Jak się kłócić przy dziecku

Różnice zdań zdarzają się nawet w najbardziej udanym małżeństwie. Jeżeli para zdoła dojść do porozumienia i wprowadzić zmiany na lepsze – kłótnie mogą wręcz rozwijać związek. Problem powstaje wtedy, gdy mimowolnym uczestnikiem ostrzejszej wymiany zdań między rodzicami staje się dziecko, a takich sytuacji nie da się, niestety, uniknąć.

– Kiedy maluszek widzi twarze rodziców wykrzywione złością, słyszy ich podniesione i pełne wzajemnych pretensji głosy, nagle zostaje zachwiane jego poczucie bezpieczeństwa – wyjaśnia Helena Turlejska-Walewska, psycholog dziecięcy, terapeuta.

Nasz redakcyjny ekspert podpowiada, jak się spierać, by dojść do porozumienia oraz w jaki sposób to robić, by nie ranić uczuć maluszka, który, chcąc nie chcąc, jest mimowolnym świadkiem waszych małżeńskich kłótni.

Wiele par bez oporów kłóci się przy malutkich brzdącach, uważając, że nie robią nic złego, bo „przecież takie małe dziecko i tak nic z tego nie rozumie”.

To nieprawda. Chociaż niemowlę jest w stanie pojąć jedynie w 7 proc. sens naszych słów, całą resztę wypowiedzi – czyli aż 93 proc.! – odczytuje z gestów, mimiki, tonu głosu, czyli tzw. mowy ciała.

– Mały brzdąc nie rozumie jeszcze o czym rodzice rozmawiają, ale ich nietypowe zachowanie go przeraża – wyjaśnia Helena Turlejska-Walewska. Starszy malec jest równie przestraszony.

– Często bywa tak, że dziecko jest świadkiem awantury między rodzicami, ale nie widzi, jak mama i tata się godzą i nie ma pewności, że wszystko dobrze się skończy. Sprzeczka rodziców wywołuje w nim silny lęk, bo maluch nie rozumie, że jest czymś chwilowym – mówi psycholog.

To ważne: Dla dziecka wasza złość jest sygnałem, że dzieje coś złego. Gdy kłótnia odbywa się w jego obecności, malec traci poczucie bezpieczeństwa.

Z badań „Jak Polacy się kłócą” (CBOS, 2008 r.) wynika, że aż połowie par nie udaje się dojść do porozumienia, bo „żadna ze stron nie chce przyjąć argumentów drugiej, tylko usiłuje wygrać”.

– Wynika to z tego, że nie potrafimy słuchać partnera – wyjaśnia psycholog. Czy można się tego nauczyć? Tak. – Trzeba pozwolić mu dojść do głosu, a następnie powtórzyć własnymi słowami to, co przed chwilą się usłyszało. To tzw. parafrazowanie.

Jeśli więc mąż mówi, że nie zrobił zakupów, o które prosiłaś, bo wracał późno z pracy i był bardzo zmęczony, nie atakuj go od razu słowami: „Nigdy nie robisz tego, o co cię proszę, ciekawe, co dziś będziemy jeść”, tylko wysłuchaj jego wytłumaczenia i powiedz: „Rozumiem, że byłeś zmęczony, ale mogłeś mnie uprzedzić, że nie pojedziesz do sklepu”.

– Taka reakcja zwiększa szanse na dojście do porozumienia i znalezienie jakiegoś rozwiązania problemu – wyjaśnia psycholog. W czasie domowych utarczek należy pamiętać o tym, by nie włączać dziecka jako strony konfliktu („Popatrz, tatuś znowu zapomniał zrobić zakupów”) ani robić z niego posłańca („Powiedz mamie, niech na kimś innym wyładowuje swoje pretensje”).

– Gdy rodzice się kłócą, dziecko i tak czuje się wystarczająco źle. Wciąganie go w konflikt dorosłych to zadanie ponad siły małego człowieka – wyjaśnia Helena Turlejska-Walewska.

To ważne: Nie wykorzystujcie smyka do rozgrywek między wami. Takie zachowanie sprawia, że pociecha traci do was zaufanie: nie chce opowiadać się po stronie mamy czy taty. Jako rodzice powinniście „mówić jednym głosem”.

Takie zachowanie sprawia, że obniżasz jego autorytet w oczach dziecka. Wystrzegaj się szczególnie kategorycznych stwierdzeń w rodzaju: „Bo ty zawsze...” lub „Bo ty nigdy...”.

– Takie słowa, rzucone w złości, sprawiają, że nie mamy ochoty się zmieniać. No bo po co dążyć do zmiany, skoro ktoś uważa, że ZAWSZE zachowuję się beznadziejnie i NIGDY nie spełnię jego oczekiwań? – mówi nasz redakcyjny ekspert. A co dzieje się z dzieckiem, które słyszy, że tatuś nigdy nie dotrzymuje słowa, a mamusia zawsze ma pretensje?

– Jeśli takie sytuacje zdarzają się często, a maluszek choć trochę rozumie, o czym rozmawiają rodzice, może się zastanawiać, czy to przypadkiem nie on jest przyczyną ich wzajemnego konfliktu. Dziecko myśli: „Czy kłócą się przeze mnie? Czy gdyby mnie nie było, byliby szczęśliwi?” – to właśnie zaburza jego poczucie bezpieczeństwa i przekonanie, że rodzice kochają je ponad wszystko – wyjaśnia Helena Turlejska-Walewska.

To ważne: Nie obniżajcie nawzajem swojej wartości w oczach malucha – on kocha was tak samo i nie chce oceniać.

Jeśli malec był świadkiem waszej różnicy zdań, koniecznie trzeba ukoić jego lęk. – Można powiedzieć: „To tylko kłótnia, nic złego się nie stało. Mama i tata nadal się kochają” – radzi ekspert. Starsze dziecko nie musi być aż tak bardzo chronione przed waszymi sporami. Nic się nie stanie, jeśli smyk będzie czasem świadkiem drobnej sprzeczki (tzn. bez podnoszenia głosu, agresji czy poniżania partnera).

– Rodzice są dla dzieci nauczycielami. Jeśli smyk zobaczy, że pomiędzy parą istnieją różnice zdań, ale że można dojść do porozumienia, nauczy się rozwiązywać konflikty. Dzięki temu, że nie będzie obawiać się konfrontacji, w przyszłości stworzy lepsze związki z ludźmi – wyjaśnia psycholog.

Jednak i starszakowi trzeba wytłumaczyć, co przed chwilą zaszło, dlaczego mama i tata się pokłócili oraz zapewnić, że już jest dobrze i że się pogodziliście.

To ważne: Dzieci nie powinny być świadkami waszych rozmów na poważne tematy, które wywołują silne emocje. Takie sprawy omawiajcie we dwoje, gdy malec już pójdzie spać.

- wychowywania dzieci, - pieniędzy i sposobu ich wydawania, - podziału obowiązków domowych, - pożycia seksualnego, - kontaktów z teściami. Co ciekawe, podczas domowych kłótni to kobiety częściej podnoszą głos, za to mężczyźni chętniej żartują, próbując rozładować napiętą atmosferę.