Smaki Chorwacji: kulinarne podróże

Niezależnie od tego, czy wybieramy się na letnie wakacje nad Adriatyk, czy też odwiedzamy Zadar, Split lub Zagrzeb podczas weekendowego city breaku, chorwacka kuchnia przez cały rok przyciąga świeżymi, lokalnymi produktami. Zacznijmy od przystawki. Warto spróbować sera z wyspy Pag (paški sir) produkowanego z mleka owiec hodowanych na surowym, pełnym ziół wybrzeżu. To jeden z najbardziej znanych i cenionych serów o wyjątkowym, intensywnym smaku.

Wśród popularnych chorwackich przystawek znajdziemy również produkty mięsne. Idealną przekąską na początek posiłku będzie kiełbasa wieprzowa kulen czy jej cieńsza wersja - kulenova seka. Obydwa produkty przyrządzane są z najlepszych kawałków mięsa wieprzowego, oczyszczonych z tkanki tłuszczowej i łącznej. Dodaje się do nich mieloną paprykę, czosnek i sól. Receptura przyrządzania tej wędliny jest dokładnie sprecyzowana, dzięki czemu jej smak naprawdę się wyróżnia.

Stołując się na chorwackim wybrzeżu, warto z kolei spróbować owoców morza. We wschodniej części półwyspu Pelješac, znajduje się miejsce, w którym hodowane są najwyższej jakości małże i ostrygi. Ich połów ma wielowiekową tradycję - stanowiły przysmak już za czasów cesarstwa rzymskiego. Jeśli zatem odwiedzamy okolice miejscowości Ston, koniecznie skosztujmy tych specjałów. Ostrygi i małże ze Stonu stanowią prawdziwą rozkosz dla podniebienia.

Chorwackie wybrzeże Adriatyku słynie nie tylko z owoców morza, ale i doskonałych ryb. Marynowana w oliwie z dodatkiem soku z cytryny, kaparów, szałwii, rozmarynu i czosnku dorada z grilla, to danie, które znajdziemy w konobach (tradycyjnych chorwackich restauracjach) rozsianych wzdłuż wybrzeża tego pięknego kraju. Ryby pieczone w ten sposób, często podawane są z ziemniakami i blitvą czyli burakiem liściowym.

Dolina Neretwy słynie również z innych specjałów. Jedną z największych atrakcji kulinarnych tego regionu są węgorze. W tym miejscu ryby te kończą swoją wędrówkę, którą odbywają aż od Morza Sargassowego. Węgorze łowione jesienią są bardziej dorodne i soczyste. Z kolei te łowione na wiosnę znajdują największe uznanie smakoszy, warto więc odwiedzić ten region właśnie o tych porach roku. Rybę najczęściej nabija się na rożen i piecze na grillu lub przyrządza z niej brudet - zupę rybną, w której prócz węgorza możemy znaleźć również... żaby!

Podczas gdy na wybrzeżu z chęcią próbujemy dań rybnych i owoców morza, w części kontynentalnej koniecznie skosztujmy dań mięsnych. Wśród nich z pewnością warty polecenia jest indyk z mlinci, czyli chorwacką wersją łazanek. Tego dania konieczne trzeba spróbować odwiedzając na przykład Zagrzeb. Indyk pieczony jest z dodatkiem smalcu, z kolei makaron polewa się sosem własnym pochodzącym z pieczeni.

Z kolei pašticada to ulubione danie Dalmacji - mieszkańcy Splitu zajadają się nim podczas niedzielnych obiadów. Przyrządzenie tej potrawy trwa nawet parę dni. Najpierw marynuje się mięso wołowe lub cielęcinę w aromatyzowanym occie, potem się obsmaża, aż w końcu dusi w czerwonym winie z dodatkiem suszonych owoców i ziół. Czasami podawane jest w formie gulaszu (mięso po uduszeniu kroi się w kostkę i ponownie obsmaża). Na talerzu towarzyszą mu njoki, czyli ziemniaczane kluseczki.

Na zakończenie posiłku nie może zabraknąć czegoś słodkiego. Dalmatyńskim deserem, który cieszy się popularnością jest rožata. Przysmak przypomina budyń podawany na zimno. Deser przygotowuje się z mleka, jajek i cukru, a także likieru różanego.

Kolejnym wartym polecenia deserem są chrupkie ciastka smażone na głębokim oleju, czyli kroštule, które przypominają nasze faworki. Kupimy je w cukierniach głównie w okresie karnawału.

Z kolei przypominające nieco nasze małe pączki fritule, to deser kojarzony kiedyś przede wszystkim z Kvarnerem, Istrią i Dalmacją. Tradycyjnie przygotowywane były zimą, w czasie adwentu i na Wigilię Bożego Narodzenia, ale dziś można je spotkać również o innych porach roku. Dawniej te smażone na głębokim oleju kuleczki z ciasta podawane były z cukrem pudrem, obecnie możemy je zjeść z polewą czekoladową, karmelową czy z owoców leśnych.

Chorwacja to kraj, który łatwo pokochać już podczas letnich wakacji, ale pełnię jego bogactwa warto odkrywać stopniowo, odwiedzając różne jego regiony w trakcie całego roku. Miłośnicy wyśmienitego jedzenia nie będą zawiedzeni: czekają na nich świeże i produkowane z pieczołowitością sery i wędliny, pyszne mięsa, aromatyczne owoce morza i oczywiście tradycyjne wypieki.