest nią laktoza oraz te, które jej nie zawierają. Przy stosowaniu inhalatorów nie zawierających substancji wskaźnikowej należy poinstruować pacjentów, że nie będą mieli poczucia inhalowania leku.

W przypadku inhalatorów proszkowych za ostateczną wielkość cząsteczki leku odpowiada wymagany dla każdego inhalatora inny optymalny szczytowy przepływ wdechowy (PIF). Jest on najmniejszy dla Dysku. Wymagana wartość optymalnego szczytowego przepływu wdechowego jest niezwykle istotna. Wdech odpowiada za przenoszenie leku w drogach oddechowych, ale również pod wpływem energii wdechu cząsteczki leku ulegają rozbiciu i porwaniu przez strumień powietrza z komory inhalacyjnej inhalatora.

Problem ten dotyczy osób z nasiloną obturacją, dzieci, osób starszych. Chorzy z zaawansowaną obturacją mają niskie wartości nie tylko przepływu wydechowego, ale także przepływu wdechowego. U tych chorych spośród inhalatorów proszkowych preferowany jest Dysk, który jako jedyny na polskim rynku nie wymaga dużego wysiłku wdechowego, aby zapewnić prawidłowe rozmieszczenie leku w drzewie oskrzelowym.