Kłopoty ze świadczeniem z ZUS? Odwołaj się!

Odwoływać się możesz od każdej decyzji, jeżeli jest dla ciebie krzywdząca lub uważasz, że jest niezgodna z prawem. Wiele osób jednak obawia się, że to zbyt skomplikowane i przecież... trudno wygrać z ZUS-em. Pamiętaj, że decyzja urzędników wcale nie musi być ostateczna - warto więc spróbować!

1. Odwołanie w sprawie nieprzyznania emerytury lub nieprawidłowo naliczonej kwoty świadczenia. Takich odwołań od emerytów ZUS otrzymuje najwięcej. Wystarczy bowiem, że nie dostarczysz do ZUS-u jednego dokumentu, np. potwierdzającego twoje zatrudnienie i zarobki w jakimś okresie, a już emerytura może być zaniżona! A jeśli nie będzie na wymaganym dokumencie podpisu, ZUS nie przyzna emerytury. Przykładowy wzór odwołania poniżej.

2. Sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika w sprawie renty (czyli odwołanie w sprawie nieprzyznania renty). Od orzeczenia przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej, a nie odwołanie. Odwołanie do sądu można złożyć dopiero od decyzji otrzymanej z ZUS (szczegóły na stronie obok).

3. Skarga, jeśli nie dostajesz decyzji. Gdy starasz się o inne świadczenie, np. zasiłek macierzyński, chorobowy, złożyłaś potrzebne wnioski i dokumenty, a mimo to nie otrzymałaś odpowiedzi w wymaganym terminie - masz prawo wnieść skargę. Uwaga! Odwołanie musi spełnić odpowiednie wymogi formalne (podobne do pozwu). Ale napisanie go nie jest trudne, nie trzeba się powoływać na żadne przepisy.

Listonosz przyniósł ci decyzję z ZUS lub sama odebrałaś ją na poczcie... Chcesz ją zaskarżyć? Masz miesiąc na odwołanie się!

Jak liczyć termin na odwołanie się

Termin liczy się zawsze od następnego dnia po odebraniu decyzji z ZUS-u. Dla przykładu: jeśli odebrałaś ją 20 sierpnia, to masz czas na odwołanie maksymalnie do 21 września. Ale uwaga! ZUS może wysyłać decyzję również zwykłym listem, więc nie potwierdzasz odbioru. Wtedy termin na odwołanie liczy się od dnia, kiedy znalazłaś przesyłkę w skrzynce. W odwołaniu oświadczasz, kiedy to miało miejsce.

Jeśli nie rozumiesz uzasadnienia

W uzasadnieniu ZUS zawsze musi podać podstawę prawną swojej decyzji oraz jej wyjaśnienie. Może się jednak zdarzyć, że nie wszystko jest dla nas zrozumiałe... Jak możesz wyjaśnić sprawę?

Skorzystaj z pomocy urzędników

Możesz udać się do każdego oddziału ZUS-u, do sali obsługi klientów. Urzędnik ma obowiązek wszystko ci wytłumaczyć. Powinien ci wyjaśnić, jakie informacje muszą znaleźć się w odwołaniu oraz do jakiego sądu je skierować. Taką informację znajdziesz też w pouczeniu, które zwykle znajduje się na końcu decyzji.

Napisz odwołanie

Odwołanie może być sporządzone na piśmie, na komputerze lub odręcznie (starannie). Można je też podyktować urzędnikowi ZUS do protokołu.

Jakie dane podać, do kogo skierować

Po lewej stronie kartki od góry podaj swoje dane: imię, nazwisko, adres i nr PESEL. W prawym górnym rogu: nazwę sądu, do którego ZUS ma dostarczyć odwołanie. Poniżej napisz, od jakiej decyzji się odwołujesz (numer, data jej wydania). Możesz krótko uzasadnić swoje odwołanie. Na końcu podpisz się odręcznie.

Uwaga! Do odwołania nie musisz dołączać kopii dokumentów, które wcześniej składałaś w ZUS-ie. Ma on obowiązek przekazać komplet dokumentacji do sądu.

Jeśli ZUS odmówił ci przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej, najpierw odwołaj się od orzeczenia lekarza orzecznika.

Ważna jest kolejność

Sąd zajmie się oceną twojej niezdolności do pracy pod warunkiem, że wcześniej stawiłaś się na komisji lekarskiej. W przeciwnym wypadku w ogóle nie będzie rozpatrywał kwestii niezdolności do pracy.

Termin na złożenie sprzeciwu

Masz na to 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarza orzecznika. Jeśli złożysz sprzeciw po terminie, komisja go nie rozpatrzy. Sprzeciw złóż na piśmie w ZUS (lub wyślij pocztą). Co będzie dalej? Otrzymasz z ZUS-u wezwanie na kolejne badanie, tym razem przez trzyosobową komisję lekarską. Będą to specjaliści z dziedziny medycyny dotyczącej twojego schorzenia. Pamiętaj! Przyda się dodatkowa dokumentacja medyczna. Każdy kolejny dokument o twoim stanie zdrowia może być pomocny w uzyskaniu renty.

Co może postanowić komisja lekarska

Podejmuje ona decyzję większością głosów, w głosowaniu. Są trzy możliwości: - może utrzymać w mocy orzeczenie o braku niezdolności do pracy; - zmienić orzeczenie w części (np. zmienić datę powstania niezdolności do pracy); - może orzec niezdolność do pracy.

Termin odwołania do sądu

Orzeczenie komisji lekarskiej jest ostateczne! Po nim ZUS wydaje decyzję, od której można się odwołać już tylko do sądu. Trzeba to zrobić w terminie miesiąca od daty odebrania decyzji.

ZUS może uwzględnić twoje odwołanie i sam zmienić decyzję. Jeśli tego nie zrobi, w ciągu 30 dni przekaże odwołanie do sądu. Zostaniesz powiadomiona przez sąd, kiedy odbędzie się rozprawa.

Czy musisz być obecna w sądzie?

Sąd w wezwaniu poinformuje cię, czy musisz się stawić na rozprawie, czy twoja obecność nie jest obowiązkowa. Ale nawet wtedy warto iść do sądu. Będziesz mogła osobiście np. poprosić sąd o przesłuchanie świadków (jeśli np. nie masz dokumentów potwierdzających okres zatrudnienia i tylko oni będą mogli to potwierdzić).

Ale uwaga! Masz prawo wysłać do sądu swojego pełnomocnika. Nie musi to być prawnik (choć oczywiście może). Na pełnomocnika możesz wyznaczyć np. małżonka, dziecko, rodzica. Wystarczy, że dasz im pisemne pełnomocnictwo.

Co może postanowić sąd?

Możliwości jest kilka: sąd może zmienić decyzję ZUS w całości lub części. Jeśli sąd uzna, że decyzja ZUS jest prawidłowa, oddali odwołanie. Ma jeszcze jedną opcję - może przekazać sprawę do ZUS do ponownego rozpatrzenia.

Pamiętaj! Jeśli twoja sprawa jest skomplikowana, sąd może np. prosić o opinie biegłych. Gdy sprawa dotyczy przyznania renty, może skierować cię na dodatkowe badania. Postępowanie w sprawie odwołań od decyzji ZUS jest zwolnione z opłat. Jedynie gdy składa się apelację od postanowienia sądu, opłata wynosi 30 zł.