Ospa wietrzna

Według danych każdego roku na ospę choruje w Polsce 150 tys. osób. Większość spośród tej grupy stanowią dzieci oraz młodzież.

Choć eksperci podkreślają, że na skutek zmian klimatycznych od kilku lat ospa atakuje przynajmniej kilka razy w roku, statystyki mówią, że szczyt zachorowań odnotowuje się w lutym i marcu. Każde dziecko przechodzi tę chorobę inaczej.

Niektóre maluchy mają niewielkie objawy i zaledwie kilka krostek, u innych pojawiają się setki wykwitów i wysoka gorączka, trwająca kilka dni.

Bez względu na to, jak ospa przebiega, zawsze konieczna jest wizyta u lekarza oraz przestrzeganie jego zaleceń.

Zapytaliśmy eksperta, dr Barbarę Gierowską-Bogusz, pediatrę, neonatologa z Instytutu Matki i Dziecka, w jaki sposób leczyć i pielęgnować brzdąca, który właśnie przechodzi ospę wietrzną.

Zwiastuny choroby

Wiatrówką, gdyż tak potocznie nazywana jest ospa, dzieci zwykle zarażają się w żłobku lub też w przedszkolu.

- Już na dzień albo dwa przed pojawieniem się typowych objawów ospy wietrznej, czyli pierwszych pęcherzyków, dziecko może źle się czuć, mieć lekki katar oraz podwyższoną temperaturę - mówi dr Gierowska-Bogusz.

- U niektórych maluchów w początkowym etapie choroby występują także bóle głowy, mięśni, wysoka gorączka oraz niepokój. Zdarza się również, że dzieci skarżą się na bóle brzuszka lub mają biegunkę - dodaje nasz ekspert.

Jednoznacznym sygnałem, świadczącym o tym, że brzdąc cierpi na ospę, jest jednak pojawienie się na skórze krostek wypełnionych płynem surowiczym.

Tu krostka, tam dwie

Swędząca wysypka najpierw pojawia się na brzuchu i plecach, potem na twarzy, ramionach, udach, głowie oraz błonach śluzowych (w okolicy powiek, w jamie ustnej i na narządach płciowych).

- Na skórze dziecka wykwitają czerwone plamki i grudki, które po kilku godzinach wypełniają się surowiczym płynem - wyjaśnia specjalista.

- Pęcherzyki te łatwo pękają, czasem nawet samoistnie. Po 2-3 dniach płyn mętnieje i wtedy zamieniają się one w krosty. Te zaś po tygodniu pokrywają się strupami, które odpadają po ok. 2-3 tygodniach.

Pozostałe po nich przebarwienia ustępują nawet do kilku tygodni później, na ogół nie zostawiając żadnych śladów - tłumaczy dr Barbara Gierowska-Bogusz. Pęcherzyki pojawiają się na ciele dziecka w kilku bądź kilkunastu kolejnych rzutach. Kiedy jedne krostki przysychają, obok nich tworzą się nowe.

- Chory malec może więc mieć na ciele jednocześnie i czerwone plamki, i pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem, i przysychające strupki.

Kolejnemu rzutowi wysypki u szkraba towarzyszy zazwyczaj wysoka temperatura. U niektórych dzieci gorączka może sięgać nawet 40°C - ostrzega nasz redakcyjny ekspert.

Diagnoza i leczenie

Zauważyłaś u maluszka podobne objawy? Najlepiej od razu wezwij pediatrę do domu (w przychodni dziecko zarazi innych!).

- Jeśli symptomy nie są bardzo nasilone, leczenie sprowadzi się do łagodzenia dolegliwości - uspokaja specjalista. Aby zmniejszyć dokuczliwy świąd, lekarz zaleci smarowanie krostek wysuszającymi papkami z kojącym mentolem, np. Pudrodermem lub jednoprocentowym roztworem gencjany, który również działa odkażająco.

