Przepisy, które powinnaś znać, jeśli jesteś mamą

Młoda mama ma możliwość otrzymania becikowego, a pracujący rodzice, rozliczając się co roku z fiskusem, mogą na określonych warunkach skorzystać z ulgi.

Każdej świeżo upieczonej mamie z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo tysiąc złotych becikowego.

Pieniądze możesz odebrać albo ty, albo ojciec dziecka. Jeśli urodzą się bliźniaki, tysiąc złotych becikowego przysługuje na każde z dzieci. Pieniądze otrzymają również opiekunowie prawni lub faktyczni dziecka (do ukończenia przez nie pierwszego roku życia), jeżeli nie zostało przyznane jego rodzicom biologicznym.

• Formalności Becikowe wypłacają urzędy miasta, gminy albo ośrodki pomocy społecznej - odbierzesz je tam, gdzie w twojej okolicy wypłaca się świadczenia rodzinne. Musisz najpierw złożyć wniosek o przyznanie tego świadczenia. Masz na to 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka. Jeśli przegapisz termin, pieniądze przepadną!

Do wniosku dołączasz ksero swojego dowodu osobistego lub paszportu, skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, oświadczenie, że na dziecko nie zostało pobrane już becikowe na terenie innej gminy oraz zaświadczenie o odbyciu minimum jednego badania lekarskiego w trakcie ciąży. Wzory druków znajdziesz w urzędzie lub ściągniesz np. ze strony www.becikowe.com. Becikowe jest wypłacane w takich samych terminach co inne zasiłki rodzinne.

Jeśli twój wniosek wpłynie do 10. dnia miesiąca, pieniądze otrzymasz najpóźniej do ostatniego dnia tego miesiąca. Jeżeli wpłynie po 10., świadczenie otrzymasz do końca następnego miesiąca.

• Uwaga, zmiana! Od stycznia 2012 r. zmienia się warunek o przebywaniu pod opieką lekarską. Becikowe otrzymasz tylko wtedy, gdy lekarz prowadzący wystawi zaświadczenie, że pozostawałaś pod stałą opieką lekarską od 10. tygodnia ciąży. Zaświadczenie musi potwierdzać fakt co najmniej trzech wizyt u ginekologa - w każdym trymestrze ciąży.

Skorzystać z ulgi prorodzinnej, czyli odliczyć od dochodu 1 112,04 zł, mogą rodzice składający PIT 37 lub 36.

Ulga w tej wysokości przysługuje rocznie na każde z wychowywanych dzieci. Tę kwotę możesz odliczać od rocznego dochodu aż do ukończenia przez dziecko 18. lub 25. roku życia (jeśli dziecko uczy się albo studiuje).

• Gdy dziecko zarabia Aby skorzystać z ulgi, wraz z PITem składasz załącznik PIT/0. Pamiętaj jednak, że stracisz prawo do ulgi, jeśli dziecko zarobi w danym roku więcej niż wynosi kwota wolna od podatku (3 091 zł brutto) i samo będzie musiało rozliczyć swój dochód w urzędzie skarbowym.

• Narodziny dziecka Prawo do ulgi przysługuje dokładnie od chwili urodzenia się dziecka. Jeśli więc przyszło na świat np. w czerwcu ulga przysługiwać ci będzie za sześć miesięcy. Odliczysz więc w danym roku kalendarzowym 6x92,67 zł (miesięczny wymiar ulgi), czyli 556,02 zł. Ponieważ jednak ulga przysługuje za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym wychowujesz dziecko, nawet jeśli urodzi się ono np. 31 stycznia, i tak za styczeń przysługiwać ci będzie odliczenie 92,67 złotych.

Młode mamy zatrudnione na etacie mogą liczyć na wiele udogodnień. Kodeks pracy przewiduje też dodatkowy urlop dla rodziców dzieci do 14. roku życia.

Jeśli jesteś zatrudniona na umowę o pracę na czas nieokreślony, od chwili zajścia w ciążę chronią cię przepisy.

Musisz poinformować pracodawcę o ciąży i dostarczyć zaświadczenie od lekarza. Szef nie ma prawa wręczyć ci w tym okresie wypowiedzenia. Co więcej, jeśli dostałaś "papier", a dopiero kilka dni później dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży (byłaś w niej w chwili zwolnienia), wypowiedzenie staje się bezskuteczne. Pracodawca może cię zwolnić tylko dyscyplinarnie lub w przypadku ogłoszenia upadłości.

• Przedłużenie umowy Jeśli jesteś zatrudniona na czas określony (dłuższy niż miesiąc) ochrona przysługuje ci od trzeciego miesiąca ciąży - wówczas umowa ulega przedłużeniu do dnia porodu. Należy ci się wówczas zasiłek macierzyński. Uwaga! Zasady te nie obowiązują przy umowie na zastępstwo.

