Historia torebki od podszewki

Przodkowie damskiej torebki

W XVII i XVIII wieku pojawiają się niewielkie sakiewki noszone zarówno przez kobiety, jak i przez mężczyzn. Używane są do gier hazardowych i służą zapalonym graczom do przechowywania żetonów. Panie z towarzystwa wykorzystują je do kwestowania, stąd późniejsza nazwa torebeczek: jałmużniczki.

Prekursorki damskich torebek

W XVIII wieku, w okresie, w którym za jedną z najgorszych kobiecych przywar uważa się lenistwo, kobieta nawet w czasie spotkania towarzyskiego nie może pozostawać bezczynna. Jej ręce są więc cały czas zajęte ręczną robótką, a potrzebne do pracy przybory trzymane są w specjalnym, kunsztownie zdobionym, ściąganym tasiemką woreczku. Woreczki stają się prekursorkami

damskich torebek.

Po Wielkiej Rewolucji Francuskiej następują radykalne zmiany w modzie. Kobiety mają wyglądać jak boginie. W konstrukcji sukni nie ma już miejsca na umieszczanie używanych wcześniej jako torebek - kieszeni. W efekcie pojawiają się pierwsze torebki do ręki, zwane ridicules, czyli śmiesznotki.

Ridicules, czyli śmiesznotki

Pojawienie się torebki w kobiecym ręku budzi bardzo duże zdziwienie. Zostaje więc ochrzczona żartobliwym mianem ridicule, czyli śmiesznotka. Przyjmuje różne ciekawe kształty: urny, tulipana, liry, nawiązuje też do huzarskiej torby wojskowej.

W wieku XIX po kongresie wiedeńskim pojawiają się nowe kanony w modzie. Kobiety powracają do sukni z szerokimi spódnicami i staników z łódkowatymi dekoltami.

Torebka w I połowie XIX wieku to niewielka sakieweczka, pełniąca głównie funkcję dekoracyjną. Kobieta ozdabia ją haftami o motywach kwiatów - symbolami miłości i dostatku.

Kobieta w podróży

W II połowie XIX wieku torebka staje się nieodłącznym atrybutem kobiety aktywnej. Kobieta podróżująca, poza właściwym bagażem, potrzebuje podręcznej, w miarę pojemnej torby na drobiazgi przydatne w podróży, zaopatrzonej w solidny zamek chroniący przed złodziejami. Wtedy to po raz pierwszy pojawiają się torby podróżne.

Pojawiają się dwie najbardziej znane firmy produkujące walizy i torebki: Louis Vuitton i Maison Hermés.

Na początku XX wieku torebki zdobywają coraz większą popularność.

• o przed południem - torebki skórzane (największe w rękach feministek),

• o po południu - torebki z tkanin,

•o wieczorem - błyszczące, kosztowne balowe woreczki.

Okres międzywojenny przynosi radykalne zmiany w modzie...

• Ideałem staje się sylwetka chłopięca.

• Kobieta przestaje nosić gorsety.

• Zaczyna nosić kostiumy i luźne sukienki do połowy łydki.

• Zaczyna korzystać z profitów emancypacji.

• Pali papierosy i siada za kierownicą szybkich samochodów.

• Niezależnie stosuje ostry makijaż.

• Modne stają się torebki kopertowe - duże, przedpołudniowe lub malutkie - wieczorowe.

• Nawet w najmniejszej torebce balowej muszą zmieścić się szminka i puder.

• Cartier tworzy pierwsze jubilerskie oprawy torebek zdobione diamentami, koralami czy lapisem lazulitem.

II wojna światowa to dla kobiety walka o przetrwanie w trudnych warunkach, a moda ma być przede wszystkim praktyczna.

Powszechna staje się wygodna, praktyczna torba na ramię.

Pierwsze torebki z różnorodnych materiałów

Ograniczenia dotyczące produktów skórzanych wyzwalają nieograniczoną pomysłowość w wykorzystywaniu do produkcji torebek innych materiałów. Powstaje torebka na bambusowych rączkach jedna z ikon mody marki Gucci.

Czasy powojenne przynoszą powrót kobiecości. Jako reakcja na ograniczenia wojny pojawia się New Look - kierunek w modzie zainicjowany kolekcją Christiana Diora z 1947 r.

• W kąt rzucona zostaje torebka na ramię - jej miejsce zajmuje torebka "do ręki".

• W latach 50-tych powstaje słynna 2.55 - kopertówka z pikowanej tkaniny na krótkim złoconym łańcuszku autorstwa Coco Chanel

Popularność zyskuje Willardy - mistrz najbardziej ekstrawaganckich torebek, który do ich produkcji wykorzystuje tworzywa sztuczne. W jego rodzinnej firmie "Handbags Specialities" powstają torebki w formie walców, stożków i sześcianów z upodobaniem noszone przez hollywoodzkie gwiazdy.

Przełom w historii torebek przynoszą lata sześćdziesiąte - czas młodych. Każda kobieta stara się wyglądać jak nastolatka, ideałem kobiecej urody zostaje okrzyknięta aktorka, piosenkarka i modelka Twiggy. Swingujące lata sześćdziesiąte stają się czasem swingujących torebek?

