Skąd ta agresja, skarbie?

Niezadowolenie i złość to naturalne ludzkie emocje. Dziecko też ma do nich prawo. Zdarza się niestety, że wyraża je, krzywdząc i obrażając innych. Twoja interwencja jest tu niezbędna! Ale jak oduczyć dziecko agresywnych odruchów? Tyle razy przecież tłumaczyłaś, że kopać, bić, krzyczeć nie wolno. Mało tego, wymierzałaś za to kary! I co? Dziecko dalej swoje. A czy zastanawiałaś się, dlaczego ono w ogóle to robi? Odpowiedź na to pytanie może być kluczem do pokonania dziecięcej agresji.

Skąd takie zachowanie: dziecko próbuje walczyć o swoje w relacjach z innymi: kolegami, rodzicami. Uważa, że wszyscy mają postępować tak, jak ono sobie życzy. Gdy jest inaczej, zmusza ich do ustępstw, zastrasza, bije.

Rady dla mamy:

• Tłumacz, że inni mają swoje prawa. Wyjaśnij dziecku, że nie wszyscy muszą postępować tak, jak ono chce. Koleżanka ma prawo odmówić oddania zabawki, którą się bawi. Kolega nie musi budować wieży z klocków, bo woli układać puzzle. Odmienne potrzeby innych trzeba uszanować.

• Pokazuj, że dobre słowa mogą więcej. Ucz dziecko, że wiele zyska uprzejmym i koleżeńskim zachowaniem. Zamiast wyrywać zabawkę, lepiej zapytać: "Pozwolisz mi pobawić się lalą?". Gdy chce pojeździć na rowerze kolegi, może zaproponować: "Mogę zrobić dwa kółka na twoim rowerze? Jak chcesz, to weź w tym czasie moją deskorolkę".

• Nie ustępuj, gdy dziecko reaguje agresją. Pamiętaj, że to ty ustalasz zasady, nie dziecko. Pociecha jest z nich niezadowolona i okazuje to agresją? Gdy raz ulegniesz, latorośl nie raz wykorzysta tę metodę stawiania na swoim.

Skąd takie zachowanie: dzieci to doskonali obserwatorzy. Przyglądają się, jak reagujemy w różnych sytuacjach i biorą z nas przykład. Zrób wszystko, by twoja pociecha miała dobre wzorce.

Rady dla mamy:

• Zamiast krzyczeć, tłumacz. Gdy coś nie idzie po twojej myśli, podnosisz głos? To zły przykład! Staraj się spokojnie wyjaśniać, czego od dziecka oczekujesz, na co się nie zgadzasz. W ten sposób uczysz, że nie krzykiem, a rozmową osiąga się cele. Uwaga! Wymagaj, by inni (dziadkowie, mąż) nie rozwiązywali konfliktów krzykiem - przynajmniej w obecności pociechy.

• Klapsy? Wykluczone! Nie tylko zadają ból i poniżają, ale uczą dziecko przemocą rozstrzygać spory, okazywać niezadowolenie. Dzieci bite przez rodziców przenoszą te wzorce do szkoły, na plac zabaw.

• Przeproś, gdy zareagowałaś agresją. Przyznaj się do błędu, chociaż to niełatwe, bo postąpiłaś źle. Dasz dziecku sygnał, czego, mimo wszystko, nie pochwalasz.

Skąd takie zachowanie: gdy jesteś zapracowana, przeżywasz problemy (np. rozwód, utratę pracy) dziecko może czuć się odrzucone. Złym zachowaniem (w szkole, domu) pragnie skupić na sobie uwagę mamy.

Rady dla mamy:

• Wyjaśnij obecną sytuację, zapewnij o swoich uczuciach. Jeśli naprawdę coś bardzo zajmuje ci czas, powiedz o tym dziecku (np. "Zastępuję chorą koleżankę. Muszę zostawać w pracy dłużej"). Zapewnij, że to się wkrótce zmieni, a wtedy znów powrócicie do zajęć, które tak uwielbiacie robić wspólnie.

• Chwal za dobre zachowania. Dostrzeż nawet najdrobniejsze pozytywne postępki pociechy. Wyraź podziw, przytul, pocałuj. W ten sposób dziecko szybko zauważy, że uwagę mamy zyskuje się dobrym, a nie złym zachowaniem. Na agresję zawsze reaguj zdecydowaną dezaprobatą.

• Włącz dziecko w swoje obowiązki. Jeśli nie masz wolnej chwili na zabawę z dzieckiem, to poproś o pomoc w codziennych czynnościach. np. zmywaniu.

Skąd takie zachowanie: impulsywność, dokuczanie innym może mieć związek z zaburzeniem zwanym zespołem nadpopudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.

Rady dla mamy:

• Ureguluj rytm dnia. Świat zewnętrzny wydaje się dziecku bardzo chaotyczny. Spróbuj go więc uporządkować. Wprowadź stałe godziny snu, posiłków, obowiązków. Nie zaskakuj nagłymi zmianami, niespodziankami.

• Dbaj o porządek. Bałagan rozprasza dziecko. Dobrze więc, by wszystkie rzeczy (ubrania, zabawki) miały swoje stałe miejsce.

• Ogranicz bodźce. Staraj się, by w domu panował spokój. Nie włączaj jednocześnie telewizora, radia, komputera. Unikaj głośnej muzyki oraz... hałaśliwych gości.

• Podpowiadaj dziecku, co ma zrobić. Przypominaj o zadaniach, które go czekają. W domu rozwieś karteczki-przypominajki. Zadania rozkładaj na etapy (zamiast: "Odrób lekcje", mów np.: "Teraz zrób zadanie z matematyki", potem: "Przeczytaj wiersz").