Sekrety zdrowej ciąży

Jak miewa się teraz przyszła mama? Zwykle nie najlepiej. Początki odmiennego stanu nie zawsze bywają przyjemne. Większość kobiet właśnie w pierwszym trymestrze doświadcza pierwszych dolegliwości. Prawdopodobnie jesteś blada, senna i zmęczona. Boli cię głowa, masz drażliwe piersi, pogorszył się też wygląd twojej cery. Jesteś bardzo wrażliwa na wszystkie otaczające cię zapachy. Być może wymiotujesz, i to nie tylko rano. Nie martw się jednak, nie jesteś w tym odosobniona. Wymioty i mdłości dotykają aż 70 procent kobiet w ciąży. Dolegliwości, których pierwsze symptomy czułaś tydzień temu, przybierają na sile. Już od momentu zapłodnienia rządzą tobą szalejące hormony. Ciąża uruchomiła lawinowe działanie progesteronu. Jego stężenie podczas pierwszego trymestru ciąży wzrasta nawet stukrotnie(!), dlatego twój mózg działa teraz jak pod wpływem środka uspokajającego. Jesteś wyciszona, skupiasz uwagę wyłącznie na zdrowiu swoim i dziecka. Dotychczasowe ważne sprawy wydają ci się teraz nieistotne. Choć starasz się nie myśleć o swoim odmiennym stanie, poranne mdłości

nie pozwalają ci o nim zapomnieć. Dolegliwości wpływają na twoją psychikę. Coraz częściej pełna obaw zastanawiasz się, jak ciąża zmieni twoje życie. Czy poradzisz sobie w nowej roli?

Czy można pogodzić pracę z macierzyństwem? Bywasz nerwowa, płaczliwa i kapryśna. W takich momentach pomoże ci wsparcie męża, szczera rozmowa z przyjaciółką, relaksujący spacer. Ale przede wszystkim zaufany i doświadczony ginekolog. Dobrze, by był prawdziwym fachowcem - i to zarówno od ciała, jak i od psychiki. Rzeczowy, wyrozumiały i cierpliwy. Taki, który zawsze ma dla ciebie czas i potrafi rozwiać wszystkie wątpliwości. Przez kolejne miesiąc powinien być twoim oparciem. Pamiętaj, jeśli poczujesz, że wybrany przez ciebie lekarz nie spełnia twoich oczekiwań, możesz go zmienić na każdym etapie ciąży. Podczas wizyty lekarz zbada cię, by potwierdzić ciążę. Zacznie od oceny wyglądu zewnętrznych narządów rodnych - u kobiet, które spodziewają się dziecka, wejście do pochwy,wargi sromowe są zasinione, ponieważ zwiększa się ich unaczynienie. Czeka cię badanie wziernikiem, które umożliwi lekarzowi ocenę szyjki macicy. Ważne jest też określenie wielkości macicy - pod koniec drugiego miesiąca powinna mieć wielkość gęsiego jaja. Lekarz oceni wydzielinę pochwową. W czasie ciąży wzrasta jej ilość, co jest spowodowane zwiększoną produkcją przez gruczoły śluzowe macicy. Gęsta wydzielina o białym kolorze i konsystencji serka świadczy np. o zakażeniu drożdżakowym. To dość częsta przypadłość w pierwszym okresie ciąży. Leczy się ją kremami albo serią dopochwowych czopków. Nie martw się jednak - ani zakażenie, ani stosowane specyfiki nie zagrażają płodowi. Pamiętaj, by powiedzieć lekarzowi o zażywanych przez siebie lekarstwach. Może trzeba je będzie odstawić albo zmienić na bezpieczniejsze dla dziecka. Na koniec wizyty u ginekologa dostaniesz kartę ciąży i zostaniesz skierowana na badania laboratoryjne. Dzięki nim można wykryć ewentualne nieprawidłowości, zanim staną się zagrożeniem dla dziecka lub mamy. Jakie standardowe badania zaplanowano na kolejne miesiące ciąży? Oto ich lista:

• morfologia (co miesiąc); analiza krwi - określenie grupy krwi i czynnika Rh (pierwszy trymestr);

• cytologia - mikroskopowe badanie wymazu z szyjki macicy (pierwszy trymestr);

• badania wykrywające przeciwciała różyczki (raz w czasie ciąży) i toksoplazmozy (trzy razy w czasie ciąży, jeśli ciężarna nie ma przeciwciał);

• badanie ogólne moczu wykonuje się je, by sprawdzić, czy nie ma w nim białka i glukozy (wykonywane co miesiąc, wykluczają np. problemy ciężarnej z nerkami);

• AFP - badanie stężenia alfa-fetoproteiny - badanie krwi w kierunku poważnych wad wrodzonych płodu (w pierwszym trymestrze lub na początku drugiego);

• glukoza w surowicy krwi (na początku ciąży, w 5. lub 6. miesiącu);

• HBs - badanie krwi w kierunku żółtaczki zakaźnej typu B (pod koniec ciąży);

• HCV - badanie określające nosicielstwo żółtaczki typu C;

• stopień czystości pochwy - badanie wydzieliny z dróg rodnych (pierwszy

i ostatni trymestr);

• WR - badanie w kierunku kiły (na początku i końcu ciąży).

Tak rozwija się nowe życie

6 tydzień

Dziecko, nazywane przed lekarzy zarodkiem lub embrionem, ma teraz ok. 5 mm. Przebywa w wypełnionym płynem pęcherzyku ciążowym. Widać już zaczątki głowy i pośladków. Cewa nerwowa zamyka się na obu końcach - jej przednia część przekształca się w mózg, tylnia natomiast staje się zaczątkiem rdzenia kręgowego. Prążki w tylnej części zarodka zamieniają się w kręgi kręgosłupa. Pojawiają się zawiązki górnych i dolnych kończyn, z których powstaną rączki i nóżki dziecka. Zaczynają rosnąć przewody trzustki i wątroby. Razem z uchem środkowym oraz migdałkami kształtuje się trąbka Eustachiusza. Pod koniec 6. tygodnia zaczyna bić serduszko maluszka!

7 tydzień

Czas na dalsze doskonalenie układu nerwowego. W mózgu wyodrębniło się już 10 par nerwów. Pojawiają się one również w powstających mięśniach. W ciele dziecka obecne są komórki tłuszczowe. Serce-rurka zyskało dwie oddzielone komory. W części, w której powstanie twarz, można zobaczyć mikroskopijne bruzdki - będą w nich oczy i nozdrza. Na końcach zawiązek nóg i rąk pojawiają się łopatkowe wypustki - dłonie i stopy zarodka. Dziecko przypomina wyglądem wygiętą w literę "C" krewetkę. Na jednym końcu ma ogonek, na drugim proporcjonalnie dużą głowę. Tygodniowo wydłuża się o ok. 2 mm.

8 tydzień

W tym tygodniu widać już nos, usta i górną wargę (a dokładniej zaciemnienia w miejscach, w których powstaną). Zaczynają kostnieć szczęki, kształtuje się też zbudowany z chrząstek szkielet. Tam, gdzie zginają się ręce, powstaną łokcie. Maleńkie palce rąk i nóg połączone są błoną - dziecko ma jeszcze płetwy. Formują się zawiązki ząbków oraz podniebienie, trwa rozwój uszu, a przez cienką jak pergamin skórę widać już żyłki. Wątroba już jest na tyle zaawansowana w rozwoju, że produkuje różne rodzaje komórek krwi. Dziecko ma tchawicę oraz zaczątki oskrzeli i płuc. Zaczynają kształtować się gruczoły płciowe. Skraca się ogonek. Twoje maleństwo ma już około centymetra długości.

