Jak się leczyć bezpłatnie gdy nie masz pracy

Prawo do darmowej opieki medycznej masz jeszcze przez 30 dni od chwili rozwiązania umowy o pracę lub zakończenia działalności gospodarczej (w przypadku przedsiębiorców). W tym samym czasie ustaje także ubezpieczenie zdrowotne twojej rodziny (w tym także dzieci).

W wyjątkowej sytuacji są osoby, które starają się o przyznanie renty lub emerytury, pobierają zasiłek chorobowy czy rehabilitacyjny. Zachowują prawo do świadczeń i w okresie toczącego się postępowania, i w czasie wypłacania im świadczeń. Prawo chroni też kobiety w ciąży (mogą leczyć się bezpłatnie przez cały czas jej trwania, a także przez 6 tygodni od dnia urodzenia dziecka).

A inni? Nie są w sytuacji bez wyjścia. Też mogą zagwarantować sobie dostęp do lekarza w tym trudnym momencie.

Jeśli to zrobisz, będziesz mieć prawo do korzystania z usług medycznych tak samo jak każda osoba zatrudniona (czyli m.in. do wizyty u lekarza pierwszego kontaktu, opieki szpitalnej, bezpłatnych zleconych badań, refundacji leków).

Jeżeli zostaniesz zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy (PUP), ubezpieczenie zdrowotne przysługuje ci bez względu na to, czy uzyskałaś prawo do zasiłku dla bezrobotnych czy nie. Aby się zarejestrować, musisz stawić się osobiście w urzędzie właściwym ze względu na miejsce twojego zameldowania. Trzeba wziąć ze sobą dowód tożsamości oraz świadectwa pracy, również dokumenty potwierdzające uprawnienia zawodowe oraz przebyte szkolenia, nawet dyplom ukończenia uczelni itp.

Jeżeli prowadziłaś działalność gospodarczą, musisz dostarczyć także decyzję o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej. Powinnaś dołączyć też zaświadczenia ZUS o okresach opłacania przez ciebie składek na ubezpieczenia społeczne wraz z wykazaniem podstaw ich wymiaru. Na miejscu wypełniasz kartę rejestracyjną, a także przedstawiasz pracownikowi dokumenty potwierdzające prawdziwość danych, które w niej zawarłaś.

Jeżeli wszystko jest w porządku, uzyskujesz status osoby bezrobotnej. A to oznacza, że od tej chwili urząd zaczyna odprowadzać za ciebie składki.

UWAGA! Prawo do ubezpieczenia upływa po 30 dniach od utraty statusu bezrobotnego. W tej chwili zasady są takie, że status ten traci się: za pierwszą odmowę podjęcia pracy – na 4 miesiące, za drugą – na 6 miesięcy, za trzecią i kolejną – na 9 miesięcy. Szykują się jednak zmiany w przepisach.

Ministerstwo Zdrowia chce, by składka na ubezpieczenie zdrowotne była odprowadzana tylko za bezrobotnych mających prawo do zasiłku. Z kolei resort pracy – aby bezrobotni, którzy odmówią przyjęcia pierwszej oferty pracy byli na 9 miesięcy wykreśleni z rejestru i tracili dostęp do bezpłatnej służby zdrowia.

To jest rozwiązanie, gdy nie masz nikogo, kto mógłby cię objąć ubezpieczeniem zdrowotnym i liczysz na to, że sama sobie trochę dorobisz. Jeśli zdobędziesz np. pracę na umowę o dzieło i będziesz miała regularne, choć niewysokie zarobki, możesz sama opłacać sobie składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Uzyskujesz wtedy pełne prawa do korzystania z państwowej opieki lekarskiej, tak jak wszystkie osoby zatrudnione na etatach. Aby to zrobić, musisz podpisać umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wniosek taki (gotowy formularz możesz wydrukować z internetu, ze stron NFZ) składasz we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania oddziale wojewódzkim NFZ. Musisz mieć przy sobie dowód tożsamości oraz dokument potwierdzający ostatni okres ubezpieczenia.

Może to być np. zaświadczenie z zakładu pracy potwierdzające opłacanie składek, potwierdzenie dowodu wpłaty ostatniej składki z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, zaświadczenie potwierdzające fakt ubezpieczenia z urzędu pracy itp. Po zawarciu umowy musisz udać się do ZUS i złożyć druk ZUS ZZA będący zgłoszeniem do ubezpieczenia zdrowotnego.