Na ulicach dominują torebki noszone na ramieniu, na długich, wąskich uchwytach.

Pojawia się ruch Flower Power

• Kwiaty zaczynają dominować w zdobnictwie.

• Widoczna jest otwartość na wpływy Dalekiego Wschodu, zwłaszcza Indii, która owocuje zamiłowaniem do rękodzieła.

• Motywy kwiatowe pojawiają się również w torebkach. Młodzieżową modę propaguje projektantka - Mary Quant. Jej torebki z białego i czarnego winylu zdobi charakterystyczny dla jej marki motyw stokrotek. Jej kolekcjom ubiorów zawsze towarzyszy szeroki wybór akcesoriów.

W latach sześćdziesiątych symbolem nurtu klasycznej elegancji jest Jacqueline Kennedy. Na większości fotografii pierwsza dama Ameryki ma w dłoni niewielką torebkę kopertową lub torebkę na ramię Gucci, ochrzczoną później mianem "Jackie O."

W latach siedemdziesiątych bardzo silne staje się dążenie do indywidualizmu.

Kobiety własnoręcznie tworzą torebki, tak, aby oddawały cechy ich osobowości.

Najbardziej charakterystyczną torebką lat siedemdziesiątych jest duża, miękka, skórzana torba na ramię, która w pełni pozwala korzystać ze swobody, jaką zyskują kobiety dzięki równouprawnieniu. Staje się ona podstawowym akcesorium kobiety pracującej i takim pozostała do dziś.

Projektant Roger Saul tworzy jedną z najbardziej znanych marek skórzanych akcesoriów mody - Mulberry.

W latach osiemdziesiątych kobieca torebka musi pomieścić coraz więcej przedmiotów: kalkulator, teczkę z dokumentami, buty na zmianę itp.

Znamienną dla tego okresu tendencją jest tworzenie "kompletów" torebek. W dużej codziennej torbie, obok potrzebnych do pracy dokumentów i drugiego śniadania, mieści się niewielka wieczorowa torebeczka i buty, tak aby prosto z pracy można było udać się na eleganckie spotkanie.

W latach 80-tych do rangi ważnego akcesorium mody kobiecej awansuje plecak.

Przeciwieństwem wygodnego plecaka w stylu sportowym są powszechnie noszone torebki na złoconych łańcuchach, wzorowane na torebce 2.55 projektu Coco Chanel. Jako pierwszy wprowadza je ponownie Karl Lagerfeld, wówczas główny projektant domu mody Chanel.

Z końcem lat osiemdziesiątych logo staje się najważniejszym elementem dekoracyjnym torebki.

Dom mody Diora kreuje torebkę Lady Dior, którą w czasie oficjalnej wizyty we Francji otrzymuje w prezencie Lady Diana.

W latach 90-tych wśród kreatorów mody wysoką pozycję zdobywają twórcy zajmujący się wyłącznie torebkami: Bill Amberg - mistrz wyrobów skórzanych i Lulu Guiness - królowa torebek wieczorowych.

A dziś?

Świat mody nieustannie dyktuje nowe trendy, dynamicznie rozwijające się kierunki w sztuce i modzie, widoczne są także w projektowaniu torebek. Najnowsze trendy dyktują też gwiazdy, które coraz częściej angażują się w projektowanie kolekcji ubrań i damskich akcesoriów, np. Madonna czy Kylie Minogue. Produkty te doskonale sprawdzają się w czasach, kiedy kobieta poszukuje wyróżniającego się, niepowtarzalnego, spersonalizowanego stylu.

Wielość ról, jakie pełni współczesna kobieta sprawia, że torebki, jakie wybiera muszą sprawdzać się w różnych sytuacjach: na wieczorne wyjście, do pracy czy spotkanie z przyjaciółkami. Obecnie obserwujemy jeden z największych w historii torebki kontrast między torebkami na co dzień i na wieczór - wielka torba kontrastuje z małą, elegancką torebką na wieczorne wyjście. Dla dzisiejszej kobiety już nie tylko użyteczność, ale także modny wygląd ma znaczenie. Dziś torebka musi być niepowtarzalna, jedyna w swoim rodzaju, idealnie dopasowana do potrzeb współczesnej kobiety?

Historia torebki od podszewki powstała przy współpracy z Joanną Kowalską, ekspertem Muzeum Narodowego w Krakowie

Joanna Kowalska - historyk sztuki, od 1997 roku związana z Muzeum Narodowym w Krakowie, od roku 1999 adiunkt w Dziale Tkanin. Absolwentka historii i historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Posiada doświadczenie w zakresie prowadzenia wykładów z dziedziny historii mody z cyklu "Spotkania ze sztuką". Współautorka publikacji "Za modą przez wieki. Ubiory z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie". Autorka licznych artykułow poświęconych historii mody kobiecej. Szczególny obszar jej zainteresowań stanowią akcesoria mody oraz takniny zachodnio-europejskie. Obecnie pracuje nad wystawą dotyczącą historii torebki, która już wkrótce zostanie otwarta w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Źródło: Raport Jacobs Krönung: Torebka jako ikona kobiecości.

Przeczytaj: Historia torebki