Jak ważna jest suplementacja przy niedoczynności tarczycy i Hashimoto?
Artykuł sponsorowany
Tarczyca jest odpowiedzialna za produkcję hormonów, które odgrywają bardzo ważne role w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy powoduje spowolnienie procesów metabolicznych i szereg innych dolegliwości, które negatywnie wpływają na jakość życia. Poza leczeniem hormonalnym, kluczem do lepszego samopoczucia osób z zaburzeniami tarczycy jest specjalna dieta i prawidłowa suplementacja, która uzupełni typowe niedobory witamin i minerałów. Jakie składniki odżywcze pomagają wspierać tarczycę i układ hormonalny?
Standardowe leczenie niedoczynności tarczycy i choroby Hashimoto polega na farmakologicznym uzupełnianiu brakujących hormonów tarczycy. Pacjenci codziennie przyjmują syntetyczną lewotyroksynę, która zastępuje naturalnie wytwarzany hormon - tyroksynę (T4). Terapia hormonalna, choć kluczowa w procesie leczenia, niekoniecznie musi eliminować uciążliwe objawy, takie jak: zaburzenia metabolizmu, wzrost masy ciała, wypadanie włosów czy "mgła mózgowa". Należy pamiętać, że leczenie hormonalne to leczenie objawowe, które nie usuwa problemu u jego źródła. Podstawa problemu może leżeć w przewlekłym stanie zapalnym, często współistniejących nietolerancjach pokarmowych i infekcjach organizmu. Chcąc poprawić swoje samopoczucie i jakość życia, niezbędne jest holistyczne podejście, które łączy w sobie gęsto odżywczą dietę, zdrowy tryb życia i suplementację uzupełniającą ewentualne niedobory.
Dlaczego dieta i suplementacja mają ogromne znaczenie przy chorobach tarczycy?
W teorii dobrze zbilansowana dieta powinna dostarczyć wszelkich niezbędnych składników pokarmowych. Niestety, z uwagi na zaburzenia wchłaniania osoby z niedoczynnością tarczycy i chorobą Hashimoto mogą borykać się z typowymi niedoborami witamin i minerałów nawet przy stosowaniu zbilansowanej diety [1-6]. Podczas leczenia hormonalnego organizm potrzebuje odpowiedniej ilości minerałów i witamin, by nie odczuwać dotkliwych objawów choroby, takich jak senność czy zmęczenie.
W świetle najnowszych doniesień naukowych kluczem do prawidłowego funkcjonowania tarczycy i zmniejszenia stanu zapalnego może być prawidłowa dieta w połączeniu z odpowiednio zaplanowaną i dobraną suplementacją, która uzupełni typowe u osób z problemami tarczycowymi niedobory [7-11]. Włączenie suplementów do diety powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem specjalistą oraz wykonaniem odpowiednich badań diagnostycznych.
Jakie witaminy i minerały są ważne przy niedoczynności tarczycy i Hashimoto?
SELEN
Tarczyca jest narządem o największej koncentracji selenu w organizmie. Deficyt selenu u osób z nieprawidłowym funkcjonowaniem tarczycy może prowadzić do jej przewlekłego zapalenia, osłabienia układu odpornościowego oraz serca. Niedobór selenu może również utrudniać utrzymanie prawidłowej masy ciała. Badania potwierdzają silne związki niedostatecznego spożycia selenu z rozwojem otyłości brzusznej i przerostem komórek tłuszczowych u osób borykających się z problemami tarczycowymi.
Przy samodzielnym planowaniu suplementacji należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ granica pomiędzy niedoborem a nadmiarem selenu w organizmie jest bardzo delikatna. Przekroczenie zapotrzebowania na ten pierwiastek może skutkować zatruciem. Bezpiecznym rozwiązaniem będzie skorzystanie z suplementów dedykowanych osobom z nieprawidłowościami tarczycy, gdzie dawki wszystkich składników są ściśle wymierzone pod zapotrzebowanie tej grupy pacjentów. Preparatem pomagającym w uzupełnianiu częstych niedoborów witamin i składników mineralnych u osób wymagających szczególnej dbałości o tarczycę jest Thyroset, który dodatkowo wspiera przyswajalność selenu dzięki połączeniu z witaminą E.