UWAGA! Wysokość składki dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego wylicza się na podstawie deklarowanego dochodu miesięcznego. Dochód ten nie może być jednak niższy niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, ogłaszane raz na kwartał przez GUS. Składka za miesiące: październik, listopad i grudzień 2013 r. wynosiła miesięcznie nie mniej niż 343,19 zł

Rodzice lub opiekunowie prawni mają ustawowy obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia dzieci, znajdujących się pod ich pieczą. Wystarczy, że zrobi to jedno z nich. Gdy to żona traci zatrudnienie, dzieci powinien zgłosić do ubezpieczenia mąż, w swoim zakładzie pracy. Jeżeli oboje nie pracują – rodzic zarejestrowany jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy.

Ubezpieczenie może „załatwić” też rodzic płacący składkę dobrowolnie. Przepisy wymagają, by zgłaszać do ZUS swoje dzieci do ukończenia przez nie 18. roku życia, a jeśli się nadal uczą – do ukończenia 26. roku życia. Potem, jeżeli nadal się uczą, ale nigdzie nie pracują, robi to uczelnia. Po zakończeniu nauki student ma prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej jeszcze przez 4 miesiące.

Gdy rodzice nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego (nie pracują, nie są zarejestrowani w PUP, nie płacą składek na dobrowolne ubezpieczenie), dzieci może zgłosić do ZUS dziadek lub babcia – pracujący albo będący na emeryturze czy rencie.

Skorzystaj z tej możliwości, jeśli nie pracujesz, ale nie chcesz się rejestrować jako bezrobotna, np. na razie zamierzasz zająć się domem i dziećmi, a potem spokojnie rozejrzeć się za nową pracą. Do ubezpieczenia zdrowotnego zgłasza cię mąż zatrudniony np. na umowę o pracę lub na zlecenie, za którego odprowadzana jest składka do NFZ. Musi tylko poinformować o tym pracodawcę.

UWAGA! Może ubezpieczyć cię też mąż prowadzący działalność gospodarczą i posiadający ubezpieczenie zdrowotne. Zgłoszenie członka rodziny nie powoduje wzrostu składki. Nikt nie ponosi wtedy dodatkowych finansowych obciążeń.

Jeżeli nie masz ani pracy, ani ubezpieczenia i jesteś w bardzo trudnej sytuacji finansowej, możesz leczyć się za darmo na podstawie decyzji wójta (burmistrza lub prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Trzeba po prostu zgłosić się do urzędu z odpowiednim wnioskiem. Może to zrobić nie tylko sama osoba zainteresowana, ale też w jej imieniu ośrodek opieki społecznej, oraz – w przypadku stanu nagłego – placówka udzielająca pomocy medycznej.

Decyzję o objęciu ubezpieczeniem wydaje się po przeprowadzonym wywiadzie środowiskowym. Podstawowym warunkiem, jaki trzeba spełnić, jest tzw. kryterium do- chodowe (jego wysokość dla osoby samotnie gospodarują cej wynosi 542 zł, zaś w przypadku rodziny: gdy dochód na jedną osobę nie przekracza 456 zł).

Decyzja ważna jest przez 90 dni od daty jej wydania lub daty rozpoczęcia udzielania świadczeń.

UWAGA! Jeżeli sytuacja finansowa oraz prawna osoby nieubezpieczonej się nie zmieniła, można prosić urząd o przedłużenie tego okresu.

Ubezpieczeniem zdrowotnym objęte są osoby bez pracy (ale nie zarejestrowane jako bezrobotne), które biorą udział w szkoleniach finansowanych z funduszy europejskich (EFS, czyli Europejskiego Funduszu Społecznego).

Od ich stypendium (dodatku), odprowadza się obowiązkowe składki. w Na takie szkolenie można być wysłanym przez urząd pracy albo zgłosić się na nie samemu.

Informacji dotyczących szkoleń i aktywizacji zawodowej warto szukać na stronach internetowych urzędów marszałkowskich i urzędów pracy. A także na portalu: Mapa Projektów EFS (www.projekty.efs.gov.pl).