Dieta eliminacyjna u niemowląt i małych dzieci - praktyczne porady
Podstawę leczenia alergii pokarmowej stanowi ścisłe unikanie kontaktu z alergenem pokarmowym. Takie postępowanie nazywamy dietą eliminacyjną.
W związku z faktem, że najczęstszą alergią pokarmową w przypadku niemowląt i małych dzieci jest alergia na białka mleka krowiego, wprowadzając dietę eliminacyjną u niemowląt z rozpoznaną alergią na białko mleka krowiego zaleca się stosowanie diety bezmlecznej. W przypadku niemowląt karmionych wyłącznie mlekiem matki taka dieta obowiązuje również karmiącą mamę.
Dzieje się tak dlatego, że alergeny, na które dziecko jest wrażliwe, przenikają z diety mamy do jej pokarmu. W przypadku gdy dziecko jest karmione mieszanką mleka modyfikowanego, konieczne jest zastosowanie mieszanek mlekozastępczych, tak zwanych hydrolizatów białek znacznego stopnia. W tych preparatach białko zostało poddane hydrolizie, czyli jest "rozbite" na mniejsze cząsteczki, przez co obniżone zostały jego właściwości antygenowe, czyli uczulające.
Dieta bezmleczna u dzieci z alergią pokarmową powinna być stosowana do 9.-12. miesiąca życia (przez 6 miesięcy). Należy pamiętać, że dieta bezmleczna oznacza, że w diecie dziecka czy karmiącej mamy nie może się znaleźć nie tylko mleko, ale również wszelkie jego przetwory, czyli na przykład: śmietana, jogurty, masło, kefiry, wszelkiego rodzaju sery, serwatki. W przypadku braku poprawy trzeba się zastanowić, czy dieta jest przestrzegana ściśle - bardzo łatwo nieświadomie popełniać tutaj błędy, bo ukrytych źródeł alergenu może być bardzo wiele (np. przeciery warzywne z dodatkiem masła czy słodkie pieczywo z dodatkiem mleka czy śmietany).
Poza białkami mleka krowiego alergenem może być soja czy gluten. W przypadku alergii na gluten należy wyeliminować produkty zawierające to właśnie białko. Gluten jest białkiem, które występuje w zbożach takich jak pszenica, żyto, jęczmień, owies. Problem w stosowaniu diety ściśle bezglutenowej polega na tym, że do wielu produktów, pozornie bezpiecznych, dodaje się niewielkie ilości produktów zbożowych zawierających gluten.
I tak gluten może pojawić się w wędlinach, parówkach, słodyczach, serkach czy deserach. Produkty zawierające gluten należy zastąpić mąkami i kaszami, np. jaglaną, gryczaną, kukurydzianą, ryżową. Aby mieć pewność, że produkt jest bezpieczny dla dziecka z alergią (bez względu na to, jaki jest to alergen), należy dokładnie czytać etykiety na opakowaniach. Kolejnym problemem jest rozszerzanie diety małego alergika.
Tutaj też często można napotkać pułapki. Ułożenie zbilansowanej i zróżnicowanej diety dziecka z alergią jest trudne - z jednej strony łatwo bowiem o niedobory ważnych składników mineralnych czy witamin, z drugiej łatwo o nieświadome podanie dziecku pokarmu z dodatkiem szkodliwego produktu. Są dostępne preparaty polecane szczególnie do urozmaicania diety niemowląt z alergią pokarmową.
Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert BebiProgram.pl
