Dieta trzustkowa: Kiedy jest zalecana? Co jeść, a czego unikać?
Trzustka to niezwykle ważny narząd, który uczestniczy w wielu procesach trawiennych w przewodzie pokarmowym. Wydziela hormony oraz enzymy, które są odpowiedzialne za trawienie białek, tłuszczów i węglowodanów. Zaburzenie pracy trzustki i związany z tym rozwój chorób tego narządu mogą być bardzo groźne dla organizmu. Dlatego osobom borykającym się z tymi problemami zaleca się dietę trzustkową, która ma za zadanie odciążyć narząd i pomóc mu w normalnym funkcjonowaniu. Jakie są zasady diety trzustkowej? Komu jest zalecany ten jadłospis? Jakie produkty można jeść, a których należy unikać?
Na czym polega dieta trzustkowa? Kiedy jest zalecana?
Trzustka odgrywa ważną rolę w procesach trawienia pokarmu. Dlatego też zaburzenia pracy trzustki i choroby tego narządu wymagają stosowania odpowiedniej, dopasowanej do indywidualnych potrzeb, diety. Ma ona bardzo duże znaczenie w procesie leczenia i regeneracji trzustki oraz zapobieganiu przykrym objawom związanym z niewydolnością narządu. W przypadku ostrego zapalenia trzustki sposób żywienia ma za zadanie odciążyć narząd i uspokoić jego funkcje czynnościowe. Natomiast w przypadku przewlekłego zapalenia trzustki dieta ma pomóc w zwalczaniu bólu oraz w profilaktyce niedoborów żywieniowych i spadku masy ciała.
Dieta trzustkowa powinna być lekkostrawna i uwzględniać rezygnację z produktów bogatych w tłuszcz oraz błonnik pokarmowy. Im ostrzejszy stan chorobowy, tym zalecenia żywieniowe powinny być bardziej restrykcyjne. Nieprawidłowa praca trzustki może prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem. Wiąże się z upośledzonym trawieniem wszystkich makroskładników pokarmowych, a także zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy z powodu uszkodzenia wysp trzustkowych produkujących insulinę. Ponadto ostre zapalenie trzustki to stan zagrażający życiu człowieka.
Zasady diety przy ostrym zapaleniu trzustki
Do ostrego zapalenia trzustki dochodzi w wyniku aktywacji enzymów trawiennych wywołanej obecnością pożywienia w przewodzie pokarmowym. Enzymy zaczynają działać już w trzustce, zanim trafią do przewodu pokarmowego, co prowadzi do samotrawienia narządu. Obojętnie, czy przebieg stanu zapalnego jest lekki czy ciężki, chory powinien trafić jak najszybciej do szpitala. Aby uspokoić czynność trzustki, w pierwszych dobach nie podaje się choremu jedzenia i napojów drogą doustną. W przypadku ciężkiego przebiegu zapalenia stosuje się żywienie dożylne, a od trzeciego dnia dojelitowe. Przy lekkim przebiegu ostrego zapalenia trzustki nie stosuje się żywienia doustnego przez 3-4 doby i uzupełnia się płyny oraz elektrolity dożylnie. Po tym czasie można podawać posiłki doustnie.
Co można jeść przy ostrym zapaleniu trzustki?
Pierwszym posiłkiem, który można spożywać doustnie, powinien być kleik na wodzie o objętości 200-300 ml. Gdy chory dobrze go toleruje, może zjeść dwa posiłki na bazie kleiku z dodatkiem, np. chudego mleka lub gotowanych warzyw. W drugiej lub trzeciej dobie pacjent może spożywać dziennie 4-5 posiłków o małej objętości. Można włączyć do diety kisiel, jogurt naturalny lub budyń na chudym mleku. Następnie do jadłospisu można wprowadzić puree z warzyw, chrupki kukurydziane i gotowane mielone mięso.
W okresie zdrowienia po ostrym zapaleniu trzustki stosuje się dietę łatwostrawną z ograniczeniem tłuszczów. Podstawą jadłospisu powinny być węglowodany o niskiej zawartości błonnika, czyli czerstwe pieczywo pszenne, ryż makaron, drobne kasze (np. manna), suchary, a także miód i dżem bez pestek. Źródłem białka powinny być chude ryby, drób bez skóry, cielęcina, wołowina oraz chudy nabiał. Jako dodatek tłuszczowy można stosować masło, oleje roślinne lub oliwę z oliwek. Posiłki powinny być gotowane w wodzie lub na parze, spożywane niezbyt zimne ani niezbyt gorące. Można też spożywać warzywa i owoce (najlepiej bez skórek) w formie gotowanej lub przetartej. Do picia zalecana jest woda gazowana lub słaby napar z herbaty rumiankowej. W kolejnym miesiącu diety stopniowo rozszerza się ją o posiłki bogate w białko i tłuszcze.
Czego nie wolno jeść przy ostrym zapaleniu trzustki?
W pierwszym etapie diety przy ostrym zapaleniu trzustki zakazane jest przede wszystkim spożywanie alkoholu i smażonych oraz wysokotłuszczowych potraw, które obciążają ten narząd. Nie należy też sięgać po ostre przyprawy, produkty bogate w błonnik pokarmowy, np. razowe pieczywo, grube kasze, pełnoziarnisty makaron, a także warzywa i owoce ciężkostrawne oraz wzdymające, np. warzywa strączkowe, kapustę, cebulę, paprykę, rzodkiewkę, śliwki i gruszki.
Co jeść, a czego unikać przy przewlekłym zapaleniu trzustki?
Przyczynami przewlekłego zapalenia trzustki najczęściej są kamica żółciowa i nadmierne spożywanie alkoholu. Prowadzą do postępującego uszkodzenia narządu i pojawiania się zaburzeń wchłaniania oraz trawienia. Przewlekłe zapalenie trzustki skutkuje nieodwracalnymi zmianami w obrębie narządu, dlatego leczenie i dietę należy stosować do końca życia. Jadłospis powinien składać się z lekkostrawnych posiłków z niską zawartością tłuszczu - na dobę można spożywać 40-50 g tłuszczu.
Podobnie jak w przypadku ostrego zapalenie trzustki w diecie mogą znaleźć się takie produkty jak białe pieczywo, drobne kasze, makaron i ryż, przeciery owocowe, drób, chude ryby, chude mleko i przetwory mleczne oraz niewzdymające warzywa i owoce. Do posiłków można dodawać niewielkie ilości tłuszczów, np. masła, oliwy z oliwek czy oleju słonecznikowego. Produkty zakazane w diecie przy przewlekłym zapaleniu trzustki to alkohol, pełnoziarniste pieczywo, tłusty nabiał, tłuste mięso i ryby, słodycze, produkty wysoko przetworzone, orzechy, śmietana, smalec, a także wzdymające warzywa i owoce.
Przy przewlekłym zapaleniu trzustki posiłki powinny być rozłożone w równych odstępach czasu i spożywane 5-6 razy dziennie. Powinny mieć małą objętość i umiarkowaną temperaturę. Śniadanie należy jeść do godziny czasu od przebudzenia, a kolację 2-3 godziny przed snem. Posiłki można gotować w wodzie lub na parze, piec w folii lub pergaminie lub dusić bez obsmażania.
Zobacz nowe artykuły w promocyjnych cenach na ding.pl
