Ta choroba może poważnie zagrozić dziecku

Noworodki kobiet, które mają cukrzycę przed zajściem w ciążę lub cierpią na cukrzycę ciążową, są bardziej narażone na problemy zdrowotne niż dzieci pań bez cukrzycy - potwierdzają badania prezentowane na kongresie Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD).

Podczas kongresu, który trwa w Monachium, naukowcy z różnych krajów świata, w tym z Polski, zaprezentowali także prace na temat lepszego przewidywania ryzyka cukrzycy ciążowej oraz powikłań z nią związanych.

Włoscy naukowcy z Ospedale Niguarda Ca' Granda w Mediolanie przeanalizowali dane dotyczące ponad 135 tys. ciężarnych kobiet, z czego 1357 miało cukrzycę ciążową (tj. taką, która rozwija się podczas ciąży), a 234 - cukrzycę zdiagnozowaną przed zajściem w ciążę. Jak wyliczyli, dzieci kobiet mających cukrzycę ciążową były 10 razy bardziej narażone na niedocukrzenie po przyjściu na świat (co może być groźne dla życia noworodka). W przypadku maluchów urodzonych przez kobiety, które miały cukrzycę jeszcze przed zajściem w ciążę, ryzyko to było wyższe 36 razy.

- Zarówno cukrzyca ciążowa, jak i cukrzyca występująca u matki przed zajściem w ciążę mają związek z powikłaniami zdrowotnymi u dziecka, niezależnie od innych schorzeń, które mogą powodować powikłania w okresie ciąży - skomentował prezentujący wyniki badania dr Basilio Pintuadi.

Okazało się ponadto, że cukrzyca ciążowa zwiększała o 70 proc. ryzyko urodzenia dziecka z niedowagą lub dziecka ze zbyt dużą masą ciała (tzw. makrosomia), w porównaniu z kobietami o prawidłowym metabolizmie glukozy. Z kolei w przypadku cukrzycy przed ciążą ryzyko urodzenia dziecka ze zbyt małą masą urodzeniową (hipotrofią) było wyższe niemal 6-krotnie (o ok. 500 proc.), a dziecka z makrosomią niemal 8-krotnie (o niemal 700 proc.).

Ryzyko wad wrodzonych było wyższe ponad dwukrotnie w przypadku dzieci kobiet z cukrzycą ciążową i 3- 4-krotnie u kobiet z cukrzycą występującą jeszcze przed poczęciem dziecka.

U dzieci kobiet z cukrzycą badacze stwierdzili też częstsze występowanie żółtaczki, niedoboru wapnia i magnezu; ponadto panie te częściej rodziły przez cesarskie cięcie. Dzieci kobiet z cukrzycą występującą przed ciążą częściej narażone były również na powikłania oddechowe.

Dlatego, zdaniem dr. Pintuadiego, zarówno kobiety chore na cukrzycę, które chcą zajść w ciążę, jak i panie, u których rozwija się cukrzyca ciążowa, powinny być objęte szczególną opieką lekarską.

- Niekontrolowana cukrzyca u kobiety ciężarnej stanowi poważne zagrożenie dla życia i zdrowia dziecka. Dobra kontrola cukrzycy znacznie zwiększa szansę na urodzenie zdrowego dziecka, ale nie eliminuje całkowicie ryzyka problemów zdrowotnych płodu, które mają złożone podłoże, jak np. makrosomia płodu - skomentowała dla PAP dr Agnieszka Zawiejska z Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Jak wyjaśniła specjalistka, ma to związek z tym, że ciąża jest okresem bardzo intensywnych adaptacji hormonalnych. - W ciąży glikemia (tj. poziom glukozy we krwi - PAP) jest regulowana bardzo precyzyjnie. U zdrowej ciężarnej glikemie są średnio około 20 proc. niższe w porównaniu do stanu przed ciążą. Jest to naturalny proces biologiczny, ponieważ w ciąży preferencje w dostępie do glukozy ma dziecko - tłumaczyła dr Zawiejska. Dlatego wymagania odnośnie kontroli poziomu glukozy we krwi u ciężarnych z cukrzycą są bardziej restrykcyjne.

