Wszystko, co musisz wiedzieć o jajkach

Jajka są bogatym źródłem pełnowartościowego, a zarazem łatwo przyswajalnego białka. Są ważnym elementem naszej diety, ponieważ zawierają komplet aminokwasów egzogennych, czyli białek, których organizm człowieka nie wytwarza i musimy dostarczyć je wraz z pożywieniem. Obok mleka kobiecego to właśnie jajka wykazują wzorcowy skład aminokwasowy.

Jajka zawierają zarówno nasycone, jak i nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym znaczną ilość kwasów omega-3, tak ważnych dla naszego organizmu. Co jeszcze w nich znajdziemy? Luteinę - bardzo silny przeciwutleniacz, który wspiera między innymi nasz wzrok, a także witaminy z grupy B, witaminy A, D i E, żelazo, fosfor, selen oraz cynk.

Poza witaminami kurze jaja są doskonałym źródłem lecytyny. Substancja ta chroni nasz organizm przed odkładaniem się cholesterolu. Lecytyna wspomaga też pracę wątroby, poprawia funkcjonowanie układu nerwowego, usprawnia pracę mózgu - dzięki niej szybciej się uczymy i lepiej radzimy sobie ze stresem.

Na uwagę zasługuje też skorupka jajka, która zawiera ogromne ilości wapnia - badania wykazały, że najlepiej przyswajalnego przez organizm człowieka. Po wyprażeniu i zmieleniu może być ona wykorzystana jako tani i doskonały suplement wapnia.

Jak go przygotować? Zalej skorupki wrzątkiem i gotuj przez 10 minut. Następnie odcedź i rozłóż na blaszce do pieczenia. Kiedy wyschną, wstaw na 10 minut do piekarnika rozgrzanego do 100 st. C. Na koniec zmiel skorupki w młynku do kawy lub utrzyj w moździerzu.

Łyżeczka otrzymanego w ten sposób proszku zawiera od 800 do 1000 mg wapnia. Możesz go dodawać do zup, sałatek, koktajli, a nawet kawy. To świetna profilaktyka osteoporozy, w szczególności dla kobiet po 40. roku życia!

Wytyczne dotyczące zalecanego spożycia jajek zmieniały się w przestrzeni ostatnich lat. A wszystkiemu jest winien kontrowersyjny cholesterol. Kiedy wzięto go pod lupę w latach 70., uznano, że jedzenie jajek w większej ilości przyczynia się do wzrostu poziomu złego cholesterolu we krwi, a co za tym idzie sprzyja rozwojowi miażdżycy, choroby wieńcowej oraz cukrzycy.

Dziś naukowcy uważają, że spożycie cholesterolu w diecie ma niewielki wpływ na poziom cholesterolu w surowicy krwi, a niektórzy twierdzą, że cholesterol zawarty w jajach może mieć pozytywny wpływ na zdrowie. Większość z nas więcej cholesterolu produkuje, niż zjada: 80 proc. wytwarza nasza wątroba, a zaledwie 20 proc. czerpiemy z pożywienia. Dodatkowo, jaja zwierają lecytynę, która zapobiega odkładaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych.

Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że spożywanie do dziesięciu kurzych jaj tygodniowo jest bezpieczne dla naszego zdrowia. Niemniej osoby chore na cukrzycę typu 2 oraz borykające się z problemami kardiologicznymi powinny zachować ostrożność i nie tylko nie przekraczać ilości siedmiu jajek tygodniowo, ale też uważać, z czym łączą je na talerzu. Tłusty bekon, kiełbasa czy przetworzone produkty to nie najlepsze towarzystwo.

Jajka najlepiej spożywać po wcześniejszej obróbce termicznej, ponieważ neutralizuje ona niekorzystne działanie awidyny zawartej w białku. Utrudnia ona między innymi wchłanianie witaminy B7, czyli biotyny, której niedobór może być groźny dla naszego zdrowia.

