Jak się zaprezentować na rozmowie kwalifikacyjnej

Bezsenna noc, kawa na szybko przed wyjściem, bieg do i z tramwaju, gdyż firma do której idziemy na rozmowę okazała się za daleko...

Wszystkie te sytuacje utrudniają pozytywne przejście rozmowy kwalifikacyjnej. To, czy w jej wyniku dostaniemy wymarzoną pracę, nie zależy tylko od naszych kompetencji i doświadczenia zawodowego. Ogromne znaczenie odgrywa wygląd, zachowanie, sposób wypowiedzi.

Tak, jak przygotowujemy nasze CV i list motywacyjny, powinniśmy też przygotować siebie. Rozmowa kwalifikacyjna nie jest bowiem niczym innym, niż sposobem autoprezentacji kandydata przed pracodawcą.

Przede wszystkim dobrze poznaj zasady panujące w firmie. Jeśli ubiegasz się o pracę za granicą, to bądź gotowa na stawienie czoła różnicom kulturowym z tym związanych.

Dopasuj też swój styl bycia do stanowiska, na które aplikujesz. Wiadomo, że czego innego wymaga się od asystentki zarządu, czego innego od informatyka, a czego innego od ochroniarza.

Sprawdź, czy masz skompletowane wszystkie wymagane dokumenty. Wyszukaj połączeń komunikacyjnych by uniknąć przykrych niespodzianek. (Zarezerwuj czas na ewentualne korki!)

Przemyśl, w co się ubierzesz. Możesz jeszcze raz przeczytać swoje CV i przejrzeć informacje o przyszłej firmie - na rozmowie na pewno padnie o to pytanie. Dobrze, jeśli wieczorem zrobisz coś, aby nie myśleć o stresującym cię spotkaniu (możesz np. wziąć gorącą kąpiel, która cię odpręży). Połóż się spać wcześniej i koniecznie nastaw sobie dwa budziki, na wypadek, gdyby jeden przestał działać. Te wszystkie zabiegi zminimalizują ryzyko spóźnienia, a trzeba pamiętać, że pierwszą rzeczą, jaką ocenia przyszły pracodawca jest punktualność.

Rano wstań trochę wcześniej niż to konieczne. Zrób sobie śniadanie i spokojnie wypij kawę lub, jeszcze lepiej, sok owocowy zawierający cenne witaminy i glukozę. Dzięki temu będziesz miała więcej energii, a twój mózg będzie logiczniej myślał.

Uwaga! Jeśli jesteś bardzo zestresowana, to zamiast kawy możesz zaparzyć sobie melisę, która działa uspokajająco.

Najlepiej, żebyś przyszła ok. 10-15 min przed rozmową. Będziesz miała wtedy czas na ewentualną toaletę, uporządkowanie dokumentów i zebranie myśli. W żadnym wypadku nie spóźniaj się. Sprawisz wtedy wrażenie osoby niezdyscyplinowanej. Nie przychodź też za wcześnie. Wbrew pozorom nie jest to mile widziane.

Od tego, w czym pójdziesz na rozmowę może zależeć twoje przyjęcie do pracy. A zatem - co najlepiej na siebie włożyć?

W niektórych firmach akceptowany będzie tylko strój bardzo formalny, a w innych można pozwolić sobie na większą swobodę. Aby się o tym przekonać, wybierz się wcześniej na mały rekonesans i sprawdź, jak wyglądają pracownicy firmy do której aplikujesz. Pamiętaj, że na rozmowy kwalifikacyjne przychodzi się trochę bardziej elegancko ubranym niż codziennie do biura.

Co może powiedzieć o tobie strój? Elegancka bizneswoman powinna przyjść ubrana w garsonkę lub spodnie z żakietem. Jeśli spódnica to tylko ta kończąca się w okolicach kolan. Buty na obcasie około 5cm. Włosy związane, a makijaż dokładny, ale prawie niewidoczny. Jeśli stanowisko, o które się ubiegasz wymaga od ciebie kreatywności i twórczości, to powinnaś pokazać te cechy także w swoim ubiorze. Możesz np. sięgnąć po kolory z palety barw innej niż pastelowe.

Przede wszystkim, ważne jest aby umieć dopasować swój strój do pracy, o którą się ubiega. (Jeśli starasz się o posadę barmanki, nie powinnaś przychodzić na rozmowę w żakiecie, tylko w swobodnym ubraniu, gdyż tego właśnie wymaga się od twojego przyszłego stanowiska. Jeśli chcesz być sekretarką, to powinnaś przyjść ubrana klasycznie i elegancko. To właśnie ty będziesz w przyszłości rozmawiać z ważnymi klientami w twojej firmie.

