Kuchnia bułgarska

W kuchni bułgarskiej rzadko występują potrawy mączne, a już nie do pomyślenia i trudne do przełknięcia jest dla Bułgara gotowane ciasto w rodzaju naszych pierogów. Podstawowe dania nigdy nie mają słodkiego smaku (nie można liczyć zatem na dania takie, jak knedle czy pierogi z owocami). Za to desery bywają nadzwyczaj pomysłowe (np. ciastko z... makaronu zalanego gęstym słodkim syropem). Bułgarzy jedzą bardzo dużo chleba, podawanego praktycznie do wszystkich dań. Mają także swój sposób jedzenia chleba: nie trzymają całej kromki w dłoni, lecz kładą ją obok talerza na serwetce i ułamują po kawałku. W restauracji kelnerzy zwykle pytają, ile kromek chleba sobie życzmy (albo bułek) do obiadu.

Oto kilka przepisów:
• Szopska sałata ( dla 5 - 6 osób ) - 40 dag słodkiej papryki, 20 dag pomidorów, 15 dag ogórków, 15 dag czerwonej cebuli, 3 dag ostrej papryczki w strąkach, ser feta, olej roślinny, ocet winny, zielona pietruszka, sól.
Strąki papryki słodkiej i ostrej pieczemy w piekarniku, po ostudzeniu obieramy ze skórki, oczyszczamy z gniazd nasiennych i kroimy na drobne kawałki. Pomidory i ogórki obieramy i kroimy w kostkę. Cebulę kroimy na cieniutki plasterki, wygniatamy ręką i mieszamy z drobno posiekaną zieloną pietruszką. Wszystkie warzywa połączyć razem. Z wierzchu posypać pokruszonym lub pokrajanym w kostkę serem feta. Przed podaniem polać sałatę sosem, który przygotujemy w następujący sposób: pół łyżeczki soli rozpuszczamy w łyżeczce stołowej octu winnego, dodajemy pół szklanki oleju roślinnego lub oliwy, następnie mieszamy. Sałatkę można przygotować także z surowej papryki.
• Tarator ( chłodnik dla 5 - 6 osób ) - 45 dag ogórków, 45 zielonej sałaty, 11 kwaśnego mleka, 1 l wody, 3 dag orzechów włoskich, łyżka oleju roślinnego, pęczek zielonego kopru, 2 ząbki czosnku, sól.
Najpierw obieramy ogórki, potem czyścimy z pestek i kroimy w drobniutką kostkę. Następnie, myjemy dokładnie zieloną sałatę i drobno kroimy. Kwaśne mleko mieszamy z przegotowaną i ostudzoną wodą, dodajemy ogórki i sałatę, przyprawiamy olejem, solą, przypiekanym czosnkiem oraz koprem. Przed podaniem schładzamy i posypujemy utartymi orzechami.
• Kawarma ( dla 5 - 6 osób ) - 8- dag wieprzowiny, 5 dag ostrej papryki w strąkach, 3 dag przecieru pomidorowego, 1/8 l czerwonego wina, 2 -3 bobkowe, papryka w proszku, sól i pieprz.
Przygotowujemy mięso bez kości, które opłukujemy i kroimy na 5 - 6 kawałków, mięso obsmażamy krótko na patelni z rozgrzanym mocno smalcem. Przekładamy razem z tłuszczem do rondla i solimy. Pory dokładnie opłukujemy i kroimy na małe kawałki, następnie dodajemy do mięsa. Potem wrzucamy kolejno: przecier pomidorowy, płaską łyżeczkę sproszkowanej papryki, kilka ziarenek pieprzu, liście bobkowe, wino. Dusimy na słabym ogniu. A potem, kiedy woda wyparuje i zostanie sam tłuszcz, dusimy jeszcze przez chwilę. Przed podaniem posypujemy posiekaną zieloną pietruszką.
• Tracki giuwecz - 80 dag wieprzowiny, cielęciny lub wołowiny, 10 dag tłuszczu, 5 dag marchwi, 5 dag selera, 30 dag słodkiej papryki, 25 dag pomidorów, 15 dag cebuli, 15 dag ryżu, Soł, pieprz, papryka ,mielona, przecier pomidorowy, cząber.
Mięso kroimy na 5 - 6 porcji, obsmażamy na rozgrzanym tłuszczu, dodajemy pokrojone w kostkę warzywa: cebulę, marchew, seler. Chwilę podtrzymujemy na małym ogniu, dodajemy łyżkę przecieru pomidorowego, pieprz, sól do smaku, pokrojone pomidory i liście selera. Wszystko zalewamy wodą albo wywarem z mięsa lub kości, gotujemy na słabym ogniu. Pod koniec dodajemy jeszcze ryż i gotujemy ok. 15 do 20 min. Przed podaniem posypujemy zielną pietruszka i cząbrem.
• Tikewnik ( cisto z dynią) - 20 dag mąki, 1/10 wody, 5 dag masła, 50 dag dyni, 5 dag łuskanych orzechów włoskich, 3 dag oleju roślinnego, 12 dag cukry, 2 jajka, sok z cytryny, sól.
Mąkę łączymy z wodą, masłem, olejem i jakami, dodajemy soli, wszystko razem dobrze wyrabiamy i formujemy 4-5 cienkich placków. Gotujemy na parze obraną ze skórki i pokrojoną w kostkę dynię, posypujemy cukrem i mielonymi orzechami, następnie kropimy sokiem z cytryny. Przygotowane uprzednio placki z ciasta przekładamy dynią, układamy na wysmarowanej blasze i pieczemy, Ciasto można również przekładać surową dynią, utartą na tarce, posypaną cukrem pudrem i cynamonem.
• Grzana rakija ( przepis na 3-4 szklanki ) - 1,5 szklanki rakii ( śliwowicy ), najlepiej z okolic Trojaknu lub Tetewenu, 2-3 łyżeczki cukru lub miodu pszczelego, szczypta kwiatu lipy.
Kwiat lipy zalać szklanką wrzącej wody i przykryć spodkiem. Po ok. 5 min napar przelać do drugiego naczynia i postawić na ogniu. W naparze rozpuścić cukier lub miód i doprowadzić do wrzenia. Zdjąć z ognia i dolać rakii. Tak przygotowany napój pije się gorący.

