Oto najgorsze co możesz zrobić, gdy ukąsi cię kleszcz
Przed nami sezon letni, w którym czeka nas wiele wycieczek na łono natury. Jednak nawet podczas spaceru w lesie możemy stanowić idealną ofiarę dla kleszczy, które mogą stanowić ryzyko dla naszego zdrowia, a nawet życia. Jak skutecznie się przed nimi ustrzec i jak postępować w sytuacji, gdy zostaniemy przez nie ukąszeni?
Kleszcze są pajęczakami należącymi do tej samej rodziny co roztocza. Dorosłe osobniki mają cztery pary odnóży i wyjątkowo rozwinięty aparat gębowy, który umożliwia im przeżycie, czyli wypijanie krwi swoich ofiar. Jednak w odróżnieniu od komara, kleszcz potrzebuje jej znacznie więcej do przeżycia. Polsce występuje 19 gatunków kleszczy, które zamieszkują lasy i łąki, gdzie czyhają na swoje ofiary.
Dlaczego kleszcze są niebezpieczne dla naszego zdrowia?
Każdego roku w okresie letnim wiele mówi się o niebezpieczeństwie, jakie niesie za sobą ugryzienie kleszcza. Dlaczego są one tak groźne dla naszego zdrowia? Ich ugryzienia często prowadzą do powstania zmian skórnych o charakterze alergicznym, ropnym, obrzękowym, co na szczęście ułatwia namierzenie niebezpieczeństwa. Pamiętajmy, że poprzez ukłucie mogą przenosić bardzo groźne choroby zakaźne, czyli boreliozę lub kleszczowe zapalenie mózgu. Jednak rumień po ukłuciu kleszcza nie występuje u wszystkich pacjentów z boreliozą, dotyka około 40-60 proc. zakażonych.
Przy boreliozie, oprócz zmiany skórnej we wczesnych stadiach mogą pojawić się bardziej ogólne objawy, takie jak zmęczenie, zawroty i bóle głowy. Następnie ujawniają się jej inne, dużo groźniejsze objawy, np. porażenie nerwu twarzowego, widoczne jako porażenie połowy twarzy. Rzadsze symptomy mogą obejmować bóle i problemy z sercem, zapalenie stawu, a nawet poważne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Może też na trwałe uszkodzić układ ruchu.
Z kolei do zakażenia wirusem kleszczowego zapalenia mózgu dochodzi w ciągu kilku pierwszych minut wysysania krwi przez kleszcza, natomiast objawy występują po około 7 - 14 dniach od kontaktu z kleszczem. Mają one charakter grypopodobny i trwają przez tydzień. Przebieg choroby może być ciężki, może ona prowadzić do trwałego kalectwa, a nawet śmierci. Jednak zdarza się też tak, że zakażenie przebiega bezobjawowo. Nie ma jednak leku, który pozwalałby wyleczyć KZM. Można jedynie łagodzić jej objawy i pomóc przetrwać jej ostry przebieg.
Jak chronić się przed kleszczami?
W kontekście ochrony przed kleszczami najważniejsza jest profilaktyka. Przede wszystkim powinniśmy unikać przebywania w wysokich trawach lub zaroślach, również na łąkach czy w ogrodach. Podczas dłuższych wycieczek do lasu warto zakładać zabudowane ubrania, czyli długie spodnie i koszulki z długim rękawem. Dobrze, jeśli te ubrania są jasne, bowiem łatwiej będzie nam dostrzec wędrującego po naszym ciele kleszcza.
Przed wycieczkami na łono natury nakładajmy na skórę środek odstraszający insekty, ponieważ nie tylko utrzymuje om uciążliwe komary z daleka od nas, ale w pewnym stopniu również odstrasza kleszcze. Po powrocie ze spaceru powinniśmy dokładnie obejrzeć całe ciało, zwracając szczególną uwagę na zagłębienie pod kolanem, wokół brzucha i piersi, a także w pachwinie. Warto również pomyśleć o szczepieniu przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu, które jest zalecane osobom mieszkającym lub podróżującym do miejsc o podwyższonym ryzyku występowania tego wirusa raz tym, którzy lubią spędzać wolny czas na łonie natury.
Czego nie robić, gdy znajdziemy kleszcza na naszym ciele?
Gdy już dostrzeżemy, że w nasze ciało wgryzł się kleszcz, pod żadnym pozorem nie możemy go zdrapywać. Jeśli to zrobimy, możemy doprowadzić do zniszczenia jego odwłoku i wylania się wnętrzności do naszego krwioobiegu. W efekcie mogą spowodować rozwój poważnych chorób.
Zdecydowanie unikajmy również wyciskania go lub wyciągania paznokciami. Istnieje wówczas ryzyko, że urwiemy jego jedną część, a druga nadal pozostanie w naszej skórze i będzie ją jeszcze ciężej wyjąć.
Pod żadnym pozorem nie można smarować kleszcza żadnymi substancjami. Kiedyś popularne było smarowanie go masłem, wazeliną czy lakierem do paznokci, w celu ułatwienia usunięcia pasożyta ze skóry. To jedynie odcina mu dopływ powietrza i prowadzi do wymiotów, które również są toksyczne i mogą przenosić groźne dla naszego zdrowia bakterie i wirusy. Kleszcza nie wolno też przypalać czy chwytać za wypełniony krwią brzuch.
Zobacz także: Tak skutecznie odpędzisz komary. Pięć domowych sposobów
Jak zachować się, gdy znajdziemy kleszcza na ciele?
Najskuteczniejszą metodą jest sięgnięcie po pęsetę lub specjalne urządzenie do usuwania kleszczy, które można dostać w każdej aptece, np. kleszczołapkę. Przed wyjęciem kleszcza należy dokładnie umyć ręce, ponieważ kontakt rany po wbitym kleszczu z brudnymi rękami może skończyć się zakażeniem.
Przy wyjmowaniu kleszcza najważniejsza jest pewność ruchów. Kleszcza chwytamy jak najbliżej naszej skóry, aby uniknąć rozgniecenia go. Po uchwyceniu kleszcza powoli, ale pewnie wyciągamy go ze skóry. Następnie odkażamy ranę po odkażeniu wodą utlenioną lub środkiem odkażającym z alkoholem. Wyjętego kleszcza najlepiej wysłać na specjalne przebadanie w celu sprawdzenia czy nie był on nosicielem groźnych chorób. Można go również rozgnieść ciężkim przedmiotem po włożeniu go między chusteczkę i sprawdzić, czy metoda ta zadziałała, a kleszcz jest zmiażdżony.