40 powodów, by zakochać się w Mazowszu. Atrakcje, które ubóstwiają turyści

Tekst jest częścią cyklu "Polska na własne oczy" - wakacyjnej akcji Interii, w ramach której w każdym tygodniu wakacji zabieramy Was do innego województwa. Odkrywamy to, co mniej znane, przywołujemy zapomniane historie, opisujemy ludzi i miejsca, dzięki którym dany region jest wyjątkowy. Teraz zwiedzamy najciekawsze miejsce w województwie mazowieckim. Ruszaj z nami w drogę!

Nie będzie dla nikogo zaskoczeniem, że najwięcej atrakcji i zabytków Mazowsza koncentruje się właśnie w Warszawie, stolicy Polski, która od lat przyciąga turystów z całego świata. Miasto to słynie nie tylko z bogatej oferty kulturalnej, historycznej i rozrywkowej, ale także z intensywnego życia miejskiego, które sprawia, że niemal o każdej porze roku i godzinie tętni energią. Statystyki potwierdzają ogromne zainteresowanie Warszawą. Według danych Urzędu Statystycznego w 2024 roku z turystycznych obiektów noclegowych w stolicy skorzystało ponad 5 milionów osób, którym udzielono aż ponad 8 milionów noclegów.

Jeszcze bardziej imponująca jest liczba odwiedzających ogółem. Warszawę w 2024 roku odwiedziło niemal 21 milionów turystów, co oznacza wzrost o 27 proc., w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Te dane jasno pokazują, że stolica stanowi kluczowy punkt na turystycznej mapie nie tylko Mazowsza, ale i całej Polski, a jej popularność stale rośnie.

Zwiedzanie Małopolski warto rozpocząć właśnie od Warszawy, gdyż tam mieszczą się najważniejsze i najbardziej znaczące dla dziejów Polski obiekty. Zacznijmy od najbardziej reprezentacyjnej części miasta, która przyciąga zarówno turystów, jak i samych warszawiaków - od Starówki. To właśnie ona stanowi wizytówkę stolicy, a w 1980 roku została wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jest unikalnym przykładem powojennej rekonstrukcji na skalę światową. Po zniszczeniach architekci i konserwatorzy korzystali z dawnych planów urbanistycznych, które pozwoliły odtworzyć historyczny układ uliczek. Bezcenną pomocą okazały się również obrazy Bernarda Bellotta, znanego jako Canaletto i fragmenty zrujnowanych budynków. Ważną rolę odegrały również wspomnienia mieszkańców, którzy przekazywali swoją wiedzę o detalach architektonicznych i wystroju domów. Dzięki tym wszystkim staraniom warszawskie Stare Miasto nie jest zwykłą rekonstrukcją, a symbolem odrodzenia.

Nie do pominięcia jest Zamek Królewski, dawna siedziba polskich monarchów i miejsce obrad Sejmu. Dziś pełni rolę muzeum i reprezentacyjnej przestrzeni państwowej. Choć został zniszczony w 1944 roku, to został odbudowany dzięki społecznemu wysiłkowi. Wnętrza, odtworzone w stylu czasów Stanisława Augusta, zachwycają bogactwem - szczególnie Sala Tronowa, Rycerska, Wielka i Galeria z obrazami Rembrandta. To także miejsce uchwalenia Konstytucji 3 Maja i symbol niezłomności Polaków.

Do listy "must have to see" należy dodać Łazienki Królewskie (również zniszczone w czasie wojny i odbudowane), dawną letnią rezydencję polskich monarchów, związaną m.in. z królem Stanisławem Augustem, a w późniejszych czasach także z Józefem Piłsudskim i prezydentem Narutowiczem. Początki obiektu sięgają XVII wieku i funkcjonował jako pawilon ogrodowy z łaźnią, przekształcony później w Pałac na Wyspie. Rezydencja zachwyca bogactwem dzieł sztuki - w jej zbiorach znajduje się ponad 140 obrazów wybitnych europejskich artystów. Obok głównego pałacu powstały inne unikatowe obiekty, m.in. Biały Dom z pierwszymi w Polsce groteskami, Pałac Myślewicki z oryginalnymi dekoracjami, Stara Oranżeria z Królewskim Teatrem oraz Amfiteatr inspirowany ruinami starożytnego Rzymu.