Najzdrowsze jajko to takie, w którym jest ścięte białko i płynne żółtko. Ideałem jest zatem jajko ugotowane na miękko. Na drugim miejscu znajduje się jajko sadzone z płynnym żółtkiem - pod warunkiem, że zostało usmażone na niewielkiej ilości tłuszczu, a na trzecim - jajecznica. Oczywiście, mowa o potrawie pozbawionej tłustych dodatków i nie za bardzo ściętej. Pamiętajmy, że im bardziej ścięte żółtko, tym mniej łatwo przyswajalnych witamin.

Zanim jajka wylądują na naszym stole, musimy je kupić. Jak wybrać dobre? Okazuje się, że kompletnie bez znaczenia jest kolor skorupki. Nie wpływa on na wartości odżywcze jajka, a ważny jest wyłącznie wtedy, gdy planujemy robić pisanki.

A co mówi nam kolor żółtka? W dzisiejszych czasach niewiele. Wystarczy dodać do paszy kur barwnik, dzięki któremu będą znosiły jajka z pomarańczowymi żółtkami. Wcześniej, kiedy nie stosowano takich ulepszaczy, ciemniejsza barwa żółtka świadczyła o zbilansowanej diecie kury, a także o tym, że jajko jest wynikiem chowu niosek na wolnym wybiegu. Nie bez znaczenia jest również wiek zwierząt - jajka od młodych i starych kur mają jaśniejsze żółtka. Ciemniejsze żółtka mają jaja zniesione przez kury w "średnim wieku".

Najważniejszy jest numer. Każde jajko powinno mieć stempel z odpowiednim oznaczeniem: najpierw są cyfry od 0 do 3, a następnie symbol kraju pochodzenia (PL). Kolejne dwucyfrowe oznaczenia to kod województwa, kod powiatu, zakres i rodzaj działalności firmy oraz kod fermy. Obowiązek stemplowania nie dotyczy jaj sprzedawanych np. na targu, które pochodzą ze stada do 50 kur.

Pierwsza cyfra na stemplu mówi nam, w jakich warunkach żyje kura, która zniosła jajko. Ma to znaczenie nie tylko dla naszego zdrowia, ale i sumienia.

Jajka potocznie nazywane "trójkami" (symbol 3) pochodzą od kur z chowu klatkowego. Ptaki są trzymane w grupach liczących od 20 do 60 sztuk, w nienaturalnym ścisku, bez możliwości wyjścia na zewnątrz. Niestety, w Polsce to wciąż około 87 proc. zarejestrowanych hodowli.

"Dwójki" (symbol 2) to jajka pochodzące od kur z chowu ściółkowego. I choć ściółka budzi skojarzenie z czymś naturalnym, to nic bardziej błędnego. Kury mają swoją grzędę - dokładnie 17 cm, ale na spacer na świeżym powietrzu nadal nie mogą liczyć. Chów ściółkowy to ok. 10 proc. zarejestrowanych kur w Polsce.

"Jedynki" (symbol 1) pochodzą od kur z wolnego wybiegu. Ptaki są hodowane w warunkach częściowo otwartych, co z reguły oznacza, że są zamykane na noc. Mogą korzystać ze zdecydowanie większej przestrzeni, bo aż z 4 metrów kwadratowych na jedną nioskę. W Polsce to zaledwie 2,5 proc. zarejestrowanych kur.

"Zerówki" (symbol 0) pochodzą od kur z chowu ekologicznego. Co to oznacza? W dużym skrócie, że kury są karmione ekologiczną, certyfikowaną karmą i mają do dyspozycji przestrzeń, która pozwala im zaspokoić behawioralne potrzeby. Producenci takich jajek muszą spełniać liczne unijne kryteria na każdym etapie produkcji, co wiąże się z dbałością o dobrostan stada. W Polsce jedynie 0,5 proc. zarejestrowanych kur żyje w takich warunkach.