Bułgaria słynie z doskonałych niedrogich win. Istnieje bardzo dużo odmian i gatunków wina, spośród nich wymienić można kilka podstawowych. Wina czerwone, to przede wszystkim Cabernet Sauvignon - bardzo popularne i szeroko w Bułgarii dostępne wino wytrawne o nasyconej, czerwonej barwie. Ma harmonijny i miękki smak, dobrze wypełnia usta i lekko rozgrzewa gardło. Przy dłuższym leżakowaniu rozwija bogaty, niepowtarzalny aromat. Równie dobre jest wino o nazwie Gymza. To wino wytrawne o przejmującym, miękkim, lekko owocowym smaku, charakterystycznym aromacie i rubinowej barwie. Przygotowane jest z winorośli o nazwie gymza, znanych także jako kadarka. Warto polecić także Marwud - wino ciemnoczerwone o bogatym bukiecie, może współzawodniczyć z francuskim Bordeaux. Wybierane jest z rodzimych, bułgarskich wysokogatunkowych winogron typu marud. Z win białych najlepsze są: Chardonnay- wytrawne wino o wyraźnym owocowym smaku i aromacie przypominającym jabłko i kwiaty polne. Spozywa się je jako młode wino; przy dłuższym leżakowaniu ( ok. 5 lat ) rozwija bogaty bukiet. Pasuje do kruchego mięsa i serów, ale także do ciast oraz orzechów i migdałów. Diamiat, to z kolei wino wytrawne słomkowej barwie, intensywnym aromacie miodu z dodatkiem górskich traw i lekko żywicznej nutce. Ma łagodny, miękki, a jednocześnie pikantny posmak zdominowany świeżością górskich traw. Tamianka, to wytrawne wino o dyskretnym aromacie, żółtej barwie i wyrazistym, świeżym smaku. Podaje się je do białego mięsa, ryby oraz ciasta; najlepiej spożywać młode.

Oprócz win, w Bułgarii pija się słynną rakiję i koniaki o wielu odmianach. Smacznego!

Fragment przewodnika Wydawnictwa