Warto wspomnieć o Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, barokowej rezydencji króla Jana III Sobieskiego z końca XVII wieku. Obiekt otoczony jest pięknymi ogrodami i stawami. Było to miejsce wypoczynku władcy, a od 1805 roku działa tu pierwsze w Polsce muzeum sztuki. Pałac słynie z bogatych wnętrz i cennych kolekcji, a jego otoczenie - ogrody i rezerwat Morysin - tworzą malowniczy parkowy kompleks. Dziś Wilanów to także centrum kultury, gdzie odbywają się wystawy, koncerty i warsztaty historyczne.

Nieodłącznym miejscem poznawania historii Polski jest Muzeum Powstania Warszawskiego, które przyznaje na swojej stronie internetowej, że stanęło przed wyzwaniem, jak przekazać historię współczesnym odbiorcom. Twórcy ekspozycji połączyli tradycję z nowoczesnymi środkami przekazu, aby wydarzenia sprzed sześciu dekad na trwałe zapisały się w świadomości narodowej. Wzorując się m.in. na rozwiązaniach stosowanych w muzeach w Waszyngtonie i Budapeszcie, postarali się oddać klimat powstańczej Warszawy. To niezwykle ważne miejsce, zarówno dla Polaków, jak i przyjezdnych, którzy chcą przybliżyć sobie dzieje kraju.

W samym sercu stolicy, przy Placu Defilad, wznosi się najwyższy zabytek w Polsce - Pałac Kultury i Nauki. Gmach liczy 46 kondygnacji, z czego dwie znajdują się pod ziemią. Jego pierwotna wysokość wynosiła 230,68 m, lecz w 1994 roku, po zamontowaniu anteny na iglicy, osiągnął 237 m. Monumentalna sylwetka budynku robi wrażenie już z zewnątrz, ale prawdziwą atrakcją jest znajdujący się na 30. piętrze taras widokowy na wysokości 114 m, z którego można podziwiać rozległą panoramę Warszawy. Znajdziemy tam również galerię wewnętrzną oraz kawiarnię.

Chętnie odwiedzane jest także Muzeum Fryderyka Chopina, które przechowuje największą na świecie kolekcję pamiątek po kompozytorze - ponad 7500 obiektów. W zbiorach znajdują się rękopisy muzyczne, wydania dzieł, korespondencja, ikonografia, przedmioty osobiste oraz dokumenty dotyczące życia i twórczości artysty. Część kolekcji została w 1999 roku wpisana na listę UNESCO "Memory of the World" jako obiekty o wyjątkowej wartości kulturowej.

Duże kolejki przyciąga do siebie Centrum Nauki Kopernik, a bilety wstępu wyprzedają się w błyskawicznym tempie. To interaktywne muzeum, które nie zna limitu wieku. Przyciąga dzieci, młodzież, a nawet dorosłych. Na miejscu można przeprowadzać doświadczenia w Strefie Eksperymentowania, odkrywać robotykę i nowoczesne technologie na wystawie "Przyszłość jest dziś", czy też badać nauki społeczne w LivingLAB. Do dyspozycji przyjezdnych są również czasowe ekspozycje. To muzeum, w którym nie sposób się nudzić, gdyż można połączyć edukację z praktyką i zabawą.

Warszawskie Muzeum Narodowe to prawdziwe serce polskiej sztuki i kultury. Wzniesiony w latach 1927-1938 modernistyczny gmach mieści imponującą kolekcję (około 830 tysięcy obiektów), obejmujących różne epoki, od starożytności aż po sztukę współczesną. W zbiorach znajdują się nie tylko dzieła malarskie i rzeźby, lecz także grafiki, rzemiosło czy przedmioty codziennego użytku. Eksponaty udostępniane są zarówno w głównej siedzibie, jak i w czterech oddziałach, a muzeum przyciąga również bogatą ofertą czasowych wystaw, warsztatów i zajęć edukacyjnych, skierowanych do wszystkich grup wiekowych.

