Jak sprawdzić odczyn gleby w ogrodzie i jak go zmienić?

Odczyn pH charakteryzuje stosunek stężenia jonów wodorotlenkowych OH- do jonów wodorowych H+. Od jego wartości zależy, czy gleba ma odczyn kwaśny (pH mniejsze od 6,5), obojętny (pH między 6,6 a 7,2) czy zasadowy ( pH powyżej 7,2). Dla ogrodnika ma ono niezwykle duże znaczenie, gdyż silnie wpływa na wzrost roślin, dostępność składników pokarmowych w glebie i aktywność drobnoustrojów. W zależności od odczynu, składniki odżywcze zawarte w podłożu mogą być dla roślin dostępne lub niedostępne, co oczywiście ma kluczowe znaczenie w ich uprawie. Dlatego tak ważne jest dopasowanie roślin do podłoża.

Jest kilka sposobów by w prosty sposób określić, jaki odczyn ma gleba w naszym ogrodzie. Najprostszy polega na badaniu przy pomocy papierka lakmusowego, który zmienia barwę przy kontakcie z roztworem glebowym. Barwę, jaką przybierze porównujemy z wzornikiem dołączonym do papierków i odczytujemy z niego stopień pH.

Nieco bardziej zaawansowaną techniką jest użycie miernika elektrycznego. Są to stosunkowo niedrogie urządzenia, w których w zależności od modelu wystarczy albo włożyć w ziemie samą końcówkę z czujnikiem, albo wykonać roztwór podłoża z wodą destylowaną i na czytniku uzyskujemy dokładny wynik pH naszej gleby.

Bardzo skutecznym i sprawdzonym sposobem jest również obserwacja naturalnej roślinności w naszym ogrodzie, istnieje bowiem cały zestaw roślin, tzw. wskaźnikowych które rosną tylko na glebach o określonym pH. Do roślin powszechnie rosnących na glebach kwaśnych zalicza się skrzyp polny, wrzos, koniczyna polna, fiołek trójbarwny, szczaw i rumian polny. O odczynie zasadowym informuje nas występowanie maku polnego, babki zwyczajnej, nostrzyku, podbiału pospolitego oraz pokrzywy żegawki.

Domowym sposobem na określenie zasadowości podłoża jest też polanie grudki ziemi z ogrodu octem - jeśli zacznie się pienić, to znaczy, że ziemia zawiera dużo wapnia, czyli ma poziom zasadowy.

Jeśli chcemy zbadać nie tylko odczyn, ale i skład gleby w naszym ogrodzie (jest to pomocne przy ustalaniu, czym i w jakich ilościach powinniśmy ją nawozić), pobierzmy kilka próbek w różnych jego miejscach i wyślijmy do stacji badawczej. Badanie takie nie jest drogie, a uzyskamy dzięki niemu szereg naprawdę pomocnych dla hodowcy roślin informacji.

Chociaż nie da się całkowicie zmienić odczynu gleby z kwaśnego na zasadowy (ani odwrotnie), można go częściowo poprawiać. Aby zakwasić glebę pod roślinami, które preferują taki odczyn, najlepiej w czasie ich sadzenia wybrać większy dołek i wypełnić go mieszaniną torfu, rozłożonej kory sosnowej lub trocin w proporcji 1:1 z ziemią ogrodową. Są też specjalne nawozy jak np. siarczan amonu, które oprócz dostarczania do gleby azotu, również obniżają jej pH, tak samo jak sproszkowana siarka oraz przekompostowane fragmenty roślin kwasolubnych. Można je w odpowiednich dawkach dostarczać rosnącym już roślinom.

Jeśli podłoże jest zbyt kwaśne, powinniśmy wykonać wapnowanie gleby dodając do niej mielonej kredy, dolomitu lub nawozów wapniowo – magnezowych. W przypadku, gdy chcemy utrzymać taki poziom pH powinniśmy ten zabieg co 3-4 lata powtarzać, bowiem z czasem wapno z gleby jest pobierane przez rośliny oraz wypłukiwane w głąb ziemi.

Dobrym wyjściem jest zmiana pH punktowo, tylko w miejscu gdzie chcemy uprawiać rośliny o danych preferencjach. Jeżeli np. pragniemy posadzić borówki, które wymagają kwaśnego odczynu, najlepiej jest wykopać większe dołki i wypełnić je odpowiednio kwaśnym podłożem. Tak samo, jeśli chcemy założyć rabatę z roślin, które wymagają kwaśnego lub alkalicznego odczynu, dobrym wyjściem będzie wykonanie wzniesionej rabaty, na której utrzymanie odpowiedniego pH będzie tanie i proste.