CYNK
Cynk, dzięki swoim działaniom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Stanowi istotny element w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów oraz odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Obniżony poziom cynku uniemożliwia konwersję hormonu T4 do T3. Jest on także niezbędny do produkcji TSH, dlatego też osoby z niedoczynnością tarczycy są znacznie bardziej narażone na jego niedobory. Do objawów zbyt niskiej ilości tego pierwiastka w organizmie można zaliczyć: gorsze gojenie ran, zmęczenie i cienkie łamliwe paznokcie. Ponieważ cynk nie gromadzi się w organizmie, jego suplementacja zalecana jest nawet osobom zdrowym, a osobom wymagającym szczególnej dbałości o tarczycę rekomenduje się codzienne zażywanie tego pierwiastka.
Witamina słońca wzmacnia nasz układ odpornościowy oraz zmniejsza stany zapalne. Na podstawie wyników wielu badań stwierdzono, że niski poziom witaminy D przyczynia się do rozwoju autoimmunologicznych chorób tarczycy i zaburzeń metabolicznych. Z kolei właściwy poziom witaminy D ma korzystny wpływ na zmniejszenie poziomu przeciwciał tarczycowych i tłumienie reakcji autoimmunologicznej. Niedobór witaminy D u osób z chorobą Hashimoto może być przyczyną zaburzonej jelitowej absorpcji wapnia, dlatego poza naturalnym kontaktem ze słońcem warto rozważyć jej dodatkową suplementację.
KWASY OMEGA-3 Kwasy omega-3 posiadają szeroko udokumentowane działanie przeciwzapalne, dzięki czemu stanowią idealne wsparcie chorób o podłożu autoimmunologicznym. Niedobory tych tłuszczów w diecie dotyczą aż 96% kobiet z rozpoznanym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy. Wykazano, że dieta bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 oraz ich suplementacja wpływa na ograniczenie dolegliwości towarzyszących chorobie Hashimoto (cukrzyca typu II, otyłość czy nadwaga), a także może łagodzić już istniejące objawy wywołane przewlekłym stanem zapalnym. Rekomendowaną dawką omega-3 w formie EPA i DHA jest od 500 do 1000 mg na dobę. Warto dodać, że zwiększone spożycie kwasów omega-3 wymaga wprowadzenia do diety dodatkowej ilości witaminy E (aby uniknąć reakcji wolnorodnikowych).
ŻELAZO Niedobory żelaza w diecie osób z niedoczynnością tarczycy i chorobą Hashimoto upośledzają konwersją T4 do T3. Zbyt niski poziom tego pierwiastka występuje zwłaszcza u kobiet. Narażeni na niedobór są także weganie i wegetarianie, osoby cierpiące na niedokwasotę, bolesne miesiączki, choroby nerek lub mikroperforacje układu pokarmowego. Preparaty z żelazem najlepiej stosować w czasie lub bezpośrednio po posiłku, a także w połączeniu z witaminą C, która zwiększy wchłanianie.
ANTYOKSYDANTY Witaminy antyoksydacyjne C i E wykazują bardzo silne działanie przeciw wolnym rodnikom tlenowym i łagodzą stres oksydacyjny, będącym czynnikiem niszczącym komórki tarczycy. Wyniki badań wykazały również, że suplementacja 500 mg witaminy C wraz z hormonem tarczycy - lewotyroksyną (Euthyrox/Lethrox) istotnie poprawiała wchłanianie tego hormonu. Witamina E wspomaga działanie selenu poprzez funkcję antyutleniającą. Na zubożenie w witaminy C i E mogą mieć wpływ leki antykoncepcyjne.
