Czy karmiąca mama może...

Kiedy byłaś w ciąży, robiłaś wszystko, by twoje dziecko urodziło się zdrowe. Rzuciłaś palenie, stroniłaś od alkoholu i mocnej kawy, a ulotkę leku na przeziębienie czytałaś dwa razy, by mieć pewność, że żaden jego składnik nie zaszkodzi maleństwu. Miałaś nadzieję, że kiedy brzdąc będzie już na świecie, twoje życie choć trochę zacznie przypominać to sprzed ciąży. Jednak jako karmiąca mama nadal rezygnujesz z drobnych przyjemności. Boisz się, że wszystko, co bierzesz do ust, dostaje się do twojego mleka. Czy do pokarmu rzeczywiście tak szybko przenikają różne substancje? Czy słusznie narzucasz sobie rygor? Oto najczęstsze dylematy karmiących mam.

Miałaś nadzieję, że zgodnie z tym, co napisano w poradnikach dla młodych rodziców, jako karmiąca mama szybciej wrócisz do formy sprzed ciąży. Okazało się jednak, że pomimo podawania maleństwu piersi twoja waga ani drgnęła. Coraz częściej więc zastanawiasz się, jak zgubić kilogramy, które pozostały ci po porodzie. Może dieta?

● Karmiące mamy nie mogą odchudzać się przez pierwsze dwa miesiące od urodzenia dziecka. W tym czasie muszą przyjmować dodatkowo 500 kcal dziennie, by organizm szybciej zregenerował się po porodzie i miał energię do produkcji pokarmu. Zwykle wtedy większość mam traci na wadze. Jeśli jednak mimo karmienia w ciągu kilku miesięcy nie udało ci się stracić ani kilograma, spróbuj ograniczyć kaloryczność posiłków o 100 kcal na dobę. Jeśli będziesz jadła mniej, do produkcji mleka zostaną wykorzystane zapasy tłuszczu. Pamiętaj jednak, że aby zachować siły i zdrowie, potrzebujesz 1500-1800 kcal dziennie. Nawet jeśli ograniczyłaś ilość posiłków w ciągu dnia, dbaj o to, by twoja dieta była urozmaicona.

NASZA RADA: Codzienny jadłospis komponuj tak, by obejmował pokarmy bogate w wapń, cynk, magnez, witaminy B6 i kwas foliowy. W twoim menu nie może więc zabraknąć mleka i jego przetworów, produktów zbożowych, a także warzyw i owoców. Bez obaw możesz natomiast zrezygnować z jedzenia słodyczy albo słodzenia herbaty. Powrót do dawnej wagi zapewni ci także umiarkowany wysiłek fizyczny.

Na spotkaniu z przyjaciółmi masz ochotę napić się trochę piwa, ale wiesz, że alkohol przenika do pokarmu. Ostatnio słyszałaś jednak, że idealne dla karmiących matek jest piwo Karmi. Czy to prawda?

● Piwo karmelowe zawiera śladowe ilości alkoholu (mniej niż 0,5 promila), dlatego wypicie szklanki tego napoju nie zaszkodzi dziecku. Polisacharydy sodu jęczmiennego zawarte w piwie Karmi pomagają w wydzielaniu prolaktyny, hormonu odpowiedzialnego za wytwarzanie pokarmu. Uważa się nawet, że piwo to jest jednym ze specyfików, które można zalecić karmiącej dla pobudzenia wytwarzania mleka. Jednak zdaniem specjalistów na problemy z laktacją lepsze będą specjalne ziołowe herbatki.

NASZA RADA: Do pokarmu docierają nawet śladowe ilości alkoholu - dzienna dawka Karmi nie może przekraczać 250 ml.

Maluch właśnie przestał płakać i smacznie zasnął, a jedyna myśl, jaka przychodzi ci do głowy, to poczytać książkę i zapalić papierosa na tarasie. Masz ochotę na chwilę relaksu i odprężenia, ale boisz się, że nikotyna przeniknie do twojego pokarmu. Czy jeden papieros na pewno nie zaszkodzi dziecku?

● Najlepiej byłoby, gdybyś raz na zawsze zerwała z nałogiem. Toksyczne substancje z dymu tytoniowego przedostają się bowiem do krwiobiegu, a potem do twojego mleka. Jeśli nie jest to możliwe, postaraj się zmniejszyć ilość wypalanych papierosów do 3-5 dziennie i pal wyłącznie po nakarmieniu dziecka. Maleństwu szkodzi sam dym z papierosa. Jeśli wyjdziesz zapalić na balkon, a po chwili będziesz tulić dziecko w tym samym ubraniu, brzdąc będzie narażony na skutki wdychania dymu papierosowego. Pamiętaj także, że palenie papierosów ma wpływ na zmniejszanie produkcji pokarmu.

NASZA RADA: Dobrym sposobem na rzucenie nałogu jest podawanie dziecku piersi - w czasie karmienia w organizmie kobiety wydzielają się endorfiny, dzięki temu chęć na papierosa po nakarmieniu będzie dużo mniejsza.

Będąc w ciąży, zapewne słyszałaś, że alkohol należy bezwzględnie odstawić, bo może mieć szkodliwy wpływ na rozwijające się dziecko. Teraz, gdy karmisz piersią, wciąż zastanawiasz się, czy zakaz ten nadal obowiązuje. Czy jeden kieliszek wina albo toast w czasie rodzinnej imprezy może okazać się niebezpieczny dla malca?

● Alkohol spożyty przez kobietę, która karmi piersią, szybko przechodzi do pokarmu. To prawda, że wypijany w dużych ilościach może mieć wpływ na dziecko. Jednak okazjonalne wypicie drinka, lampki wina czy pół szklanki piwa nie powinno zaszkodzić maluszkowi. Mimo to na małego drinka najlepiej zdecydować się dopiero po nakarmieniu brzdąca. Wypity alkohol osiąga najwyższe stężenie w pokarmie po około 30-90 minutach, dlatego warto odczekać z podaniem piersi około 2-3 godzin. Taka przerwa nie będzie problemem dla starszego niemowlęcia, któremu w razie czego można podać inny posiłek.

NASZA RADA: Jeśli jesteś mamą maluszka, który dostaje wyłącznie twój pokarm, przed wypiciem drinka przygotuj trochę odciągniętego mleka na zapas i wstaw je do lodówki.

Przeziębienie, zapalenie piersi, ból głowy, zęba albo poranionych brodawek znów stawiają cię przed dylematem: czy można bezpiecznie zażyć ogólnie dostępny lek przeciwbólowy? A może jego dawka w pokarmie zaszkodzi dziecku? Czy trzeba, podobnie jak w ciąży, zadzwonić po radę do lekarza?

● Podczas karmienia nie ma już tak wielu jak w ciąży rygorów dotyczących zażywania leków ze względu na zdrowie dziecka. Jest szereg preparatów, które nie przedostają się do mleka albo przechodzą w ilościach śladowych i nie szkodzą maluchowi. Wystarczy tylko wiedzieć, po które ze specyfików można bez obaw sięgnąć. W sytuacjach doraźnych (takich jak ból głowy czy brodawek) można poratować się tabletką preparatu zawierającego paracetamol lub ibuprofen. Leki bezpieczne dla karmiących mam to np.: Panadol, Apap, Ibuprom czy Ibum. Przed zastosowaniem preparatów, które miałabyś przyjmować przez dłuższy czas (a nie tylko doraźnie), zawsze musisz zasięgnąć porady specjalisty. Niektóre z nich są na tyle szkodliwe dla dziecka, że konieczne jest czasowe przerwanie karmienia piersią. Będziesz musiała w trakcie kuracji przez pewien czas utrzymywać laktację przez częste odciąganie pokarmu.

NASZA RADA: Kobiety karmiące piersią nie mogą zażywać leków z grupy salicylanów, takich jak Aspiryna, Polopiryna S i Pyralgina. Można je zażyć wyłącznie pod kontrolą lekarza.

Jeszcze w szkole rodzenia słyszałaś, że kofeina zawarta w kawie i teina w czarnej herbacie przechodzą do mleka. Nawet po nieprzespanej nocy nie pijesz małej czarnej, bojąc się, że dziecko karmione piersią będzie narażone na dawkę szkodliwej substancji. Czy słusznie?

● Kofeina zawarta w kawie i teina w czarnej herbacie rzeczywiście przechodzą do mleka, ale po wypiciu filiżanki kawy czy herbaty tych substancji jest w pokarmie za mało, by wywołać niekorzystne reakcje u malucha. Jednak codzienne wypijanie dużych ilości napojów z kofeiną lub teiną (np. 6-8 filiżanek kawy lub herbaty) może spowodować u dziecka problemy ze snem oraz wzmożoną aktywność ruchową.

NASZA RADA: Wypijaj w ciągu dnia nie więcej niż 1-2 filiżanki niezbyt mocnej kawy. Jeśli chodzi o herbatę, możesz pić jej od 2 do 4 filiżanek dziennie bez szkody dla dziecka.

Karmienie dziecka piersią nie chroni przed ponownym zajściem w ciążę, dlatego w czasie laktacji powinnaś pomyśleć o antykoncepcji. Oprócz prezerwatywy lub wkładki możesz stosować preparaty hormonalne, które nie zawierają estrogenu hamującego laktację, czyli:

● JEDNOSKŁADNIKOWE TABLETKI, tzw. minipigułki. Zawierają one tylko jeden hormon - gestagen. Nie wpływają na ilość i jakość pokarmu. Aby ponownie starać się o dziecko, wystarczy odstawić preparat.

● ZASTRZYK HORMONALNY. Antykoncepcja hormonalna jest raz na 3 miesiące. Zastrzyki podawane są domięśniowo - w pośladek lub ramię. Podaje się je w ciągu pierwszych 5 dni cyklu. Zastrzyk hormonalny ma przedłużone działanie, dlatego warto przemyśleć jego stosowanie, gdy w niedługim czasie chcesz zajść w ciążę.

Tekst: Izabela Lenkiewicz, lekarz, doradca laktacyjny, założycielka Internetowej Szkoły Rodzenia.