Na kolejnej stronie poznasz sprawdzone triki kucharek >>

Kto by nie umiał ugotować jajka? Okazuje się, że większość z nas ma z tym problem. Zazwyczaj gotujemy je za długo. Wychodzą przegotowane, tracą wiele składników odżywczych, a ich żółtko pokrywa się brzydką zielonoszarą powłoką z siarczku żelaza.

Z jajkami dobrze jest obchodzić się delikatnie. Wkładamy je do garnka z zimną wodą, tak by były całkowicie zanurzone, i pomału doprowadzamy do wrzenia. Ten moment jest kluczowy!

Jeśli chcemy otrzymać jajko na miękko, gotujemy je od 3 do 5 minut - w zależności od tego, jak płynne ma być żółtko. Jajka na twardo gotujemy przez 10 minut od chwili zagotowania wody i ani sekundy dłużej.

Oto kilka genialnych trików, z których na co dzień korzystają kucharze i kucharki. Ułatwią ci one przygotowywanie potraw z jajek. A więc do dzieła!

Jak przedłużyć świeżość jajek?

Nie jest tajemnicą, że jajka przechowywane w warunkach chłodniczych dłużej zachowują świeżość. Musimy jednak pamiętać, że wyparzanie ich przed schowaniem do lodówki, da odwrotny efekt i skrócimy ich czas przydatności do spożycia.

Prosty trik może wydłużyć świeżość jajka. Wystarczy, że będziemy je przechowywać spłaszczonym końcem do góry. W tej części jajka znajduje się komora powietrzna, która dzięki takiemu ułożeniu nie będzie się powiększała, a produkt dłużej zachowa świeżość. Niektórzy zalecają obracanie jajek co tydzień. To też może pomóc.

Jak sprawdzić, czy jajko jest świeże?

Jedno zepsute jajko może zrujnować nam całe danie. Co zrobić, by uniknąć takiej sytuacji? Dobrze jest przeprowadzić prosty test, który powie nam, czy jajko, które zamierzamy użyć jest świeże. A wszystko to bez rozbijania skorupki!

W każdym jajku znajduje się komora powietrzna, która z czasem się powiększa. Im starsze jajko, tym większą komorę skrywa. Jego świeżość sprawdzisz, zanurzając je w wodzie. Połóż je poziomo na dnie naczynia. Jeśli tam zostanie - jest świeże, gdy trochę się uniesie - jego świeżość jest wątpliwa, a kiedy wypłynie na powierzchnię i uniesie się pionowo - mamy pewność, że jajko jest stare.

Jak zapobiec pękaniu skorupki podczas gotowania?

Chyba każdej z nas przytrafiło się, że skorupka pękła podczas gotowania jajka, a białko wypłynęło na zewnątrz. Jajka nie lubią gwałtownych zmian temperatury, a często wrzucamy je do wrzątku zaraz po wyjęciu z lodówki. Na szczęście można tego w prosty sposób uniknąć! Wystarczy wyjąć je z lodówki przynajmniej pół godziny przed gotowaniem, włożyć do zimnej wody zamiast wrzątku i gotować na małym ogniu.

Warto też skorzystać z pewnego triku. Dodany do wody sok z cytryny to gwarancja, że podczas gotowania jajko nie pęknie. Podobne działanie ma łyżka octu. Niektóre kucharki przed gotowaniem nakłuwają igłą spłaszczony koniec jajka, dzięki czemu narastające w jajku ciśnienie będzie ma ujście i skorupka zostaje cała.

Jak ułatwić sobie obieranie jajek?

Im bardziej świeże jajko, tym trudniej i dłużej będziemy je obierać. Najpopularniejsze sposoby na przyspieszenie tej niewdzięcznej czynności to gotowanie jajek w wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej lub soli, a także obtłuczenie ich i pozostawienie na kilka minut w zimnej wodzie.

Ale jest jeszcze prostszy sposób! Dzięki niemu obierzesz jajko w 30 sekund. Obejrzyj poniższy materiał:

Przekaż 1% na pomoc dzieciom - darmowy program TUTAJ>>>