WITAMINA B12 Obecność witaminy B12 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania erytrocytów, odgrywa istotną rolę w metabolizmie białka oraz działa korzystnie na układ nerwowy. Przy jej niedoborach pojawia się zmęczenie, problemy z koncentracją, luki w pamięci, mrowienie kończyn, a nawet depresja i psychoza. Formą o największej biodostępności dla organizmu jest metylowana forma witaminy B12, na co warto zwrócić uwagę przy wyborze odpowiedniego suplementu.
Nie wiesz jak prawidłowo zaplanować suplementację w Hashimoto lub niedoczynności tarczycy? Poznaj gotowy protokół suplementacyjny Thyroset z inteligentnym połączeniem witamin, minerałów i kwasów omega-3, które uwzględnia wzajemne synergie i antagonizmy.
Jak dobrać odpowiedni suplement?
Podstawowa zasada suplementacji brzmi: nie wszystko razem!
Witaminy i minerały wchodzą ze sobą we wzajemne interakcje. Niektóre z nich są korzystne, inne ograniczają lub zaburzają wchłanianie, tym samym nie przynosząc żadnych rezultatów. Przykładem mogą być preparaty składające się z cynku i selenu. Cynk i selen to pierwiastki antagonistyczne, które wzajemnie znoszą swoje działanie. Co więcej, pierwszy z nich powinien być przyjmowany wieczorem, a drugi rano. Wchłanialność selenu poprawia witamina E, dlatego warto szukać preparatu, który uwzględnia tę synergię.
Błędem jest przyjmowanie wszystkich składników w sposób przypadkowy lub w ramach jednego suplementu multiwitaminowego. Jeśli suplementacja ma przynieść korzystne dla zdrowia efekty, przy wybieraniu odpowiedniego preparatu konieczne jest uwzględnienie wzajemnych synergii i antagonizmów witamin i minerałów.
Niestety prawidłowe zaplanowanie suplementacji nie jest sprawą prostą i wymaga posiadania sporej wiedzy dietetycznej. Dobrym rozwiązaniem będzie przyjmowanie wielu pojedynczych preparatów w schemacie ułożonym indywidualnie przez dietetyka lub skorzystanie z dedykowanych suplementów wielostopniowych, w których składniki skomponowano z uwzględnieniem ich wzajemnego oddziaływania i zastosowano rozdzielnie w kilku kapsułkach przyjmowanych o określonych porach dnia.
Dodatkowo, choć na polskim rynku nie jest to wymagane, warto zwrócić uwagę czy preparat jest wytwarzany w standardach farmaceutycznych i cechuje się czystym składem oraz dobrze przyswajalnymi formami chemicznymi.
Suplementacja może być kluczem do sukcesu w walce z chorobą
Dobrze dobrana suplementacja potrafi ograniczyć stan zapalny w obrębie tarczycy, wspomaga jej funkcję i regenerację. Holistyczne podejście do złożonego problemu, jakim jest niedoczynność tarczycy i Hashimoto, działa korzystnie nie tylko na gruczoł tarczycowy, ale też układ immunologiczny i gospodarkę metaboliczną, przyczyniając się do lepszego samopoczucia i zdrowia. W prawidłowej suplementacji kluczowe jest stosowanie się do zasad łączenia/wykluczania konkretnych składników oraz przyjmowanie substancji o odpowiednich porach dnia.
Źródła:
- Betsy A., Binitha M., Sarita S. Zinc deficiency associated with hypothyroidism: an overlooked cause of severe alopecia, "Int J Trichology.", 2013;5(1):40-2.
- Collins A.B., Pawlak R. Prevalence of vitamin B-12 deficiency among patients with thyroid dysfunction, "Asia Pac J Clin Nutr." 2016;25(2):221-6.
