Bruksizm: Przyczyny, objawy i leczenie
Bruksizm to nieświadome zgrzytanie zębami. Najczęściej pojawia się w nocy podczas snu lub tuż po przebudzeniu. Przyczyną jest stres, chrapanie lub groźny bezdech nocny, a także przyjmowanie niektórych leków. Bruksizm jest bardzo niebezpiecznym zjawiskiem, ponieważ prowadzi do zaburzeń wzroku, słuchu, zwyrodnień kręgosłupa czy bólu głowy. Chorzy zwykle nie zdają sobie też sprawy, że stopniowo "zjadają swoje zęby" i uszkadzają stawy skroniowo-żuchwowe. Jak objawia się nieświadome zgrzytanie zębami i na czym polega leczenie?
Czym jest bruksizm i jakie są jego przyczyny?
Bruksizm to nieświadome zgrzytanie zębami oraz silne zaciskanie szczęki. Najczęściej pojawia się podczas snu, a jego częstą przyczyną są wady zgryzu, protezy, a także źle dobrane plomby, mostki czy korony. Czynnikiem ryzyka jest nawet częste żucie gumy do żucia. Kiedy zęby w czasie snu nie stykają się z sobą w sposób naturalny i prawidłowy, szczęka zaczyna się przemieszczać, by poszczególne zęby znalazły oparcie. Częstą przyczyną bruksizmu jest także silny stres lub stan długotrwałego napięcia, a także bezdech senny. Dolegliwość może być też skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków, np. przeciwdepresyjnych.
Objawy bruksizmu
Bruksizm traktowany jest przede wszystkim jako schorzenie stomatologiczne. Głównym objawem jest pękanie i ścieranie się zębów, ich rozchwianie, a nawet bolesność. U pacjentów można zaobserwować utratę części szkliwa, wykruszone plomby, a nawet złamane lub uszkodzone zęby. Chorzy z bruksizmem znacznie częściej skarżą się także na nadwrażliwość zębów na zimno czy gorąco. Charakterystyczne są też krwawienia dziąseł, przygryzienia języka oraz policzków.
Zgrzytanie zębów często jednak powoduje też mniej charakterystyczne objawy, które rzadko kojarzone są z bruksizmem. Zalicza się do nich migrenowe bóle głowy oraz zwyrodnienia stawów skroniowo-żuchwowych (powstają na skutek napięcia mięśni oraz stawów żuchwy), bóle i suchość oczu oraz problemy z widzeniem. Pojawiają się także szumy uszne, bóle uszu oraz problemy z utrzymaniem równowagi. Pacjenci skarżą się też na bóle szyi i ograniczenie ruchomości głowy, co jest spowodowane nadwerężeniem mięśni. U niektórych pojawia się nawet ból barków i kręgosłupa.
Leczenie bruksizmu
Leczenie bruksizmu powinno opierać się przede wszystkim na wyeliminowaniu jego przyczyn. Konieczna może okazać się wizyta u ortodonty, by pozbyć się lub zniwelować wady zgryzu. Jeśli plomby czy korony są źle wykonane, niezbędna będzie ich poprawa. Ważnym czynnikiem jest także walka ze stresem i stosowanie technik relaksacyjnych (np. joga lub techniki relaksującego oddychania), a także masaże głowy i szyi, które pozwolą pozbyć się napięcia mięśniowego. Dentysta może również pomóc w doborze ćwiczeń szczęki, które rozluźnią stawy żuchwy i zapobiegają zaciskaniu zębów. Ważne jest też unikanie alkoholu, kawy oraz żucia gumy.
Podstawą leczenia jest także zakładanie specjalnych szyn ochronnych na zęby (stosuje się je nocą). W aptekach dostępne są uniwersalne nakładki, które chronią zęby przed ścieraniem, niwelują też ból i uczucie szczękościsku. Dużo lepsze są jednak indywidualne nakładki przygotowane przez dentystę lub ortodontę – pomagają wyrównać wady zgryzu.