Środki te powinnaś nakładać na zmienione miejsca patyczkiem kosmetycznym. Należy robić to bardzo delikatnie, aby nie podrażniać pęcherzyków.

- Jeśli jednak swędzenie okaże się wyjątkowo dokuczliwe, lekarz może zalecić leki uspokajające (np. Hydroksyzynę), aby maluch mógł spokojnie spać, i antyhistaminowe (np. Clemastin, Claritine), które złagodzą świąd - dodaje pediatra.

Jeśli dziecko ma wysoką temperaturę, możesz podać mu preparaty przeciwgorączkowe, zawierające paracetamol (np. Calpol, Panadol) lub ibuprofen (np. Ibufen, Nurofen).

W przypadku ospy, nie stosuj żadnych okładów schładzających, gdyż opóźnia to wysychanie pęcherzyków.

W sytuacji, gdy choroba będzie miała cięższy przebieg, lekarz może przepisać maluchowi leki antywirusowe (hamujące namnażanie wirusa), np. Heviran.

- Chory na ospę brzdąc powinien spędzić w domowej izolatce około dwóch tygodni. Po pierwsze, aby nie zarażał innych, zaś po drugie - aby sam nie złapał innej, groźnej infekcji - radzi nasz ekspert.

Sposoby na świąd

Najpoważniejszą dolegliwością w pierwszych dniach ospy jest silne swędzenie skóry. Maluchowi trudno wytłumaczyć, że nie powinien się drapać, bo może to doprowadzić do powstania na jego skórze szpecących blizn. Jest jednak kilka sposobów, które pomogą dziecku przetrwać trudne chwile.

• Kąpiele

Aby złagodzić świąd, możesz umyć malca w letniej wodzie. Najlepiej zrób to pod prysznicem. Jeśli jednak maluszek będzie brał kąpiel w wannie, powinna trwać ona bardzo krótko.

Warto też dodać do wody kilka kryształków nadmanganianu potasu, który działa odkażająco.

• Płukanki

Jeśli malec ma wysypkę w buzi, przygotuj mu płukankę z dodatkiem sody oczyszczonej. Do pół szklanki przegotowanej, letniej wody, dodaj płaską łyżeczkę sody i wymieszaj.

Zachęć malucha, aby kilka razy dziennie płukał nią jamę ustną.

• Nasiadówki

Ukoją pieczenie w okolicach narządów płciowych. Do miski z ciepłą wodą dodaj napar z rumianku (o ile szkrab nie jest na niego uczulony) i zachęć malucha, aby na kilkanaście minut usiadł pupą w ciepłym roztworze.

• Higiena osobista

Jak najkrócej obetnij dziecku paznokcie. Dzięki temu nie będzie rozdrapywał krostek. Z kolei niemowlęciu załóż rękawiczki.

Pamiętaj o tym zwłaszcza przed snem, gdyż wtedy dzieci na ogół się drapią. Ubieraj chorego malca w luźne, nie przylegające do ciała ubranka.

Obcisłe rzeczy drażnią krostki. Co 2-3 dni obowiązkowo zmieniaj pościel maluszka. W ten sposób możesz zapobiec powikłaniom z powodu zakażeń bakteryjnych.

Dieta chorego

Podczas ospy dziecko może nie mieć apetytu, zwłaszcza jeśli bolesne pęcherzyki pojawią się w buzi. W takiej sytuacji nie zmuszaj go do jedzenia.

Pilnuj jednak, aby dużo piło. Podawaj brzdącowi lekko schłodzone napoje. Nie proponuj mu soków, gdyż są kwaśne, a kwas podrażnia jamę ustną. Lepiej podaj dziecku herbatkę, wodę mineralną lub słodki kompocik.

Najlepiej, aby maluch podczas choroby był na diecie płynnej. Powinien jeść chłodne, rozdrobnione zupy, kaszki oraz jogurty z owocami.