Dlaczego karmić piersią?

Udowodniono, że karmienie piersią korzystnie wpływa na rozwój dziecka oraz chroni przed wieloma chorobami. Dzieci karmione piersią rzadziej chorują na zapalenie ucha środkowego, zapalenie płuc. Zmniejsza się również ryzyko wystąpienia biegunki zakaźnej, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i zakażeń dróg moczowych. Dzieci karmione naturalnie rzadziej są otyłe w późniejszym wieku. Rzadziej też chorują na cukrzycę i niektóre nowotwory.

Dla ciebie jest to przede wszystkim szansa na zbudowanie wyjątkowej więzi między maleństwem a tobą. Dzięki karmieniu piersią szybciej pozbywasz się zbędnych kilogramów i wracasz do wcześniejszej figury. Karmienie piersią ma również ochronny wpływ przed wystąpieniem raka piersi i jajnika.

Skład mleka kobiecego jest dostosowany do potrzeb maleństwa i umożliwia mu prawidłowy rozwój. Mleko mamy jest łatwoprzyswajalne i stosunkowo krótko przebywa w żołądku maleństwa. W pierwszych dniach po porodzie pokarm różni się składem od mleka dojrzałego - jest to tzw. siara - colostrum. Zawiera ona dużo białka i wydzielniczych przeciwciał IgA. W kolejnym tygodniu produkowane jest mleko przejściowe, które również zawiera więcej białek i enzymów niż mleko dojrzałe. W mleku dojrzałym znajduje się mniej białka, natomiast wysoka jest zawartość tłuszczu i laktozy.

Zawartość i stosunek poszczególnych składników pokarmu kobiecego zmienia się w zależności od wielu czynników. Na skład pokarmu mają wpływ:

• czas trwania laktacji,
• czas trwania ciąży,
• faza karmienia (pod koniec karmienia zwiększa się zawartość tłuszczu w pokarmie),
• pora dnia (w nocy również większa jest zawartość tłuszczu),
• dieta kobiety karmiącej.

Podstawowe składniki pokarmu kobiecego:

• Woda - jest głównym składnikiem mleka kobiecego. Karmienie piersią zapewnia odpowiednią podaż płynów, dlatego nie ma konieczności dopajania dziecka, nawet w trakcie upałów.
• Białko - mleko mamy zawiera ok. 1 g/ ml białka, jest to białko łatwo przyswajalne. Przeważają białka serwatkowe nad kazeiną. Spośród aminokwasów, mleko kobiece zawiera szczególnie dużo tauryny, niezbędnej dla prawidłowego funkcjonowania mózgu i metabolizmu kwasów tłuszczowych.
• Węglowodany - głównym węglowodanem mleka kobiecego jest laktoza. Jej całkowita zawartość wynosi około 7 g/100 ml, jest jej więcej niż w mleku krowim. Laktoza jest dwucukrem złożonym z glukozy i galaktozy. Glukoza jest wykorzystywana w procesach energetycznych zachodzących w organizmie, a galaktoza jest niezbędna do procesu mielinizacji w układzie nerwowym. Zawartość laktozy w mleku matki nie zależy od jej diety - utrzymuje się ona na stałym poziomie.W skład węglowodanów mleka kobiecego wchodzą także niewielkie ilości oligosacharydów i polisacharydów, tzw. prebiotyków. Pobudzają one wzrost i aktywność korzystnych szczepów bakterii w jelitach dziecka.
• Tłuszcze - te zawarte w pokarmie kobiecym są głównym źródłem energii dla dziecka. Trójglicerydy są łatwo przyswajalne. Cholesterol ułatwia proces mielinizacji układu nerwowego, jest składnikiem błon komórkowych i kwasów żółciowych. Większość kwasów tłuszczowych mleka kobiecego stanowią kwasy tłuszczowe średniołańcuchowe (MCT). Zwalniają one motorykę przewodu pokarmowego, ułatwiając wchłanianie pokarmu.