- Gärtner R., Gasnier B.C., Dietrich J.W., Krebs B., Angstwurm M.W. Selenium supplementation in patients with autoimmune thyroiditis decreases thyroid peroxidase antibodies concentrations, "J Clin Endocrinol Metab." 2002;87(4):1687-1691.
- Hu S., Rayman M.P., Multiple Nutritional Factors and the Risk of Hashimoto's Thyroiditis, "Thyroid.", 2017;27(5):597-610.
- Kawicka A., Regulska-Ilow B., Metabolic disorders and nutritional status in autoimmune thyroid diseases, "Postępy Hig. Med. Dośw.", 2015;69(0):80-9.
- Köhrle J., Jakob F., Contempré B., Dumont J.E., Selenium, the thyroid, and the endocrine system. "Endocr Rev." 2005;26:944-984.
- Lachowicz K., Stachoń M., Pałkowska-Goździk E., Lange E., Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto. "Kosmos. Problemy nauk biologicznych." 2019;68(2),323:201-214.
- Lauritano A.C., Bilotta A.L., Gabrielli M., et al. Association between hypothyroidism and small intestinal bacterial overgrowth. "J Clin Endocrinol Metab." 2007;92(11):4180-4184.
Luo J., Hendryx M., Dinh P. i wsp.: Association of Iodine and Iron with Thyroid Function. "Biol Trace Elem Res." 2017;179(1):38-44. - Mahan L.K i wsp., Krause’s Food & the Nutrition Care Process. "Medical Nutrition Therapy for Thyroid and Related Disorders" 2012;13:711-723.
- Mahmoodianfard S., Vafa M., Golgiri F., Khoshniat M., Gohari M., Solati Z., Djalali M., Effects of Zinc and Selenium Supplementation on Thyroid Function in Overweight and Obese Hypothyroid Female Patients: A Randomized Double-Blind Controlled Trial, "J Am Coll Nutr." 2015;34(5):391-9.
- Nordio M., Basciani S., Myo-inositol plus selenium supplementation restores euthyroid state in Hashimoto’s patients with subclinical hypothyroidism. "European Review for Medical and Pharmacological Sciences" 2017
- Omeljaniuk W. J., Dziemianowicz M., Ocena sposobu żywienia pacjentek z chorobą Hashimoto, "Bromat. Chem. Toksykol.", 2011;XLIV(3):428-433
- Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P., Postępowanie dietetyczne w chorobach Tarczycy. "Forum Zaburzeń Metabolicznych" 2017;8(4):155-160.
- Ratajczak A.E., Moszak M., Grzymisławski M.: Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. "Piel Zdr Publ" 2017;7(4):305-311.
- Rogala N., Zdrojowy-Wełna A., Zatońska K., Bednarek-Tupikowska G., Postępowanie w subklinicznej niedoczynności tarczycy u dorosłych. "Family Medicine & Primary Care Review" 2015;17(1):55-59.
- Socha K., Dziemianowicz M., Omeljaniuk W. i wsp., Nawyki żywieniowe a stężenie selenu w surowicy u pacjentów z chorobą Hashimoto, "Probl. Hig. Epidemiol.", 2012;93(4):824-827
- Soon T.K., Ting P.W., Thyroid Diseases and Diet Control, "J Nutr Disorders Ther." 2018;8:1.
- Stolińska H, Wolańska D., Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy. "Żyw Człow Metab." 2012;39(3):221- 231.
- Wentz I., The 7 Most Common Nutrient Deficiencies in Hashimoto’s, 2021: https://thyroidpharmacist.com/articles/most-common-nutrient-deficiencies-hashimotos/ [dostęp: 24.08.2021]
- Williams C.M., Burdge G., Long-chain n3 PUFA: plant v. marine sources, "Proc. Nutr. Soc." 2006;65(01):42e50.
- Zakrzewska E., Zegan M., Michota-Katulska E., Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto. "Bromat Chem Toksykol." 2015;(2):117-127.