Pomoc dla uchodźców z Ukrainy - rząd zapowiada 8 mld, na jak długo to wystarczy?
Konsekwencją ataku zbrojnego na Ukrainę jest fala uciekających przed wojną uchodźców – głównie kobiet i dzieci. Większość opuszcza kraj z jedną walizką w ręku. Tylko część ma rodzinę w Polsce – reszta nie wie, gdzie się podziać, często nie zna języka i nie posiada oszczędności. Gdzie mogą szukać wsparcia?
Pierwsze kroki po przyjeździe do Polski
Uchodźcy, którzy przekraczają granicę z Polską, w pierwszej kolejności powinni kierować się do punktów informacyjno-recepcyjnych - takie stanowiska powstały nie tylko w miejscowościach przygranicznych, ale też w większości dużych miast, do których dojeżdżają transporty z Ukrainy - najczęściej na dworcach autobusowych i PKP.
Wolontariusze w porozumieniu z samorządami organizują tam doraźną pomoc - posiłki, ciepłą odzież, środki higieniczne, artykuły dla dzieci - i starają się pomóc w organizacji zakwaterowania (tymczasowe miejsca noclegowe zazwyczaj zapewniają hotele, hostele, hale widowiskowe i sportowe) czy dalszego transportu. Niestety duża liczba napływających do Polski w tak krótkim czasie uchodźców sprawia, że miejsca te są mocno przeciążone.
Większość dużych miast organizuje również dodatkowe punkty informacyjne dla obcokrajowców, w których mogą zaczerpnąć porady prawnej, pomocy psychologicznej czy uzyskać wsparcie w takich kwestiach, jak znalezienie mieszkania na wynajem.
To pierwsze, ale bardzo istotne kroki, które pozwalają na organizację uchodźcom pobytu w Polsce.
Zapowiadana pomoc rządowa dla uchodźców
Wybuch wojny w Ukrainie stał się początkiem migracji na olbrzymią skalę. Jak podaje Straż Graniczna, od 24 lutego 2022 r. do Polski przybyło już ponad 1,3 mln uchodźców. Oprócz tymczasowego schronienia, ciepłych ubrań i pożywienia potrzebują również długoterminowej pomocy, także finansowej.
W odpowiedzi na te potrzeby, 7 marca 2022 r rząd przyjął projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z toczącym się konfliktem zbrojnym. Została ona uchwalona 2 dni później.
- Nasi sąsiedzi potrzebują także naszej pomocy. Ona dzisiaj jest i spontaniczna, i zorganizowana, dlatego też przyjęliśmy dzisiaj na posiedzeniu Rady Ministrów specjalną ustawę, która opracowywana była w trybie pilnym w ostatnich dniach pod kierunkiem ministra MSWiA. Ta ustawa ma za zadanie przede wszystkim zaproponować coś w rodzaju namiastki normalnego życia dla tych wszystkich osób, które do Polski przyjechały - skomentował podczas konferencji Mateusz Morawiecki.
- Wiele osób, które przekraczają naszą granicę, potrzebuje takiego pierwszego wsparcia. I takim pierwszym wsparciem będzie możliwość, po odpowiednim zarejestrowaniu się, sięgnięcia po jednorazowe wsparcie w wysokości 300 złotych - mówiła natomiast Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej.
Uchodźcy skorzystają z niektórych świadczeń pieniężnych
Zgodnie z zapisami ustawy, oprócz zapowiadanych 300 zł "na start" uchodźcy z Ukrainy będą mogli otrzymać numer PESEL, by bezpłatnie korzystać z usług publicznych. Dzięki temu zyskają dostęp m.in. do darmowej edukacji i opieki zdrowotnej. Będą mogli również podejmować legalną pracę i korzystać z niektórych świadczeń pieniężnych, jak:
- 500 plus,
- dobry start,
- rodzinny kapitał opiekuńczy,
- dofinansowanie pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym itp.
Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
Obcokrajowcy mogą również liczyć na pomoc opieki społecznej - zarówno finansową, w formie różnorodnych zasiłków - jak i niepieniężną, do której należy odzież, bezpłatne posiłki, pomoc prawna, usługi opiekuńcze itp.
Osoby zainteresowane tego typu wsparciem powinny się zgłaszać do oddziałów MOPS. Samorządy starają się, aby w każdym z nich znalazł się przynajmniej jeden pracownik mówiący w języku ukraińskim.