Pokarm kobiecy zawiera również wielonienasycone kwasy tłuszczowe (LC-PUFA) - kwas linolowy, linolenowy i ich pochodne długołańcuchowe - kwas dokozaheksaenowy (DHA), kwas arachidonowy i eikozapentaenowy. Kwasy te są niezbędne do prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego oraz siatkówki oka. W badaniach wykazano korzystny wpływ podaży DHA na rozwój funkcji poznawczych i uczenia się u dziecka.

• Sole mineralne - mleko mamy zawiera wszystkie niezbędne dla rozwoju dziecka sole mineralne. Prawidłowe karmienie piersią pokrywa całkowicie zapotrzebowanie dziecka. Ze względu na niski poziom sodu w mleku mamy, a tym samym niski ładunek soli, nerki maluszka nie są obciążone. Mleko mamy zawiera też wapń i fosfor. Znajdują się one w takich proporcjach, które umożliwiają prawidłowe wchłanianie i tym samym mineralizację kości.

Zawartość żelaza w mleku jest stosunkowo niska, jest ono jednak łatwo przyswajalne przez organizm maluszka. Suplementację żelazem u niemowlęcia karmionego piersią stosuje się tylko w określonych sytuacjach.

• Witaminy - w mleku mamy znajdują się wszystkie witaminy rozpuszczalne w tłuszczach - wit. A, wit.D, wit.E i wit.K. Witamina D znajduje się w ilości niewystarczającej, dlatego konieczna jest suplementacja od pierwszych dni życia u noworodków i niemowląt karmionych wyłącznie piersią. Zalecana dawka dzienna witaminy D wynosi 400 j. Witamina A bierze udział w procesach regeneracji skóry i błon śluzowych oraz w dojrzewaniu siatkówki oka. Witamina E jest tzw. zmiataczem wolnych rodników. Witamina K, niezbędna w procesach krzepnięcia krwi, znajduje się w mleku kobiecym w małych ilościach, dlatego również konieczna jest jej suplementacja u noworodków i niemowląt karmionych wyłącznie piersią. Od 8. doby życia do ukończenia przez dziecko 3 miesiąca życia należy podawać maluszkowi 25 mg witaminy K dziennie.

W mleku mamy są też witaminy rozpuszczalne w wodzie: wit. C, kwas foliowy, wit. B2, wit. B6 i wit. B12. Zawartość witamin z grupy B zależy od diety matki, dlatego kobiety będące na diecie wegetariańskiej mają niewystarczające ilości tych witamin w pokarmie.

• Enzymy - w mleku mamy jest bardzo dużo enzymów, które ułatwiają trawienie składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym maluszka.

Ze względu na obecność swoistych przeciwciał IgA, makrofagów, neutrofili, i laktoferryny, mleko matki spełnia funkcje ochronne. Karmiąc piersią, zapewniasz dziecku lepszą odporność. Udowodnione jest, że dzieci karmione piersią znacznie rzadziej zapadają na choroby, a jeśli już zachorują, to choroba ma łagodniejszy przebieg. Żadna mieszanka mleczna nie zapewni takiej ochrony Twojemu dziecku jak Twój pokarm!

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. Oznacza to, że przez ten czas pokarm mamy zapewnia zarówno zapotrzebowanie na pokarm jak i płyny. Nie należy dopajać dziecka w tym czasie herbatkami, sokami czy wodą.

Nie wyznaczono górnej granicy wiekowej dla karmienia piersią, korzystne jest utrzymanie karmienia piersią do ukończenia pierwszego roku życia dziecka. W drugim półroczu wprowadzamy do diety dziecka stopniowo pokarmy uzupełniające, jednak to nadal mleko matki jest podstawą. Posiłki uzupełniające oferowane są zawsze po mleku mamy.

lek. Paulina Sieniawska