Jak ze sobą rozmawiać?

Niestety mama już wiedziała - wszystko przez ten dziennik elektroniczny. Gdy zawołała go na obiad była dziwnie milcząca. Udawała chyba, że nic się nie dzieje, ale gdy tylko wrócił tata z pracy wybuchła. 

- Wyobraź sobie twój kochany synek znowu nie zaliczył sprawdzianu! Tak dalej być nie może!  Weź się za niego wreszcie bo marnie skończy!. 

- Maciek! - tata postanowił od razu załatwić sprawę. Maciek niechętnie usiadł na kanapie, skrzyżował ręce a  wzrok wbity miał w komórkę. - Synu popraw się, bo widzisz, ja w twoim wieku miałem trudniej, a jednak udało mi się do czegoś dojść. W życiu nic nie osiągniesz, jeśli...

- Maciek wyłączył się już przy drugim zdaniu. Wiedział co teraz będzie: długie i nudne kazanie. Tym razem jednak to mama przerwała tacie.

- Maciek, jeśli złapiesz kolejną jedynkę to zobaczysz, koniec z piłką! Natychmiast siadaj do nauki. W tej rodzinie nie ma miejsca na leni i nieuków! - A ty - zwróciła się do męża - przypilnuj go zamiast gapić się ciągle w telewizor. Nic nie robisz...

- Co? Ja nic nie robię?! - zdenerwował się tata. A kto ciężko haruje w pracy, żebyście mieli co jeść? Człowiek nie ma kiedy odpocząć, a jak tylko wejdzie do domu już są  jakieś pretensje! - rodzice zaczęli się kłócić, a Maciek korzystając z zamieszania schował się w pokoju. 

- I tak nie dam rady się tego nauczyć - pomyślał i włączył grę. Na uszy założył słuchawki z muzyką, żeby nie słuchać odgłosów awantury. W procesie wychowywania dziecka prędzej czy później każdy rodzic może napotkać jakieś trudności.

Problemy pojawiają się w każdym domu, a o tym, jak skutecznie uda się je rozwiązać, decydują umiejętności komunikacyjne członków rodziny. W rodzinie Maćka wzajemne interakcje dalekie są od ideału. Na porządku dziennym jest tu obwinianie się, upokarzanie, krzyk i niesłuchanie.

Członkowie rodziny mają tendencje do niejasnego wyrażania swoich myśli, przerywania sobie nawzajem, albo odbiegania od tematu. Słabe umiejętności komunikacyjne utrudniają znalezienie skutecznych środków rozwiązania problemu, a także potęgują negatywne zachowania. Zanim ta  rodzina będzie gotowa do zajęcia się problemem, wszyscy jej członkowi powinni zapoznać się i przećwiczyć prawidłowe umiejętności komunikacyjne. O czym należy pamiętać w czasie wspólnej rozmowy?

Oto lista podstawowych błędów utrudniających porozumienie i ich pozytywnych odpowiedników:

1. Zamiast długich kazań i niejasnych wypowiedzi formułuj zwięzłe, konkretne komunikaty. Trzymaj się tematu i skup się na chwili obecnej (np. "spróbuj częściej siadać do książek").

2. Zamiast szukać winnych, oskarżać, upokarzać i atakować, formułuj wypowiedzi w pierwszej osobie, mów o swoich uczuciach (ja czuję..., kiedy ty..., ponieważ..., martwią mnie twoje stopnie).

3. Zamiast przerywać innym poczekaj aż druga osoba dokończy swoją wypowiedź.

4. Zamiast krzyczeć, używaj spokojnego tonu.

5. Zamiast patrzeć w bok aktywnie słuchaj innych utrzymując kontakt wzrokowy.

6. Zamiast czytać w myślach upewnij się, że dobrze kogoś zrozumiałeś - dopytuj i udzielaj informacji zwrotnych.

Warto aby każdy członek rodziny zastanowił się, które nieprawidłowe sposoby komunikacji odnoszą się do niego i spróbował popracować nad poprawą wzajemnych interakcji. W ćwiczeniu nowych umiejętności pomoże kartka z powyższymi zasadami przypięta do lodówki oraz udzielanie sobie  informacji zwrotnych na temat zaobserwowanych u siebie nawzajem nieprawidłowych sposobów komunikowania się.  

Małgorzata Kamińska