- Ale i tak nie jesteśmy w stanie odtworzyć idealnie stanu fizjologicznego, zatem nawet przy najlepszym leczeniu, jakie możemy zaproponować pacjentkom odsetek powikłań ciąży, takich jak makrosomia płodu, jest wyższy- powiedziała. Z badań wynika, że dzieci, które przychodzą na świat ważąc zbyt dużo (jak na wiek ciążowy w momencie porodu) są w przyszłości bardziej narażone na zaburzenia metaboliczne, a w szczególności na otyłość i towarzyszące jej powikłania, jak cukrzyca typu 2 i choroby układu krążenia, przypomniała dr Zawiejska.

Według badaczki czynnikiem zwiększającym istotnie ryzyko cukrzycy ciążowej, ale też - niezależnie od niej - powikłań zdrowotnych u dziecka, jest narastający w ostatnich 2-3 dekadach problem otyłości u młodych kobiet. - Otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka cukrzycy ciążowej. Dlatego ważne jest, aby u otyłej kobiety, która zaszła w ciążę, przeprowadzić diagnostykę w kierunku cukrzycy ciążowej już podczas pierwszych wizyt u specjalisty położnika.

- Jednocześnie mamy do czynienia ze zjawiskiem do niedawna nie obserwowanym: coraz częściej spotykamy otyłe pacjentki z cukrzycą typu 1. Wówczas obserwujemy u nich cechy dwóch schorzeń, bo w związku z otyłością pojawiają się u nich objawy zespołu metabolicznego, w tym insulinooporność charakterystyczna dla cukrzycy typu 2 - tłumaczyła specjalistka. Taka kombinacja nieprawidłowości może wymagać leczenia insuliną wspomaganego lekami zmniejszającymi insulinooporność.

Dr Zawiejska zaznaczyła, że młode otyłe kobiety, które zachodzą w ciążę powinny być objęte szczególną opieką medyczną i powinno się je motywować do zmiany stylu życia, a jeśli to konieczne do leczenia. - Wydaje się, że szczególnie skuteczne byłoby zmniejszenie masy ciała przed zajściem w ciążę. Jednocześnie coraz większą uwagę zwraca się obecnie na przyrost masy ciała w ciąży - im więcej waży kobieta przed zajściem w ciążę, tym mniej powinna przybrać na wadze w czasie trwania ciąży - wyjaśniła.

Specjalistka przypomniała, że obecnie trwają badania, które mają pomóc lepiej przewidywać ryzyko cukrzycy ciążowej u kobiet nią zagrożonych, w tym u pań otyłych, cierpiących na inne schorzenia, które są z nią powiązana, jak nadciśnienie tętnicze oraz tych, które w poprzedniej ciąży miały cukrzycę ciążową.

Na przykład z międzynarodowego badania, którego wyniki prezentowała dr Zawiejska na EASD, wynika, iż takim czynnikiem prognostycznym mogą być zaburzenia oddychania podczas snu, takie jak bezdech senny. Są one przyczyną niedotlenienia tkanek i coraz więcej badań wskazuje, że stanowią istotny czynnik ryzyka chorób serca i zaburzeń metabolizmu. Dobrze poznanym i łatwym do stwierdzenia objawem tych zaburzeń jest chrapanie.

Analiza danych zebranych wśród 905 ciężarnych wykazała, że chrapanie miało związek z wyższym ryzykiem rozwoju cukrzycy ciążowej, często stwierdzanej już we wczesnej ciąży.

- Nasze wyniki świadczą o tym, że warto jest prowadzić szeroko zakrojony wywiad medyczny, dotyczący różnych aspektów życia pacjentek, po to, by maksymalnie zwiększyć szanse na zidentyfikowanie tych kobiet, które są zagrożone cukrzycą ciążową - powiedziała dr Zawiejska. Dodała, że często objawy, które nie są odczuwane przez panie jako objawy choroby, mogą być zwiastunem, który pomoże we wczesnej diagnostyce i w zmotywowaniu pacjentki do zmiany stylu życia i podjęcia terapii.

Z Monachium Joanna Morga