Wsparcie finansowe dla osób, które przyjmują uchodźców
Jak zapowiada rząd, na pomoc uciekającym przed wojną Ukraińcom na początek przeznaczono 8 mld zł. Ma to pozwolić na zapewnienie im zakwaterowania i wyżywienia na najbliższe 2 miesiące. Będzie to 40 zł dziennie (1200 zł miesięcznie), wypłacane osobom, które przyjęły pod swój dach uchodźców. Środki mają zostać uruchomione natychmiast. Na razie nie jest jednak znana dokładna data ich przekazania. Ich obsługą zajmą się samorządy.
Legalizacja pobytu - Ukraińcy mogą liczyć na polskie wizy
Niezwykle ważną kwestią jest również legalizacja pobytu uchodźców na terenie kraju. Rząd podjął decyzję, że obywatele Ukrainy, którzy znaleźli się w Polsce w wyniku zbrojnej agresji Rosji, otrzymają wizy na 18 miesięcy. Natomiast Ukraińcom mieszkającym tutaj już wcześniej zostaną one automatycznie wydłużone.
Bezpłatna opieka medyczna dla uchodźców
Ukraińcy objęci rządową pomocą będą mogli korzystać z bezpłatnej opieki medycznej oraz dofinansowania do leków na tej samej zasadzie, co obywatele Polski. Mogą również wykonać darmowy test na COVID-19 i zaszczepić się przeciw tej chorobie.
Natomiast dzieci powyżej 3 miesiąca życia zostaną objęte obowiązkiem szczepień, zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia.
Aby uchronić służbę zdrowia przed przeciążeniem, do pracy mają zostać dopuszczeni ukraińscy lekarze, pielęgniarki i położne, bez udokumentowanej znajomości języka polskiego. Będą oni mogli świadczyć usługi swoim rodakom przebywającym w Polsce. Naczelna Izba Lekarska podaje, że aktualnie przebywa u nas ponad 1000 Ukraińców posiadających prawo do wykonywania zawodu.
Praca dla uchodźców w Polsce
Po otrzymaniu numeru PESEL Ukraińcy będą mogli starać się o legalne zatrudnienie, bez niezbędnego do tej pory pozwolenia na pracę.
Jak zapewnia rząd, nasz rynek pracy jest chłonny i potrzebuje pracowników w różnorodnych branżach, na wielu szczeblach. Przyjęta kilka dni temu specustawa ma zapewnić Ukraińcom dostęp do darmowych szkoleń oraz pośrednictwo pracy - organizacją tych zadań mają się zająć urzędy pracy. Uruchomiono już specjalną infolinię "Zielona Linia" - tel. 19524.
Natomiast pracodawca zatrudniający obcokrajowców zobowiązany jest do zgłoszenia tego faktu do urzędu w ciągu 14 dni od podpisania umowy.
- Już dwa tygodnie temu ogłosiliśmy program, który będzie pozwalał, aby obywatele Ukrainy mogli korzystać ze wsparcia w przebranżowieniu się. To jest program +Razem Możemy Więcej+ z budżetem 40 mln zł. Jest to wsparcie, które dostaną polskie instytucje, aby mogły przede wszystkim przyczynić się do włączenia obywateli Ukrainy na rynek pracy - mówiła w czasie konferencji minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.
Obywatele Ukrainy mogą się również zarejestrować w UP jako osoby bezrobotne - otworzy im to drogę do udziału w darmowych szkoleniach zawodowych, otrzymania dofinansowania na założenie własnej działalności czy zasiłku dla bezrobotnych.
Edukacja dla ukraińskich dzieci
Dzieci uchodźców mogą się ubiegać o miejsca w polskich żłobkach, przedszkolach i szkołach. Wystarczy, że rodzice złożą podanie w odpowiedniej placówce - jeśli nie będzie ona dysponowała wolnymi miejscami, dzieci zostaną skierowane do innej, znajdującej się w rejonie szkoły. Co ważne, nie będą potrzebowały świadectwa z poprzedniej klasy, ani żadnych innych dokumentów - zastąpi je oświadczenie rodzica.
Trwają prace nad tworzeniem specjalnych oddziałów przygotowawczych dla uczniów, którzy nie znają języka polskiego. Pomoc oferowana przez organizacje pożytku publicznego, samorządy i oddolne, lokalne inicjatywy już działa od pierwszego dnia wojny w Ukrainie.
Wsparcie rządowe zostało już wprawdzie uchwalone, na razie nie ma jednak żadnych szczegółowych informacji dotyczących terminu uruchomienia środków. Do tej pory do samorządów nie dotarło żadne wsparcie finansowe ze szczebla centralnego.
Wiadomo również, że niezbędne będą działania długofalowe, a co za tym idzie znacznie większy budżet niż obiecane na początek 8 mld.
***
Czytaj również:
