Dbam o zdrowie

Jeśli planujesz zostać mamą, kilka miesięcy wcześniej zacznij przygotowywać się do nowej roli. Zmień tryb życia, sprawdź stan swojego zdrowia i zaszczep się przeciw chorobom, które mogą być groźne dla ciebie lub dla maleństwa. A jeśli jesteś już w ciąży, jak najszybciej odwiedź zaufanego ginekologa. Odtąd będziesz pod jego stałą opieką.

Z wizytą u dentysty

Najlepiej, gdybyś wyleczyła zęby, zanim zajdziesz w ciążę, bo właściwy stan ja-my ustnej ma istotny wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. Próchnica lub stan zapalny toczący się w przyzębiu stanowi bowiem potencjalne źródło infekcji innych narządów. Bakterie pochodzące z takich ognisk mogą przenieść się nawet na cały twój organizm oraz na rozwijające się maleństwo. Jeśli mimo że planowa-łaś ciążę, dotąd nie odwiedziłaś dentysty albo wiadomość o tym, że spodziewasz się dziecka, zaskoczyła cię, teraz, kiedy już nosisz je w swoim brzuszku, koniecznie zrób przegląd zębów. Stomatolog sprawdzi, czy wszystko jest w porządku i zleci ci kolejne wizyty kontrolne, prawdopodobnie co trzy miesiące. Gdy okaże się, że musisz wyleczyć ząb, prześwietlić go czy usunąć, nie wpadaj w panikę. Stosując nowoczesny sprzęt i bezpieczne dla dziecka leki, np. znieczulające, także w ciąży bez obaw można wykonać te zabiegi.

Szczepienia przed ciążą

Jeśli nie przechodziłaś różyczki, ospy wietrznej czy żółtaczki wszczepiennej (WZW typu B) ani nie byłaś na nie szczepiona, koniecznie zaszczep się przeciw tym chorobom, zanim zajdziesz w ciążę. Różyczka, choć niegroźna dla ciebie, jest niebezpieczna dla rozwijającego się maleństwa, szczególnie jeśli zachorujesz na nią w pierwszym trymestrze ciąży. Może trwale uszkodzić płód, powodując, m.in. głuchotę, wady serca i wzroku. Podobnie jest z ospą wietrzną. Też może przyczynić się do powstania wielu wad płodu, a nawet doprowadzić do jego obumarcia. Natomiast konsekwencje zarażenia się wirusem zapalenia wątroby typu B są poważne głównie dla ciebie (m.in. grozi ci marskość wątroby). Warto też zaszczepić się przeciwko grypie, bez względu na to, czy poczęcie dziecka planujesz na okres wiosenno-letni, czy jesienno-zimowy, kiedy jest najwięcej zachorowań.

Pod kontrolą ginekologa

Do lekarza powinnaś zgłosić się, zanim zajdziesz w ciążę. Wtedy będzie mógł przygotować cię do roli mamy: zrobić cytologię, sprawdzić stan twoich narządów rodnych i zalecić ci przyjmowanie kwasu foliowego. Jeśli tego nie zrobiłaś, jak najszybciej odwiedź go teraz, gdy już masz pewność, że spodziewasz się dziecka. Podczas pierwszej wizyty, ginekolog zapyta cię m.in. o długość cyklu miesiączkowego, przebyte choroby, operacje, nałogi, o to, jakie lekarstwa przyjmujesz. Zbada cię, założy ci też kartę ciąży i skieruje na dalsze badania.

Badania przyszłej mamy

1. Przed ciążą

Rodzaj badania:

• Ginekologiczne (plus cytologia)

Jak często:

• Raz na trzy miesiące

Uwagi: Cytologię wykonuje się w czasie pierwszej wizyty, by sprawdzić, czy w drogach rodnych nie ma infekcji ani komórek, które mogłyby przekształcić się w nowotwór, lub samego nowotworu.

Rodzaj badania:

• Konsultacja stomatologiczna

Jak często:

• Raz na trzy miesiące

Uwagi: Warto poprosić stomatologa, by zlecił ci badanie poziomu mikro- i makroelementów w surowicy krwi. Ich niedobór może być przyczyną uszkodzenia zawiązków zębów maleństwa (tworzą się one już pod koniec pierwszego trymestru ciąży).

2. W czasie ciąży

I trymestr

Rodzaj badania:

• Ginekologiczne (plus cytologia)

Jak często:

• Raz na miesiąc

Uwagi: Jeśli podczas rutynowej wizyty ginekologicznej w ciągu ostatniego roku lekarz nie pobrał ci wymazu z szyjki macicy, niech koniecznie zrobi to teraz.

Rodzaj badania:

• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (RR)

Jak często:

• W czasie każdej wizyty u ginekologa

Uwagi: W pierwszym trymestrze ciąży często jest ono niższe niż zazwyczaj.

Rodzaj badania:

• Ważenie

Jak często:

• W czasie każdej wizyty

Uwagi: Jeśli cierpisz na nudności i wymiotujesz, możesz ważyć mniej niż przed ciążą.

Rodzaj badania:

• Analiza krwi (odczyn VDRL; krzepliwość; grupa krwi; test IgG; IgM w kierunku tok-

soplazmozy, różyczki, cytomegalii; HbsAg; HIV; przeciwciała odpornościowe w przypadku ujemnego czynnika Rh)

Jak często:

• Co miesiąc

Uwagi: Na podstawie wyników lekarz upewni się m.in., czy nie chorujesz na kiłę, czy nie jesteś nosicielką wirusa HIV, czy jesteś odporna na różyczkę i toksoplazmozę, jaką masz grupę krwi, czy nie grozi ci konflikt serologiczny.

Rodzaj badania:

• Morfologia krwi (hemoglobina HGB, krwinki czerwone E, krwinki białe L, płytki krwi PLT, hematokryt Ht, glukoza GTT)

Jak często:

• Co miesiąc

Uwagi: Na to badanie musisz stawić się na czczo. Jeśli okaże się, że masz zbyt mało czerwonych krwinek (najczęściej oznacza to niedokrwistość, czyli anemię), lekarz zaleci ci zmianę diety lub przyjmowanie preparatu żelaza.

Rodzaj badania:

• Analiza moczu (barwa, przejrzystość, odczyn, ciężar właściwy, białko, glukoza, osad)

Jak często:

• Co miesiąc

Uwagi:W dniu poprzedzającym badanie nie jedz pokarmów wysokobiałkowych ani zawierających intensywny barwnik, np. buraków ćwikłowych. Próbkę moczu pobierz rano, po co najmniej 5-godzinnej przerwie w jego oddawaniu, i jak najszybciej dostarcz ją do laboratorium.

Rodzaj badania:

• USG

Jak często:

• Około 12. tygodnia ciąży

Uwagi: Aby obraz był bardziej czytelny, na godzinę przed badaniem wypij co najmniej szklankę wody i nie oddawaj moczu. Można też zrobić badanie przezpochwowo i wtedy pęcherz nie musi być wypełniony.

Rodzaj badania:

• Konsultacja stomatologiczna

Jak często:

• Na początku ciąży

Rodzaj badania:

• Konsultacja internistyczna (u kobiet, które przewlekle chorują)

Jak często:

• Na początku ciąży i w razie potrzeby

Uwagi: Lekarz zmodyfikuje dotychczasowy sposób leczenia, m.in. wyeliminuje leki niebezpieczne dla płodu.

3. W czasie ciąży

II trymestr

Rodzaj badania:

• Ginekologiczne

Jak często:

• Co trzy tygodnie

Uwagi: Lekarz zbada cię palpacyjnie i za pomocą wziernika.

Rodzaj badania:

• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (RR)

Jak często:

• W czasie każdej wizyty

Uwagi: Nie powinno przekraczać 140/90 mm Hg.

Rodzaj badania:

• Ważenie

Jak często:

• W czasie każdej wizyty

Uwagi: Pod koniec II trymestru powinnaś ważyć 3-6 kg więcej niż przed ciążą.

Rodzaj badania:

• Morfologia krwi

Jak często:

• Co miesiąc

Uwagi: Trzeba powtórzyć badanie w kierunku toksoplazmozy, jeśli wcześniej miałaś ujemne IgG.

Rodzaj badania:

• Analiza moczu

Jak często:

• Co miesiąc

Uwagi: Śladowe ilości białka i cukru w moczu są u przyszłych mam zjawiskiem fizjologicznym.

Rodzaj badania:

• USG

Jak często:

• Między 21. a 22. tygodniem ciąży

Uwagi: To tzw. USG referencyjne. Jest obowiązkowe. Być może poznasz już płeć swojego dziecka.

Rodzaj badania:

• Test obciążenia glukozą

Jak często:

• Około 26. tygodnia ciąży

Uwagi: Robi się je w godzinę po wypiciu 50 g glukozy.

Rodzaj badania:

• Konsultacja stomatologiczna

Jak często:

• Raz na trzy miesiące

4. W czasie ciąży

III trymestr

Rodzaj badania:

• Ginekologiczne

Jak często:

• Co trzy tygodnie, a pod koniec ciąży co tydzień

Uwagi: Podczas badania lekarz sprawdzi m.in., czy szyjka macicy nie rozwiera się zbyt wcześnie.

Rodzaj badania:

• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (RR)

Jak często:

• W czasie każdej wizyty

Uwagi: Nadal może być trochę podwyższone.

Rodzaj badania:

• Ważenie

Jak często:

• W czasie każdej wizyty

Uwagi: Pod koniec trzeciego trymestru powinnaś ważyć 9-12 kg więcej niż przed ciążą.

Rodzaj badania:

• Morfologia krwi

Jak często:

&3149 Co miesiąc

Uwagi: Jeśli masz anemię, nadal musisz przyjmować żelazo.

Rodzaj badania:

• Analiza moczu

Jak często:

• Co miesiąc

Uwagi: Dowiesz się m.in., czy masz zdrowe nerki i czy nie cierpisz na infekcję układu moczowego.

Rodzaj badania:

• Posiew z kanału szyjki macicy

Jak często:

• Około 34. tygodnia ciąży

Uwagi: Robi się je, by sprawdzić, czy w drogach rodnych nie bytują bakterie, które mogą być groźne dla dziecka w czasie porodu.

Rodzaj badania:

• USG

Jak często:

• Po 34. tygodniu ciąży

Uwagi: Lekarz stwierdzi m.in., jakie dziecko ma warunki do dalszego rozwoju w macicy.

Rodzaj badania:

• Antygen Hbs

Jak często:

• Pod koniec ciąży

Uwagi: Badanie robi się w kierunku żółtaczki typu B.

Rodzaj badania:

• Konsultacja stomatologiczna

Jak często:

• Raz na trzy miesiące

Uwagi: Jeśli krwawią ci dziąsła, powiedz o tym dentyście.

5. Badania dodatkowe

Rodzaj badania:

• Prenatalne: biopsja trofoblastu, test potrójny, amniopunkcja

Kiedy:

• Między 11. a 18. tygodniem ciąży, w zależności od rodzaju badania

Cel badania:

• Badania prenatalne przeprowadza się, aby wykryć ewentualne wady genetyczne płodu, np. zespół Downa, i wrodzone, np. rozszczep kręgosłupa.

Rodzaj badania:

• KTG

Kiedy:

• Po 32. tygodniu ciąży

Cel badania:

• Badanie kardiotokograficzne robi się, by sprawdzić czynność skurczową macicy w zestawieniu z czynnością serca płodu.