Bez względu na to, czy przyjeżdża się do Warszawy jako turysta z Polski, czy z innego kraju, są miejsca, które koniecznie trzeba odwiedzić. W planie zwiedzania stolicy nie może zabraknąć takich atrakcji jak:

• Multimedialny Park Fontann,
• Bulwary Wiślane,
• Ogród Saski,
• Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego,
• POLIN - Muzeum Historii Żydów Polskich,
• Stadion Narodowy (PGE Narodowy),
• Muzeum Wojska Polskiego,
• Cmentarz Powązkowski,
• Muzeum Polskiej Wódki w Koneserze,
• Muzeum Neonów.

Mazowsze to nie tylko Warszawa, a region pełen malowniczych i historycznych miejsc wartych odwiedzenia. Pozostając na szlaku poznawania dziejów Polski oraz wybitnych artystów, w swojej wycieczce warto uwzględnić muzeum Dom Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli. Co ciekawe, jest to jeden z oddziałów przynależących do warszawskiego Muzeum Fryderyka Chopina. Można tu zwiedzać stałą ekspozycję poświęconą kompozytorowi, a także czasowe wystawy w pawilonie recepcyjnym Preludium. W weekendy, po wcześniejszej rezerwacji i w ramach biletu wstępu, turyści mogą wziąć udział w oprowadzaniu z przewodnikiem po domu oraz otaczającym go urokliwym parku.

Duże wrażenie robi Twierdza Modlin, położona u zbiegu Wisły, Narwi i Wkry, która od wieków pełniła rolę budowli wojskowej. Jej historia sięga XVII wieku, kiedy król szwedzki Karol Gustaw założył tu obóz warowny, a później Napoleon zdecydował o budowie twierdzy. Teraz to chętnie odwiedzany obiekt, który oferuje wejście do muzeum, zwiedzanie z przewodnikiem, nocne oprowadzanie oraz poruszanie się po kompleksie eko-busem

W Płocku zaś, przy ulicy Tumskiej, wznosi się imponująca Bazylika Katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Powstała w 1144 roku z inicjatywy biskupa Aleksandra z Malonne i należy do jednej z pięciu najstarszych katedr w Polsce. W sąsiedztwie katedry stał niegdyś zamek książąt mazowieckich z XIV wieku - dziś zachowały się tu tylko dwie wieże: Szlachecka i Zegarowa. W XVI wieku zamek przekształcono w opactwo benedyktyńskie. Warto także spędzić chwilę na Wzgórzu Tumskim, na którym z resztą znajduje się katedra. Jest to skarpa, ceniona przede wszystkim przez mieszkanców, z której można podziwiać piękne widoki.

Kolejny Zamek książąt mazowieckich znajduje się w Ciechanowie. To imponująca warownia, której historia sięga aż 1355 roku, a powstała za czasów księcia Siemowita III. Pod dziedzińcem odkryto nawet starsze fundamenty z XIII wieku, co pokazuje długą tradycję fortyfikacji w tym miejscu. Dziś zamek zachwyca gotycką architekturą, a jego mury i baszty przyciągają turystów zainteresowanych historią średniowiecznego Mazowsza i dawnych rodów książęcych.

Opinogóra Górna natomiast, oferuje Zabytkowy Zespół Pałacowo-Parkowy, na którego 22-hektarowym terenie znajdziemy między innymi Muzeum Romantyzmu mieszczące się w słynnej Rezydencji Krasińskich. To kompleks usytuowany na wzgórzu, gdzie dominują budynki mieszkalne i reprezentacyjne, zaś przy jego podnóżu ulokowano zabudowania gospodarcze. Całość została zaprojektowana w 1811 roku z inicjatywy generała Wincentego Krasińskiego. Obecnie w skład zespołu wchodzą m.in. neogotycki pałacyk, dworska oficyna, klasyczny dwór, domek kolumnowy, domek ogrodnika, folwark oraz oranżeria.To miejsce łączy piękno przyrody z historią i kulturą epoki romantyzmu, przyciągając miłośników sztuki i historii.

