Zakażenie jamy ustnej: jak rozpoznać i jak sobie z nim radzić
Zakażenie jamy ustnej to stan zapalny jamy ustnej, który szczególnie wpływa na błony śluzowe jamy ustnej, dziąsła, język, wargi i gardło. Może powodować duży dyskomfort podczas spożywania pokarmów i mówienia, oraz wiązać się z intensywnym bólem. Dowiedz się, jakie są charakterystyczne objawy tego zakażenia i sprawdź, jak sobie poradzić z dotkliwymi symptomami.
Co sprzyja powstawaniu zakażenia w jamie ustnej?
Środowisko jamy ustnej jest codziennie narażone na patogeny z otoczenia. Wystarczy na przykład oblizanie brudnych palców lub zjedzenie nieumytych owoców, by dostały się one do środka. Dlatego też obszar jamy ustnej jest miejscem występowania częstych infekcji wirusowych, bakteryjnych lub grzybiczych. Ponadto przyczyną zakażenia jamy ustnej mogą być liczne jednostki chorobowe, które predysponują do powstawania stanów zapalnych na błonie śluzowej jamy ustnej. Wówczas rozwijające się zakażenie jest zjawiskiem wtórnym [1].
Powstawaniu stanów zapalnych w jamie ustnej sprzyjają różne czynniki. Są to m.in.: [1, 2]
- zła higiena jamy ustnej;
- nieleczona próchnica;
- choroby przyzębia;
- palenie tytoniu;
- niedożywienie, zwłaszcza niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego;
- suchość jamy ustnej;
- nadużywanie mocnego alkoholu;
- ciąża;
- stany obniżonej odporności organizmu;
- przyjmowanie niektórych leków np. przewlekła antybiotykoterapia;
- czynniki genetyczne;
- współwystępowanie niektórych chorób ogólnoustrojowych np. cukrzycy.
Bardzo często zakażenie jamy ustnej u dziecka i u dorosłego jest wynikiem urazu mechanicznego np. skaleczenia lub oparzenia termicznego [1].
Jak rozpoznać zakażenie jamy ustnej?
Na rozwijający się w jamie ustnej stan zapalnych wskazują charakterystyczne objawy. Przede wszystkim w miejscu zakażenia na błonie śluzowej pojawiają się zaczerwienienie i obrzęk. Na zmianie w postaci nadżerki może pojawić się biały nalot, który wskazuje na owrzodzenie. Poza tym występuje nieprzyjemny zapach z ust, a stan zapalny daje dolegliwości bólowe. Dotkliwe pieczenie utrudnia przyjmowanie pokarmów. Problemem jest również ogólne złe samopoczucie [1].
Najczęściej występujące zapalenia jamy ustnej to zakażenie [1]:
- grzybicze - charakteryzuje się bólem i pieczeniem w miejscu wykwitu białawych nalotów na powierzchni błony śluzowej;
- opryszczkowe - związane głównie z pojawianiem się pęcherzyków wypełnionych surowiczym płynem;
- wrzodziejące - na zaczerwienionej błonie śluzowej jamy ustnej powstają owrzodzenia.
Jak sobie radzić z zakażeniem jamy ustnej?
Zakażenie jamy ustnej wymaga ustalenia jego przyczyny, co pozwoli na skuteczne leczenie zapalenia. W przypadku uszkodzenia błony śluzowej na skutek np. urazu wystarczy stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz znieczulających. Najlepiej, by były to środki do nakładania miejscowego np. w postaci żelu stomatologicznego [1].
W przypadku zakażenia spowodowanego grzybami konieczne jest sięgnięcie po leki przeciwgrzybicze do stosowania miejscowego oraz środki przeciwbólowe. Niekiedy wskazane jest również przyjmowanie leków ogólnoustrojowych. Na stan zapalny wywołany wirusami pomagają głównie miejscowe leki przeciwbólowe i przeciwwirusowe, ewentualnie również działające ogólnoustrojowo np. przeciwgorączkowe. Natomiast wrzodziejące zakażenia jamy ustnej wymagają miejscowego stosowania antybiotyków [1].
Należy również zadbać o oczyszczenie jamy ustnej środkami odkażającymi w postaci płynów. Dolegliwości bólowe, towarzyszące zmianom zapalnym w jamie ustnej, mogą prowadzić do ograniczenia przyjmowania pokarmów. W takich sytuacjach nie należy zapominać o nawodnieniu organizmu. Istotne jest również unikanie spożywania alkoholu, twardych pokarmów, słonych, pikantnych, gorących oraz kwaśnych potraw, oraz palenia tytoniu [1].
W zapobieganiu ponownym stanom zapalnym ważną rolę odgrywa profilaktyka - w tym domowe sposoby. Trzeba codziennie dbać o higienę jamy ustnej - ważne jest dokładne mycie zębów i języka, płukanie jamy ustnej płynem, a także używanie nici dentystycznej. Warto również wykonywać regularnie zabiegi peridontologiczne (np. usuwanie kamienia) oraz leczyć zęby w gabinecie stomatologicznym. [3]
Bibliografia:1. Zagor M. i in., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/106153,ostre-zapalenie-blony-sluzowej-jamy-ustnej, dostęp: 22.10.2024).
2. Stawarz-Janeczek M. i in., Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej - wspólny problem onkologów i stomatologów, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego NOWOTWORY 2020, tom 5, nr 6, 344-350.
3. Jakubów P. i in., Pacjent z bolesnym zapaleniem błony śluzowej jamy ustnej w opiece paliatywnej, Medycyna Paliatywna 2014; 6(2): 81-88.
Artykuł powstał we współpracy z Bausch and Lomb
Artykuł sponsorowany
