Owoce i liście czarnej porzeczki: Co zawierają? Jak je wykorzystać?
Czarna porzeczka należy do krzewów, które chętnie uprawia się w ogrodach i na działkach. Wpływają na to nie tylko walory smakowe, ale również liczne właściwości prozdrowotne tej rośliny. W owocach czarnej porzeczki można bowiem znaleźć mnóstwo składników odżywczych, w tym spore dawki witamin C i A, minerałów oraz antyoksydantów. Dzięki temu korzystnie wpływają na odporność organizmu i pomagają zwalczać infekcje. Zawarte w nich flawonoidy spowalniają proces starzenia, działają przeciwzapalnie i odtruwają organizm. Pomocne są także przy artretyzmie i reumatyzmie oraz zapobiegają chorobom cywilizacyjnym, m.in. miażdżycy i cukrzycy. Warto wiedzieć, że nie tylko owoce czarnej porzeczki wykazują lecznicze działanie. Od wieków w medycynie ludowej wykorzystuje się również jej liście. W czym mogą nam pomóc? Co można przyrządzić z czarnej porzeczki? Podpowiadamy.
Kilka słów o czarnej porzeczce
Czarna porzeczka należy do krzewów z rodziny agrestowatych. W Polsce występuje w stanie dzikim na nizinach i wyżynach, zwłaszcza w lasach i zaroślach. Często uprawiana jest także na plantacjach oraz w ogrodach i na działkach ze względu na to, że jej owoce nadają się do spożycia. Mają lekko kwaskowaty, cierpki smak i często ceni się je właśnie za to, że nie są zbyt słodkie. Wykonuje się z nich wiele przetworów, w tym soki, dżemy, nalewki i galaretki. Czarna porzeczka cieszy się też dużym uznaniem z powodu licznych, zdrowotnych właściwości. Od wieków wykorzystywana była w medycynie ludowej, a surowcem leczniczym były zarówno owoce, jak i liście. Te pierwsze obfitują szczególnie w witaminę C, 100 g owoców pokrywa aż 270 proc. zapotrzebowania (trzy razy więcej niż pomarańcze czy cytryny). W czarnych porzeczkach znajduje się jednak także sporo innych składników odżywczych, dzięki którym wykorzystywane były do wzmacniania odporności, zbijania gorączki, łagodzenia dolegliwości żołądkowych i oczyszczania organizmu.
Owoce czarnej porzeczki
Oprócz witaminy C w owocach czarnej porzeczki kryje się mnóstwo innych witamin i minerałów. Znajduje się w nich także witamina A, która korzystnie wpływa na wzrok i zapobiega chorobom oczu, m.in. zaćmie i tzw. "kurzej ślepocie". Ponadto czarne porzeczki zawierają witaminę K i witaminy z grupy B, a także takie minerały jak magnez, potas, fosfor, żelazo, wapń, cynk czy bor. Ich cennym składnikiem jest również błonnik, który wspomaga pracę jelit, oczyszcza je ze złogów i poprawia przemianę materii.
Warto wiedzieć, że czarna porzeczka zawdzięcza swoje właściwości szczególnie flawonoidom o działaniu antyoksydacyjnym, w tym głównie antocyjanom, rutynie i kwercetynie. Spowalniają one procesy starzenia, zwalczają wolne rodniki i działają przeciwzapalnie. Dzięki temu zapobiegają chorobom cywilizacyjnym, takim jak cukrzyca, miażdżyca i inne choroby serca. Obniżają ciśnienie krwi i poziom złego cholesterolu. Zawarte w czarnej porzeczce antyoksydanty działają też przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Pomagają więc wzmocnić odporność, zwalczyć anginę, grypę i przeziębienie oraz pokonać wiele stanów zapalnych w organizmie. Owoce czarnej porzeczki stosuje się także na dolegliwości żołądkowo-jelitowe spowodowane namnożeniem drobnoustrojów oraz na oczyszczenie z toksyn i metali ciężkich.
Liście czarnej porzeczki
Owoce czarnej porzeczki to moc minerałów i witamin, jednak to głównie liście tego krzewu wykorzystywano na szeroką skalę w medycynie naturalnej. Są bogate w rekordowe ilości antyoksydantów, zawierają flawonoidy, garbniki, olejki eteryczne, kwasy organiczne, sole mineralne, witaminy oraz pochodne flawonowe (m.in. rutynę). Okłady z liści czarnej porzeczki zmniejszają obrzęki i przyspieszają gojenie się ran. Przynoszą także ulgę po ukąszeniach komarów, wystarczy pocierać nimi bolące miejsce. Działają także na skórę antybakteryjnie, antywirusowo, przeciwzapalnie i ściągająco.
Napar z liści czarnej porzeczki
Z liści czarnej porzeczki sporządza się głównie napar. Kilka świeżych lub suszonych listków należy zalać szklanką wrzątku i parzyć przez 10 minut. Napar można pić dwa razy dziennie. Można go stosować do płukania jamy ustnej i przemywania skóry. Okaże się też pomocny w łagodzeniu objawów infekcji układu moczowego i problemów żołądkowo-jelitowych. Liście czarnej porzeczki zapobiegają zakażeniom dróg moczowych, hamują rozwój bakterii E. coli i wspomagają leczenie nerwicy żołądka. Pomagają również na artretyzm, reumatyzm, migrenę i alergie.
Sok z czarnej porzeczki
W bardzo łatwy sposób można sporządzić także sok z czarnej porzeczki, który będzie niezwykle cennym przetworem na zimę. Kilogram owoców należy oczyścić z szypułek i umyć. Dwie szklanki wody wlewamy do garnka, wsypujemy szklankę cukru i gotujemy. Gdy cukier się rozpuści, dodajemy owoce. Całość należy wymieszać i gotować przez pięć minut na małym ogniu. Po tym czasie przelewamy sok przez sito do butelek lub słoików i szczelnie zamykamy.
Nalewka z czarnej porzeczki
Na przeziębienie i infekcje warto także stosować nalewkę z czarnej porzeczki. Do jej przygotowania potrzebny jest kilogram owoców, szklanka cukru, pół litra spirytusu 95-procentowego i pół litra wódki 40-procentowej. Owoce należy rozgnieść, posypać cukrem i zalać alkoholem. Słój z nalewką należy odstawić na dwa tygodnie w ciepłym miejscu, co jakiś czas mieszając zawartość.
