Czy teflon jest bezpieczny dla zdrowia?
Mamy z nim styczność na co dzień, najczęściej podczas przyrządzania posiłków. To jeden z najbardziej kontrowersyjnych materiałów używanych w kuchni. Teflon, bo o nim mowa, pokrywa patelnie i garnki, dzięki czemu gotowanie jest przyjemniejsze, a mycie łatwiejsze. Tworzywo to jednak ma też sporo przeciwników, którzy zarzucają mu szkodliwość dla zdrowia. Jak jest naprawdę?
Teflon został odkryty w 1938 roku, co ciekawe, zupełnie przez przypadek. Inżynier z amerykańskiej firmy DuPont, podczas przeprowadzania eksperymentu z substancją chłodzącą lodówki dokonał syntezy politetrafluoroetylenu. Tak oto powstało tworzyło, które początkowo znalazło zastosowanie w przemyśle zbrojeniowym. Metalowe powierzchnie pokryte teflonem okazały się odporne na korozję i zadrapania.
Teflon udostępniono do codziennego użytku dopiero w połowie lat 50. XX wieku i szybko dokonał rewolucji w kuchni - również polskiej. Naczynia pokryte teflonem są już tak popularne, że znajdziemy je niemal w każdym domu. Największą ich zaletą jest to, że można przygotowywać w nich potrawy bez tłuszczu, a jedzenie nie przywiera do dna i trudniej je przypalić. Teflon cechuje też duża odporność na działanie wysokich temperatur oraz środków chemicznych. Zalet jest sporo, ale czy w naczyniach tego typu możemy przygotowywać codzienne posiłki bez obaw o zdrowie? Zanim zaczniemy ich używać, musimy wiedzieć na ten temat kilka ważnych rzeczy.
Podczas kupowania patelni czy garnka teflonowego, nie sugerujmy się atrakcyjną ceną. W tym przypadku sprawdza się zasada - im wyższa cena, tym lepsza jakość. Potraktujmy ten wydatek jako inwestycję w zdrowie swoje i bliskich. Warto kupować naczynia z wielowarstwową powłoką, które są bardziej odporne na ścieranie. Musimy też pamiętać, że na rynku dostępnych jest mnóstwo wyrobów teflonopodobnych. Właściwości ich powłok mogą się znacznie różnić od tych, pokrytych prawdziwym, solidnym teflonem.
Pogłoski o szkodliwym wpływie teflonu na zdrowie nie zostały nigdy potwierdzone i poparte badaniami. Warto jednak zwrócić uwagę na to, czy kupowane przez nas naczynia posiadają atest Państwowego Zakładu Higieny, będący gwarancją bezpieczeństwa. Na podstawie dostępnych informacji na temat teflonu można stwierdzić, że sam w sobie nie jest szkodliwy dla zdrowia, jednak każda tego typu powłoka po pewnym czasie zaczyna się ścierać i odpryskiwać. Często też nieumiejętne korzystanie z naczyń teflonowych (używanie metalowych sztućców do mieszania) może je szybko porysować i uszkodzić. Producenci podają, że odpryski teflonu, które ewentualnie mogą dostać się do pożywienia są zupełnie obojętne dla zdrowia i nawet podczas zjedzenia, zostaną wydalone. Co jednak w przypadku, gdy smażymy czy gotujemy na porysowanej patelni?
Używanie naczyń z porysowaną powłoką teflonową może być zagrożeniem dla zdrowia. Wiąże się to z łatwiejszym wydzielaniem PFOA (kwasu perfluorooktanowego) - związku, który na etapie produkcji teflonu jest z niego usuwany. Śladowe ilości PFOA pozostają jednak w tym tworzywie, a związek ten sklasyfikowany jest jako potencjalnie rakotwórczy. Od 2015 roku PFOA został wyeliminowany z produkcji przez największego producenta teflonu na świecie, jednak są jeszcze kraje jak np. Chiny, gdzie jest on ciągle powszechnie używany.
Mimo iż podaje się, że teflon nie jest szkodliwy dla zdrowia, to materiał ten ciągle budzi kontrowersje. Ekologiczna organizacja WWF opublikowała raport, w którym czytamy: "Teflon i jemu podobne związki wykazują tendencję do odkładania się w tkankach mózgowych, zwłaszcza w podwzgórzu, w ten sposób mogą zakłócać pracę hormonów. Mają również właściwości rakotwórcze, mogą wpływać negatywnie na układ odpornościowy organizmów i powodować nieprawidłowości rozwojowe".
Nie ma konieczności rezygnowania z naczyń teflonowych, ale jedno nie ulega wątpliwości - jeśli ich używamy, trzeba robić to z głową. Przede wszystkim podczas przygotowywania potraw powinniśmy używać wyłącznie drewnianych akcesoriów do mieszania. Nie należy też przegrzewać naczyń teflonowych - temperatura patelni czy garnka nie powinna przekraczać 200-230 stopni C. Nadmierne nagrzanie może bowiem skutkować objawami "grypy na skutek oparów polimerowych", która dotyczy często spawaczy (na szczęście dolegliwość ta nie jest groźna). Ponadto, naczyń pokrytych teflonem nie powinno się gwałtownie schładzać, np. polewając zimną wodą od razu po zdjęciu z kuchenki. Istotny jest też sposób czyszczenia tego typu przyrządów kuchennych. Nie należy myć ich ostrą gąbką czy silnymi środkami chemicznymi. W przypadku smażenia bez tłuszczu, powierzchnię wystarczy przetrzeć ręcznikiem jednorazowym.