Jak zrobić detoks organizmu na wiosnę?

Idąc za definicjami ze Słownika Języka Polskiego PWN, toksyna to substancja chemiczna wytwarzana przez organizmy żywe, która ma właściwości trujące dla innego organizmu.^[1] Natomiast detoks (potoczne określenie detoksykacji) oznacza proces usuwania z organizmu substancji trujących, czyli toksyn.^[2]

W medycynie konwencjonalnej toksyny zazwyczaj odnoszą się do leków i alkoholu, a "detoksykacja" to proces odstawiania pacjentów od tych substancji. W kontekście diet detoksykacyjnych termin "toksyna" przyjął znacznie szersze znaczenie i obejmuje zanieczyszczenia, chemikalia syntetyczne, metale ciężkie, przetworzoną żywność i inne potencjalnie szkodliwe produkty.^[3]

Zima to czas, w którym aktywność fizyczna jest zwykle nieco mniejsza, niż w miesiącach wiosennych czy letnich, kiedy słońce przywołuje na zewnątrz, zachęcając do spacerów, morskich kąpieli lub joggingu. Co więcej, w sezonie jesienno-zimowym zazwyczaj wzrasta apetyt - ekspozycja na niskie temperatury powoduje, że organizm, aby się ogrzać, zużywa więcej energii.^[4]

To wszystko powoduje, że wchodząc na wagę, gdy przychodzi marzec, można dostrzec nadprogramowe kilogramy. I to właśnie chęć schudnięcia jest jedną z najczęstszych motywacji osób, które sięgają po diety detoks - tuż obok zamiaru pozbycia się z organizmu niekorzystnych substancji. ^[3]

Programy "detoksykacyjne" obejmują różne metody, takie jak:^[5]

• post (całkowite lub częściowe powstrzymywanie się od jedzenia),
• dieta sokowa (spożywanie tylko soków),
• ograniczenie do wybranych produktów żywnościowych,
• suplementacja,
• ziołolecznictwo,
• oczyszczanie jelit,
• redukcja narażenia na toksyny środowiskowe,
• korzystanie z sauny.

Bezpieczeństwo tych rozwiązań zależy głównie od świadomego zastosowania oraz przeprowadzania ich pod kontrolą specjalistów. Nie każde bowiem metody, nawet mimo zapewnień spektakularnych efektów w reklamach, mają sprawdzone i udokumentowane bezpieczeństwo dla zdrowia.^[3] Co więcej, eksperci twierdzą, że stosowanie diet "oczyszczających" czy głodówek - nie ma żadnych podstaw medycznych.^[6] Co zatem powinno się wydarzyć, aby organizm został oczyszczony?

Proces oczyszczania organizmu odbywa się naturalnie. Głównie dzięki pracy wątroby, która przyjmuje krew zawierającą toksyny oraz substancje odżywcze z przewodu pokarmowego. Specjalistyczne enzymy wątroby przekształcają szkodliwe związki w formy mniej niebezpieczne, które następnie są wydalane z organizmu. Organ ten chroni więc przed nagromadzeniem toksyn.^[7]

Detoks powinien polegać przede wszystkim na wspieraniu naturalnych procesów regeneracyjnych wątroby^[8], a nie na ekstremalnych, krótkoterminowych dietach czy zabiegach. Ważne jest zadbanie o zdrowe codzienne nawyki - zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie czynników obciążających wątrobę. Takie podejście pozwala w naturalny sposób utrzymać efektywność mechanizmów detoksykacyjnych organizmu.

W diecie wspierającej oczyszczanie organizmu ważne jest spożywanie głównie produktów roślinnych - świeżych warzyw, owoców, pełnoziarnistych zbóż oraz roślin strączkowych, które dostarczają witamin, składników mineralnych i błonnika. Warto także wprowadzić źródła chudego białka, takie jak drób czy jaja, oraz tłuste ryby morskie, bogate w kwasy omega‑3.^[8] Na metabolizm korzystnie wpływa również utrzymywanie prawidłowej masy ciała poprzez regularną aktywność fizyczną.

W aptekach dostępne są tabletki na wątrobę bez recepty, które zawierają składniki wspierające jej codzienną pracę. Dzięki temu może funkcjonować efektywniej - szczególnie gdy jest narażona na wpływ niekorzystnych czynników.

Dobre tabletki na wątrobę w postaci suplementów diety mają za zadanie uzupełnić dietę w składniki odżywcze, niezbędne dla organizmu. Przed wyborem konkretnego preparatu, warto zwrócić uwagę na zawarte w nim składniki. Dobrze jest sprawdzić, czy zawierają m.in. cholinę - substancję wspomagającą trawienie tłuszczów^[9] i funkcje wątroby^[10]. Dodatkowo, preparaty te często łączą ekstrakty roślinne, na przykład z karczocha zwyczajnego^[11] i ostrokrzewu paragwajskiego^[12], które wspierają naturalne procesy oczyszczania organizmu.

Źródła:

[1] Witryna internetowa: https://sjp.pwn.pl/sjp/toksyna;2529922.html [Dostęp online: 18.03.2025]

[2] Witryna internetowa: https://sjp.pwn.pl/slowniki/detoks.html [Dostęp online: 18.03.2025]

[3] Klein, A. V., & Kiat, H. (2015). Detox diets for toxin elimination and weight management: a critical review of the evidence. Journal of human nutrition and dietetics, 28(6), 675-686.

[4] Carlson, Sydne J., and Bernadette M. Marriott, eds. Nutritional needs in cold and high-altitude environments: applications for military personnel in field operations." (1996): https://books.google.it/books?hl=pl&lr=&id=jqtpAgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT219&dq=appetite+during+winter&ots=s3V2H1Rmv8&sig=Oqe4cYokvbShK9-9xG26nRqXJ5Y&redir_esc=y#v=onepage&q=appetite%20during%20winter&f=false

[5] "Detoxes" and "Cleanses": What You Need To Know, National Center for Complementary and Integrative Health: https://www.nccih.nih.gov/health/detoxes-and-cleanses-what-you-need-to-know [Dostęp online: 18.03.2025]

[6] Wolnicka K., Czy warto stosować diety oczyszczające?, Medycyna Praktyczna: [Dostęp online: 18.03.2025]

[7] Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, s. 237-239

[8] Wnęk D., Regeneracja i oczyszczanie wątroby - czy wspomaganie jest potrzebne?, Medycyna Praktyczna: [Dostęp online: 17.03.2025]

[9] Cholina przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu tłuszczów.

[10] Cholina pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby.

[11] Ekstrakt z liści karczocha wspiera procesy detoksykacji.

[12] Ekstrakt z liści ostrokrzewu paragwajskiego sprzyja rozpadowi lipidów.

Suplement diety. Zawiera składniki, które wspomagają funkcje organizmu poprzez uzupełnienie normalnej diety. Nie ma właściwości leczniczych.