Prawdopodobnie w trakcie rozmowy będziesz pokazywać referencje albo portfolio.

Bardzo ważne jest, abyś zaopatrzyła się w osobną teczkę, tylko na dokumenty do pracy oraz w notes lub kalendarz, w którym będziesz mogła zapisać ewentualne ustalenia. (Wystrzegaj się pisania na "świstkach" wygrzebanych gdzieś z torebki, a już pod żadnym pozorem nie dawaj pomiętych dokumentów - pracodawca takie zachowanie uzna za przejaw nieuporządkowania i chaosu, a tego na pewno nie oczekuje od przyszłego pracownika).

W czasie rozmowy ważne jest nie tylko to "co", ale i to "jak" mówimy. Naukowcy twierdzą, że czerpiemy ponad 80 procent informacji z mowy niewerbalnej. Zapamiętaj to i panuj nad swoim ciałem, tonem głosu i gestami.

Aby być uznaną za kompetentną, unikaj nadmiernej gestykulacji. Nie zakładaj rąk budując barykadę ani nie wyłamuj nerwowo palców. Świadczy to o twoim zdenerwowaniu. Osoby pewne siebie o wiele częściej zdobywają to, czego chcą. Siedź zatem wyprostowana i gestykuluj z wyczuciem. Będziesz się wtedy wydawać odrobinę odważniejsza. Uważaj na reakcje fizjologiczne płynące wprost z twojego ciała (czerwienie się, pocenie) - nad tym także można zapanować - wystarczy antyperspirant i dobrze kryjący puder do twarzy.

Jeśli zastanawiasz się, czy mówić wolno czy szybko, to rozczaruję cię i powiem, że najważniejszy jest złoty środek. Odkryto bowiem, że osoby mówiące wolno i wyraźnie wydają się ekspertami w swojej dziedzinie, ale wiadomo też, że osoby potrafiące płynnie i dość szybko przekazać to, co mają do powiedzenia, sprawiają wrażenie bardziej inteligentnych i przebojowych. Lepiej się chwilkę zastanowić nad odpowiedzią, niż powiedzieć coś zupełnie nieprzemyślanego. Nie powinno się mówić półsłówkami i pojedynczymi zdaniami. Jeśli chcesz, żeby ktoś uznał cię za kompetentną osobę, to pozwól mu posłuchać co masz do powiedzenia i jak budujesz zdania. Ważne by wypowiedzi były spójne i wyczerpujące, ale nie za długie.

O wiele bardziej lubimy osoby, które nas lubią, a najprostszą metodą okazania sympatii jest uśmiech. Nie przesadź jednak z nim. Za długo się uśmiechając, możesz sprawić wrażenie osoby mniej inteligentnej lub flirtującej z pracodawcą, a to w większości firm nie jest mile widziane.

Od kilku pierwszych sekund, zależeć może to, czy zostaniesz przyjęta do pracy. W sposób nie świadomy stwarzamy sobie opinie na temat drugiej osoby, już w czasie pierwszej minuty spotkania. Później często wyszukujemy informacji potwierdzających nasze zdanie, a pomijamy te, które są z nim sprzeczne.

Dlatego tak ważny jest ubiór, pewna siebie postawa i sposób przywitania z pracodawcą. O czym zatem powinnaś pamiętać już na początkowym etapie rozmowy? Przede wszystkim, w gabinecie jesteś gościem. To twój rozmówca dyktuje zasady. Jeśli pracodawca poda ci rękę, przywitaj się energicznie, ale nie miażdż jego dłoni, ściskając ją za mocno. Nie siadaj od razu na krześle, tylko zaczekaj, aż zostanie ci wskazane miejsce. Pamiętaj o tym, że bardziej lubimy osoby podobne do nas, więc na początku pozwól się pokierować w rozmowie i sprawdź, jaki styl mówienia preferuje rozmówca, a następnie się do niego dopasuj.

Najlepiej zapamiętujemy to, co na początku i końcu prezentacji. Zatem najważniejsze informacje podaj na początku i jeszcze raz powtórz je kończąc wypowiedź.

Pamiętaj o tym, żeby nie unikać spojrzenia twojego rozmówcy. Odpowiadając na pytania, patrz na niego, a nie w kartkę lub w sufit. Pamiętaj, że masz sprawić wrażenie pewnej siebie osoby. Tylko takie utrzymują kontakt wzrokowy w czasie rozmowy. Tu kolejna uwaga - jeśli będziesz patrzeć rozmówcy w oczy zbyt długo i zmusisz go do spuszczenia wzroku - uzna cię za osobę dominującą i agresywną. Jeśli będziesz siedzieć dokładnie na wprost niego, to wedle zasad proksemiki, wysoce prawdopodobne jest, że potraktuje cię jako rywala. Aby tego uniknąć spróbuj usiąść trochę bokiem lub jeśli masz możliwość wyboru krzesła - wybierz to, które nie znajduje się dokładnie naprzeciw pracodawcy.