Pułtusk to jedno z najciekawszych miast Mazowsza, pełne zabytków i klimatycznej oraz przytulnej atmosfery. Jego sercem jest imponujący rynek z najdłuższym brukowanym placem w Europie, liczącym aż 400 metrów długości. W centralnej części wznosi się ratusz, w którym obecnie mieszczą się władze miasta. Podczas spaceru można podziwiać kościoły, których dzieje sięgają wielu stuleci i które do dziś zachwycają swoją architekturą. Szczególną perełką jest piętnastowieczna Bazylika Kolegiacka Zwiastowania Najświętszej Marii Panny z 1449 roku, uważana za jeden z najważniejszych zabytków całego regionu.

Szydłowiec to miasto o ponad sześciowiekowej historii, którego początki sięgają średniowiecznej osady targowej. W czasach świetności, pod rządami Szydłowieckich i później Radziwiłłów, zasłynął jako prężny ośrodek handlu, rzemiosła i obróbki piaskowca, z którego powstawały liczne budowle w całej Polsce. Miasto miało też charakter wielokulturowy, gdyż od XVI wieku osiedlali się tu m.in. Żydzi, których obecność na trwałe wpisała się w jego dzieje. Choć kolejne wojny i epidemie przyniosły gorsze czasy miastu, to Szydłowiec pozostał ważnym punktem na mapie regionu. Dziś pełni rolę stolicy powiatu, rozwija życie kulturalne i przyciąga turystów swoimi zabytkami - od gotyckiego kościoła św. Zygmunta, przez renesansowy ratusz, po unikatowy kirkut, jeden z największych w Polsce.

Radom, miasto, które bywa obiektem żartów, ma imponującą historię. Pierwsze ślady obecności człowieka na jego terenach sięgają nawet 10 tysięcy lat p.n.e., kiedy nad rzeką Mleczną działały pracownie obróbki krzemienia. Archeolodzy odkryli tu setki miejsc związanych z dawnymi osadami, od epoki kamienia, przez epokę brązu, aż po początki epoki żelaza. Radom zaskakuje na wiele sposobów, prawda?

Jego sercem nie jest rynek, lecz ulica Żeromskiego, pełna XIX-wiecznych kamienic i klimatycznych detali. Na jednej z nich można zobaczyć neon "Kasia", pozostałość po dawnym sklepie, dziś docenianą przez Muzeum Neonów w Warszawie (które również widnieje na tej liście: musisz zobaczyć na Mazowszu).

Miasto jest też domem Muzeum Jacka Malczewskiego, z imponującą kolekcją dzieł wybitnego malarza. Spacerując po Radomiu, warto zwrócić uwagę na oryginalne rzeźby w przestrzeni miejskiej, w tym historyczne rowery Fabryki Broni "Łucznik", przypominające przemysłową przeszłość miasta. Radom może pochwalić się też pierwszą elektrownią w Królestwie Polskim, uruchomioną w 1901 roku, która rozświetliła ulice miasta lampami elektrycznymi.

Pozostając w mieście, warto pokierować się w stronę Muzeum Wsi Radomskiej. To skansen, w którym można przenieść się w czasie i zobaczyć, jak wyglądało życie na mazowieckiej wsi. Drewniane chaty, zabudowania gospodarcze, wiatraki i warsztaty rzemieślnicze pokazują tradycje i codzienność regionu sprzed lat.

W poszukiwaniu kontaktu z naturą, do listy należy dodać też Kampinoski Park Narodowy, czyli prawdziwą oazę przyrody w sercu województwa. Rozległe lasy, bagna i wydmy chronią rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Można tu obserwować dziką przyrodę, spacerować po licznych szlakach pieszych i rowerowych, a zimą podziwiać ślady zwierząt na śniegu. To idealne miejsce dla miłośników natury, ciszy i aktywnego wypoczynku, które pokazuje mazowieckie krajobrazy w całej ich różnorodności.

Mazowieckich atrakcji jest znacznie więcej, do listy warto dodać:

• Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu,
• Brok - miasteczko nad Bugiem z drewnianymi zabytkami,
• Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce,
• Zamek w Liwie,
• Zamek w Iłży,
• Kozienicki Park Krajobrazowy,
• Rezerwat przyrody Źródło Królewskie,
• Garwolin - spływy kajakowe rzeką Wilgą,
• Puszcza Biała - szlaki rowerowe i piesze,
• Gostynin - zamek i jeziora gostynińskie.