Popularne drzewo ma niezwykłe właściwości. Przynieś do domu gałązkę
Dąb to jedno z najbardziej charakterystycznych drzew rosnących w naszym kraju. Od wieków uważany jest za symbol długowieczności i siły, a dawne pogańskie ludy Słowian przypisywały mu magiczne właściwości. W przyrodzie występuje aż 460 gatunków tej majestatycznej rośliny. Jakie dęby rosną w Polsce? Jakie są praktyczne zastosowania dębu?
Quercus, czyli po łacińsku dąb, jest określeniem oznaczającym rodzaj drzew i w nielicznych przypadkach dużych krzewów z rodziny bukowatych. Dęby porastają całą północną półkulę, od Ameryki Północnej, przez Europę, aż po Chiny, choć niektóre gatunki występują na tropikalnych wyspach pomiędzy Azją południowo-wschodnią a Australią oraz w Ameryce Południowej.
Spis treści:
Czym charakteryzuje się dąb?
Już w szkołach podstawowych dzieci uczą się o tym, że dęby to przeważnie duże, mocne drzewa. Cechą charakterystyczną rośliny jest też bez wątpienia jej długowieczność. Nasze, polskie dęby rosną na kilkadziesiąt metrów w górę, a grubość ich pnia może dochodzić do trzech metrów. Ich drewno cenione jest od setek lat ze względu na jego wytrzymałość oraz twardość.
Dęby wyróżniają się również zielonymi cienkimi, skórzastymi liśćmi (w Polsce występują gatunki z liśćmi o klapowanym kształcie) z zaokrąglonymi końcówkami. Owocami dębów są znane nam dobrze żołędzie.
Jak długo rośnie dąb?
Roślina potrafi rosnąć kilkaset, a nawet ponad tysiąc lat. Do najstarszych i najpopularniejszych okazów, jakie zarejestrowali badacze, należą Major Oak z Wielkiej Brytanii, Dąb w Stalmujży na Litwie czy nasz słynny dąb Bartek, którego wiek niegdyś szacowano na około 1200, a według nowszych badań prawie 700 lat. Za najstarszy okaz uznaje się dąb z Jurupa Oak w Kalifornii, który osiągnął wiek około 13 tys. lat.
Przeczytaj także: Dąb "Cysters" podpalony przez wandali. "Kompletnie bezmyślne osoby"
Jakie dęby rosną w Polsce?
W Polsce występuje pięć gatunków dębów:
- dąb szypułkowy
- dąb bezszypułkowy
- dąb czerwony
- dąb burgundzki
- dąb omszony
Przeczytaj więcej: Kradną drewno, wycinają drzewa. Za "darmowy" opał mogą surowo zapłacić
Czego symbolem jest liść dębu?
Symbolika zarówno dębu samego w sobie, jak i jego owoców, czyli żołędzi, oraz liści jest bardzo rozległa i sięga dawnych dziejów ludzkości. Liść dębu kojarzony był z siłą, szlachetnością i odwagą. Szczególnie w środkowej Europie (w tym w Polsce) wykorzystywano go bardzo często jako element odznaczeń wojskowych oraz herbów miast czy gmin. Liście dębu pojawiły się między innymi na polskich monetach. W starożytnej Grecji, ale także wśród bliższych nam słowiańskich ludów szum dębowych liści był podstawą wróżb.
Zastosowanie dębu
Materiały pochodzące z dębów mają szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach naszego życia. Jego drewno cenione jest w przemyśle, ale wykorzystuje się go także w medycynie. W tym pierwszym przypadku chodzi oczywiście o drewno dębowe, wartościowe nie tylko ze względu na wytrzymałość, ale też przez barwę.
Właściwości zdrowotne dębu sprawiają, że jego kora stała się bazą wielu medykamentów i stosowana była już w medycynie ludowej. Ma ona działanie odkażające, okłady z niej wspomagają gojenie się zainfekowanych ran czy stanów zapalnych wrażliwych miejsc ciała. Napary z dębu regulują pracę jelit, dają ulgę osobom cierpiącym na biegunki bądź zaparcia. Jak składnik naparów wykorzystywana jest nie tylko kora, ale także liście czy gałązki drzewa.
Przeczytaj także: Kradną drewno, wycinają drzewa. Za "darmowy" opał mogą surowo zapłacić
Dąb: właściwości magiczne
Uważanemu niegdyś za jedno z najważniejszych drzew, nazywanemu nawet królem drzew, dębowi przypisywano liczne magiczne właściwości. Jeszcze na początku XX w. w wierzeniach ludowych drzewa te miały leczyć wiele chorób, zapewniać szczęście i chronić nawet przed śmiercią.
Starodawne plemiona były przekonane o tym, że w pniach dębów mieszkają duchy lasu i pomniejsze leśne bóstwa. Roślina kojarzona była z kultem nordyckiego boga Thora, boga piorunów, albowiem zauważono, iż pioruny uderzają w nią częściej niż w inne drzewa, ale nie robią większych zniszczeń. Dlatego przez wieki zawieszone w oknie żołędzie miały chronić domy przed wyładowaniami elektrycznymi. W pobliżu dębów odprawiano często rytuały, modlono się i medytowano.
Magiczne właściwości dębu z czasem zaczęły mieszać się z tradycją chrześcijańską, choć Kościół zakazywał wierzenia w pogańską mitologię. Krzyż wykonany z dębowego drewna miał być osłoną przed złymi mocami i klątwami. Ostatniego dnia roku należało przynieść do domu gałązkę dębu, aby zapewnić mieszkańcom zdrowie i pomyślność.
