Dlaczego warto jeść okonia?

Okoń pospolity to drapieżna ryba z rodziny okoniowatych, która występuje w zróżnicowanym środowisku – zarówno na nizinach, jak i w górach. Żyje w wodach na terenie całej Europy oraz niektórych regionach Azji, Ameryki Północnej i Australii. Potrafi dostosować się do każdych warunków, dlatego spotkać ją można niemal we wszystkich rodzajach zbiorników wodnych. W Polsce pływa w rzekach, jeziorach, stawach i płytkich wodach Bałtyku. Okoń może osiągać 60 cm długości i ważyć ok. 2-3 kilogramy. Charakteryzuje się ostrymi łuskami, ciemnym, zielonkawym lub turkusowym grzbietem i żółtymi bokami z brązowymi pręgami. Okonie odbywają tarło od marca do czerwca, składają wtedy od 12 000 do 300 000 jajeczek ikry. Po dwudziestu dniach wylęgają się młode ryby. Narybek żywi się planktonem, natomiast dorosłe osobniki mniejszymi rybami i bezkręgowcami.

Okoń pod ochroną

Okonie można łowić przez cały rok, nie ma bowiem okresu ochronnego na te ryby. Jednak od 2011 roku w Polsce został wprowadzony wymiar ochronny na ten gatunek i osobniki poniżej 15 cm są pod ochroną (w niektórych okręgach wymiar jest zwiększony do 18 cm).

Chude i soczyste mięso okonia jest bogate w cenne składniki odżywcze. W 100 gramach ryby znajdują się tylko 2 gramy tłuszczu, a większość stanowią nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Wśród nich występuje kwas DHA, który pobudza wzrost komórek nerwowych i zapewnia prawidłowe widzenie, gdyż jest składnikiem czopków i pręcików oka. Kwasy omega-3 pozytywnie wpływają też na układ krążenia, obniżają ciśnienie krwi i zapobiegają takim chorobom jak miażdżyca, zawał czy udar. Zmniejszają także ryzyko reumatoidalnego zapalenia stawów, astmy i niektórych rodzajów alergii.

W okoniu znajduje się również sporo pełnowartościowego białka, przez co ten gatunek może być dobrą alternatywą dla mięsa zwierzęcego. Ryba ta zawiera aminokwasy egzogenne, których organizm nie jest sam wyprodukować. Należy tu wymienić lizynę, leucynę, walinę, izoleucynę i treoninę. Okoń jest też bogatym źródłem selenu, wzmacniającego odporność i chroniącego komórki przed wolnymi rodnikami. Ten ważny mikroelement uczestniczy również w metabolizowaniu hormonów tarczycy.

Okoń zawiera również dużo witaminy D, która korzystnie wpływa na układ odpornościowy oraz zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia i nowotworów. Ułatwia także wchłanianie wapnia, dzięki czemu wzmacnia kośni i zęby oraz zapobiega osteoporozie. Ma też zbawienne działanie na układ nerwowy, zapewnia dobre samopoczucie, chroniąc przed depresją. Kolejną zaletą okonia jest również zawartość witaminy B6, która bierze udział w syntezie hormonów i enzymów, reguluje ciśnienie krwi oraz uczestniczy w produkcji hemoglobiny. Wspiera też serce i mózg.

Okoń ma dużo wartości odżywczych, jednak nie powinny sięgać po niego kobiety w ciąży, karmiące i małe dzieci. W rybie tej kumuluje się bowiem dużo rtęci, która niekorzystnie wpływa na rozwój dziecka. Jej związki przenikają barierę krew-łożysko oraz do mleka matek i powodują zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego u dzieci. Osoby dorosłe nie powinny natomiast spożywać okonia codziennie.

Jak wybrać dobrego okonia?

W sklepach dostępne są zarówno okonie dzikie, jak i hodowlane. Te pierwsze są zagrożone wyginięciem, a szczególnie z obszaru północno-wschodniego Atlantyku. Należy więc unikać zakupu okonia z tych terenów, a wybierać te pochodzące z Morza Północnego, Morza Irlandzkiego czy wód śródlądowych Francji. Najlepiej też szukać okazów z certyfikatem MSC, czyli zrównoważonego rybołówstwa. Nie kupujmy też okonia hodowlanego, gdyż metody hodowli tego gatunku szkodzą środowisku.

Jak przygotować okonia?

Mięso okonia jest białe, soczyste i łagodne w smaku. Najlepiej smakuje gotowane na parze, grillowane lub pieczone z niewielką ilością przypraw. Warto też podawać go w towarzystwie warzyw, czy to pieczonych, czy grillowanych lub też z pureé warzywnym. Dobrze komponuje się z sosami warzywnymi, ale też z pomarańczowym, żurawinowo-cytrynowym czy mango. Z okonia można też robić delikatne rybne galaretki.