• Na zwolnieniu Masz też prawo do pełnopłatnego zwolnienia chorobowego od pierwszych dni ciąży. Musisz jednak co miesiąc dostarczać do pracy aktualne zwolnienie lekarskie.

Bezpośrednio po porodzie młodej mamie przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.

Jeśli masz stałe zatrudnienie, ochrona przed zwolnieniem z pracy przysługuje ci również w czasie urlopu macierzyńskiego. Jest on pełnopłatny. Pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu. Na urlop możesz jednak pójść już na dwa tygodnie przed planowanym porodem (składając u pracodawcy wniosek). Podstawowy urlop macierzyński trwa 20 tygodni (31 tygodni, jeśli urodziłaś bliźniaki), masz też prawo do dodatkowych 2 tygodni (3 w przypadku bliźniąt). W 2012 roku będą to dodatkowe cztery tygodnie (6 tygodni na bliźnięta)!

• Powrót do pracy Pracodawca ma obowiązek zatrudnić cię po macierzyńskim na tych samych warunkach, na których pracowałaś przed ciążą. Ty zaś możesz wnioskować o obniżenie wymiaru czasu pracy, a pracodawca musi się na to zgodzić. Możesz wrócić na 7/8 lub 4/5 etatu - nie mniej niż pół etatu. Wówczas przez 12 miesięcy nie ma prawa zwolnić cię z powodu likwidacji stanowiska.

• Gdy mama karmiJeśli karmisz piersią, po powrocie do pracy masz prawo do dwóch półgodzinnych przerw na karmienie. Wystarczy złożyć wniosek wraz z oświadczeniem, że karmisz. Gdy karmisz, szef nie może też narzucać ci pracy w nadgodzinach ani wysłać cię w delegacje służbowe.

• Elastyczny czas pracy W razie potrzeby poproś pracodawcę o regulowany czas pracy. Jeśli np. do dziecka dojeżdża opiekunka i nie wyrabiasz się do pracy, szef może się zgodzić, byś przychodziła godzinę później i zostawała godzinę dłużej.

• Zostajesz z maleństwem Jeśli zdecydujesz się zostać z dzieckiem, składasz wniosek o urlop wychowawczy. Urlop ten może trwać do 3 lat - jesteś wtedy objęta ochroną zatrudnienia. Urlop ten jest jednak bezpłatny, podlegasz jedynie ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i zdrowotnemu.

Jeśli pracujesz na etacie, co roku masz prawo wziąć dwa pełnopłatne dni wolne na opiekę nad dzieckiem.

Dotyczy to mam dzieci w wieku do 14 lat. Wymiar urlopu nie zależy od liczby dzieci i dotyczy łącznie obojga rodziców.

• Ważne warunki Jego termin musisz uzgodnić z pracodawcą. Wykorzystaj go do końca roku, inaczej przepadnie!

Pierwszeństwo w przyjęciu dziecka do przedszkola to przywilej samotnych mam. Niektóre z nich mogą też skorzystać przy rozliczeniu się z fiskusem, a gdy trudno związać koniec z końcem, przysługuje dodatek do zasiłku.

Będzie ci łatwiej znaleźć dla malucha miejsce w publicznym przedszkolu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej do publicznych przedszkoli w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci matek lub ojców, którzy sami je wychowują.

• Co ze żłobkiem Żłobki rządzą się innymi prawami (to placówki opieki zdrowotnej, a nie edukacyjne). Ale regulamin żłobka często przewiduje pierwszeństwo dla samotnych rodziców.

Rodzic samotnie wychowujący dziecko może płacić podatek na preferencyjnych zasadach.

Dotyczy to osób, które obowiązuje PIT-37 lub 36 i same wychowują dziecko (do 18. lub 25. r. ż. jeśli się uczy), które nie zarobiło w roku podatkowym więcej niż 3 091 zł.

• Przy dużych zarobkach Można zyskać, jeśli twoje dochody objęte są podatkiem 32 proc. (po odjęciu kosztów zarabiasz rocznie ponad 85 528 zł. Wówczas dzielisz kwotę dochodu przez dwa - i dzięki temu twoje dochody będą objęte niższym, 18-procentowym podatkiem. Gdy go wyliczysz, mnożysz otrzymaną kwotę razy dwa.

Masz prawo do zasiłku i jesteś samotną mamą? Otrzymasz z tego tytułu dodatek. O zasiłek rodzinny można się ubiegać, jeśli dochód na członka rodziny nie przekracza kwoty 504 zł. Jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne - 583 zł.

• Jak go otrzymać Składając wniosek w urzędzie miasta/ gminy lub ośrodku pomocy społecznej, jednocześnie możesz wnioskować o dodatek dla samotnych rodziców. Wynosi on miesięcznie 170 zł na dziecko (lecz nie więcej niż 340 zł na wszystkie wychowywane dzieci). Magdalena Gardenia