9 tydzień

Coraz mocniej wyodrębniają się głowa i kończyny. Widać nawet kulkę, która wkrótce stanie się nosem. Oczy, które dotąd znajdowały się po bokach twarzy, przesuwają się ku przodowi. Uszy natomiast wędrują ku górze. W ustach pojawia się zawiązek języka. W środkowej części zarodka wydziela się żołądek. Kształtuje się także układ moczowy i rozrodczy. Zaczynają różnicować się jajniki i jądra - już teraz wiadomo, czy będzie to chłopiec, czy dziewczynka. Ramiona stają się dłuższe, dłonie zginają się w nadgarstku i spotykają się nad serduszkiem. Wydłużają się także nóżki, stopy są na tyle długie, by móc spotkać się przed ciałem. Dziecko nieustannie rośnie - w ciągu tego tygodnia wydłuża się o dalszych kilka milimetrów.

10 tydzień

Pod koniec tego tygodnia dziecko przestaje być zarodkiem - oficjalnie nazywane jest płodem. Nabiera bardziej ludzkiego kształtu. Wyodrębnia się jego głowa, wydłuża się tułów. Maleństwo ma małżowiny uszne, wargi oraz podniebienie twarde. Chrząstki szkielecika kostnieją w niektórych miejscach, zaczyna wydzielać się wapń. Krew przepływa przez serce i pępowinę. Widoczne są genitalia, ale lekarz podczas badania USG jeszcze nie może rozpoznać płci dziecka. Teraz otwiera się odbytnica, rosną mięśnie na całym ciele. Największe z nich mogą już kurczyć się i rozprężąć - dziecko porusza się, ale jest zbyt maleńkie, byś poczuła jego delikatne ruchy. Mierzy niecałe 3 cm.

Superrady na drugi miesiąc

Dokuczają ci mdłości i wymioty? Możesz poczuć się lepiej, wypróbowując kilka sprawdzonych sposobów.

1. Nie wstawaj z łóżka od razu po przebudzeniu. Poproś męża, by przyniósł ci coś do przegryzienia, np. sucharek, banana, garść rodzynek albo ryżowy chleb. Dzięki takiej przekąsce wzrośnie poziom cukru we krwi.

2. Jak najczęściej jedz potrawy zawierające węglowodany.

W twojej codziennej diecie powinny znaleźć się ziemniaki, ryż oraz pieczywo. Sprzymierzeńcem w walce z mdłościami jest także witamina B6, dlatego sięgaj po płatki zbożowe, banany, kiełki pszenicy. Jedz mało, ale często.

3. Pij dużo niegazowanej wody mineralnej i soków. Woda wypłukuje z organizmu toksyny, na które twój organizm reaguje wymiotami. Pij ją małymi łykami pół godziny po zjedzeniu posiłku. Zgłoś się do lekarza, jeśli pijesz mniej niż dwa litry płynów dziennie. Może grozić ci odwodnienie.

Poradnia "Mam dziecko"

Domowy kot a toksoplazmoza.

Ciężarna właścicielka kota nie powinna wpadać w panikę i oddawać go znajomym na przechowanie. Choć prawdą jest, że koty przenoszą groźną dla rozwijającego się płodu toksoplazmozę, ich właściciele najczęściej są już na nią uodpornieni. To, czy ciężarna nabyła odporność, najlepiej sprawdzić przed ciążą lub na jej początku. Przyszła mama powinna wykonać badania przeciwciał IgG i IgM przeciw tej chorobie. Wykażą one, czy już na nią chorowała i jest bezpieczna (bo zapada się na nią tylko raz), czy też musi kontakty z kotem ograniczyć. Człowiek może zarazić się toksoplazmozą, jedząc surowe mięso albo nieumyte warzywa lub owoce (zabrudzone glebą z odchodami zwierzęcia z toksoplazmozą). Jeśli kot przebywa w domu, nie ma kontaktów z innymi zwierzętami, zwykle nie jest nosicielem toksoplazmozy.

Konsultacja: dr Krzysztof Kucharski, ginekolog-położnik. Tekst: Aleksandra Malinowska, redaktor naczelna portalu dla kobiet Mus