Woda to zdrowie
Badania pokazują, że matki dzieci w wieku 6-12 lat (wiek wczesnoszkolny) nie są w pełni świadome wartości wody w codziennej diecie dziecka. Aż 62 proc. z nich zgadza się ze stwierdzeniem, że ich dziecko nie lubi smaku wody i dlatego podają mu inne napoje.
Ponadto, aż 59 proc. matek dzieci w wieku wczesnoszkolnym wolałoby podawać swoim dzieciom wodę zamiast innych napojów, jednak uważają, że jest już za późno na zmianę dotychczasowych nawyków żywieniowych.
Te dane są bardzo niepokojące. Konieczna jest zmiana postawy rodziców, bowiem nigdy nie jest za późno, by edukować w zakresie zdrowego nawadniania nie tylko dzieci, ale także rodziców. To oni przede wszystkim mają wpływ na kształtowanie nawyków swoich dzieci oraz ich prawidłowy rozwój. Woda to jeden z kluczowych składników odżywczych, bez którego organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować.
Biorąc pod uwagę fakt, że około 60 proc. masy ciała ludzkiego stanowi woda (a w przypadku dzieci udział ten jest większy), nawet niewielka utrata wody może spowodować zaburzenie funkcjonowania całego organizmu. Woda bierze udział w podstawowych procesach chemicznych i jest niezbędna do prawidłowego przebiegu procesów fizjologicznych, termoregulacji ciała, funkcjonowania układu mięśniowego, mózgu czy stawów.
Regularna aktywność fizyczna dzieci w wieku szkolnym sprawia, że tracą one znaczne ilości wody poprzez oddychanie i procesy termoregulacji. Odczuwanie pragnienia oznacza, że organizm jest odwodniony już w około 2 proc., co może powodować mniejszą wytrzymałość fizyczną, szybsze męczenie się, ale również przekładać się na problemy z nauką.
U nawet łagodnie, ale stale odwodnionego dziecka obserwowalne jest znaczne osłabienie koncentracji, procesów logicznego myślenia, a także kojarzenia faktów. Odwodnienie wpływa też na samopoczucie - powoduje bóle głowy i zmęczenie, przyczynia się do spadku nastroju i energii. Sprawia, że czujemy się mniej dynamiczni i mniej zmotywowani do działania, a nawet może wywoływać złość.
Choć wybór odpowiedniego płynu powinien być świadomą decyzją rodzica, to jednak często poddajemy się presji preferencji dziecka, które rzadko są racjonalne. Dzieci bowiem są podatne na wszelkie pokusy i lubią to, co kolorowe i słodkie. Słodki smak towarzyszy im od pierwszych chwil życia, taki bowiem smak ma mleko mamy, a potem często również pierwsze posiłki (np. deserki owocowe).
Dlatego najprościej jest zacząć wprowadzać wodę do diety dziecka jak najwcześniej - powinna być pierwszym płynem podawanym dziecku po mleku mamy lub mleku modyfikowanym. Jeśli maluch zacznie pić wtedy wodę, to na pewno ten zdrowy nawyk pozostanie z nim także w dorosłym życiu.
Czy jednak potem jest za późno na zmiany? Oczywiście, że nie. Preferencję smaku słodkiego można zniwelować, zmniejszając ilość spożywanego przez dziecko cukru. Trzeba to robić powoli, ale konsekwentnie.
Jak zatem przekonać je do picia wody? Na pewno wybierając metodę małych kroków. Zadbajmy o to, aby woda była podawana dziecku w atrakcyjny sposób. Dobrym sposobem, aby przekonać dziecko do picia wody mogą być kolorowe butelki z postaciami z bajek lub ulubionego filmu. W przypadku dzieci, które mają problem z akceptacją naturalnego smaku wody, dobrym rozwiązaniem może być rozcieńczanie soków wodą czy podanie napojów na bazie wody, które mają niższą zawartość cukru, niż napoje, które dziecko piło dotychczas i mogą być etapem przejściowym w drodze do zbudowania zdrowego nawyku picia wody.
Wodny dekalog - czyli woda codziennie, zawsze pod ręką i w pierwszej kolejności!
1. Zaczynajcie dzień od szklanki wody - podaj ją dziecku tuż po przebudzeniu. To pomoże uzupełnić poziom płynów utraconych w czasie snu i pobudzić organizm do działania.
2. Włóż dziecku codziennie wodę do szkolnego plecaka. Nie będzie miało potrzeby kupować słodkich napojów, a podczas przerwy lub po lekcji w-f zaspokoi pragnienie.
3. Umieść zgrzewkę wody na zapas w szkolnej szafce swojego dziecka. Jeśli okaże się że dzień jest cieplejszy, w szkole mocniejsze ogrzewanie lub doszła dodatkowa lekcja w-f dziecko będzie miało pewność, że ma zapas wody w szkolnej szafce.
4. Gdy dziecku chce się pić, w pierwszej kolejności podaj mu wodę. Jeśli dziecko jest naprawdę spragnione, nie będzie marudzić a jednocześnie zobaczy, że woda może być naprawdę smaczna.
5. Niech dziecko zawsze ma na biurku w domu butelkę wody, aby mogło sięgać po nią podczas odrabiania lekcji. W pierwszej kolejności w organizmie odwadniają się najbardziej bogate w wodę narządy, np. mózg (zawiera 75 proc. wody). Nawet niewielkie odwodnienie może powodować problemy z koncentracją i logicznym myśleniem. Zachęć dziecko, aby podczas odrabiania lekcji wypiło małą buteleczkę wody.
6. Dawaj dziecku dobry przykład i wprowadź wodę do swojej diety. Dziecko uczy się dobrych nawyków żywieniowych poprzez naśladowanie. Jeśli rodzice nie będą regularnie sięgać po wodę, trudno będzie przekonać dziecko do jej regularnego spożywania.
7. Podawaj dziecku wodę w ciekawy sposób - w atrakcyjnym opakowaniu, w kubku ze słomką, itp. Atrakcyjna forma podania wody może być milowym krokiem do przekonania dziecka do systematycznego sięgania po nią.
8. Podczas zakupów wspólnie wybierajcie wodę. Dziecko lubi mieć wpływ na decyzje zakupowe rodziców. Nie pytaj jednak dziecka "Co kupimy do picia?", bo niekoniecznie samo zatrzyma się przy półce z wodą. Pozwól mu raczej wybrać wielkość czy rodzaj butelki wody.
9. Ograniczaj cukier w diecie dziecka. Jeśli dziecko otrzymało coś słodkiego do picia, to możecie się umówić, że tego dnia z menu zostaną wyeliminowane słodkie przekąski i na odwrót.
10. Nie zmieniaj nawyków żywieniowych dziecka drastycznie i z dnia na dzień. Rób to małymi krokami. Na początek zastąp wysoko słodzony napój czymś niskokalorycznym (mniej niż 20 kcal w 100 ml), w kolejnym kroku rozcieńczaj słodki napój naturalną wodą, aby woda stanowiła coraz większy udział w jego diecie.
Agnieszka Piskała, dietetyk