Koniecznie przygotuj się do rozmowy. Możesz np. spodziewać się, że zostaniesz spytana o swoje kwalifikacje, doświadczenie czy wiedzę o firmie do której aplikujesz. Warto wcześniej poświęcić czas na opracowanie odpowiedzi. Pamiętaj też imię i nazwisko osoby, do której masz się udać w sprawie rozmowy o pracę. Unikniesz dzięki temu kłopotliwej sytuacji w recepcji, gdy nie będziesz umiała odpowiedzieć do kogo przychodzisz, dając tym samym do zrozumienia swojemu pracodawcy, że go lekceważysz.

I najważniejsze - dostaniesz pracę za to, jakie masz kwalifikacje. Sprawdź zatem, jakie wymagania są wpisane w twoje przyszłe stanowisko i zastanów się w jaki sposób udowodnisz, że posiadasz te cechy.

W czasie rozmowy możesz zadawać pytania, także te dotyczące zarobków i ewentualnych awansów. Rób to jednak z wyczuciem. Nie jest to czas na to żebyś ty robiła wywiad o firmie, a żeby firma poznała ciebie, a ty przy okazji dowiedziała się czegoś o niej. Raczej nie pytaj o zarobki od razu na początku, ani na samym końcu rozmowy. Pytając na początku, dałabyś do zrozumienia, że zależy ci głównie na kwestii finansowej pracy, a to zwykle nie jest mile widziane wśród pracodawców.

Psycholodzy odkryli, że osoby atrakcyjne odnoszą większy sukces w życiu zawodowym i prywatnym niż osoby nieatrakcyjne. Warto zatem zadbać o to, byśmy wyglądały ładnie. Jeśli nie jesteś osobą specjalnie urodziwą - nie martw się - to czy zostaniemy odebrani jako atrakcyjni zależy nie tylko od walorów fizycznych, ale także od zapachu, sposobu zachowania i ogólnego stylu bycia.

Stres jest najtrudniejszą rzeczą do opanowania w trakcie rozmowy. Jeśli nie uda ci się ta sztuka, całe twoje przygotowania mogą pójść na marne. Będziesz się wydawała niekompetentna i przestraszona, a nikt nie potrzebuje takiego pracownika.

Pamiętaj jednak, że istnieje też stres pozytywny (tak zwany eustres), który motywuje nas do działania i dzięki któremu lepiej wywiązujemy się z naszych zadań.

Problem pojawia się, gdy dawka optymalnego poziomu stresu się powiększy i stres zamieni się w negatywny - demobilizujący. Jeśli należysz do osób, które często się stresują, pamiętaj o kilku sztuczkach, dzięki którym złagodzisz lub chociaż ukryjesz objawy stresu.

O wspomnianym już antyperspirancie i dobrym pudrze kryjącym rumieńce już wspomniałam. Pamiętaj, byś w takich momentach nie piła napojów zawierających kofeinę, gdyż ona jeszcze bardziej podniesie poziom adrenaliny w twoim organizmie. Najprostszym sposobem na rozładowanie stresu byłoby zastosowanie jakiejś metody relaksacyjnej. Jedną z nich może być "oddychanie na cztery". Weź głęboki wdech licząc w myślach do czterech, przytrzymaj go i wypuszczaj także licząc do czterech. Metod relaksacyjnych jest bardzo dużo i jeśli tylko poszukasz na pewno znajdziesz coś dla siebie.

Przede wszystkim na rozmowie bądź sobą. Jeśli będziesz udawać kogoś innego, to szybko zostaniesz zdemaskowana. Kłamstwo łatwo wychodzi na jaw. Pamiętaj, że to właśnie dzięki twojej kompetencji i osobowości zostaniesz przyjęta do pracy, a nie dzięki magicznym sztuczkom z autoprezentacją. One mogą ci jedynie pomóc.

Możesz w różny sposób kreować swój wizerunek. Raz bądź bardziej przebojowa i agresywna, podkreślając typowo męskie cechy charakteru (np. w trakcie starania się o posadę w ochronie), a raz zupełnie cicha i mówiąca tylko o komputerach (w trakcie starania się o pracę informatyka).

Na rozmowy do różnych firm, zmieniaj ubiór i uczesanie oraz sposób i tempo mówienia. Dopasowuj styl swojego CV do stanowiska, o które się ubiegasz.

Stosując się do powyższych zasad zwiększysz swoje szanse na przyjęcie do pracy i przekonasz się, jak wielką moc daje opanowanie sztuki autoprezentacji.

Agata Ubik