Wypadek w pracy: Jak uzyskać odszkodowanie

Pracownik, który miał wypadek w pracy (albo w drodze do lub z pracy), często musi iść na długie zwolnienie lekarskie. W tym czasie jednak będzie dostawał 100-proc. zasiłek chorobowy, czyli wyższy niż podczas "normalnej" choroby (gdy zasiłek wynosi 80-proc.). Jeśli zdarzenie zostanie uznane za wypadek w pracy, można uzyskać też jednorazowe odszkodowanie z ZUS (za wypadek w drodze do lub z pracy nie przysługuje). By dostać świadczenia z ZUS oraz od pracodawcy, musi być sporządzona właściwa dokumentacja.

Procedura powypadkowa

1. Pomoc i ustalenie okoliczności

Aby nieszczęśliwe zdarzenie uznano za wypadek w pracy, muszą być spełnione 3 warunki: pracownik doznał urazu podczas wykonywania pracy lub gdy pozostawał w dyspozycji pracodawcy (np. czekał na polecenie, był w drodze do oddziału firmy); zdarzenie było nagłe oraz uraz nastąpił na skutek działania czynnika zewnętrznego (np. maszyny, innej osoby, kabli, uszkodzonej nawierzchni itp.).

Pamiętaj! Za wypadek w pracy zostanie uznane też m.in.: - zdarzenie w czasie przerwy śniadaniowej (np. pracownica idąc do pokoju socjalnego, została popchnięta i złamała rękę); - zdarzenie na terenie zakładu niezwiązane bezpośrednio z pracą (elektryk szedł na szkolenie i zwichnął kostkę na schodach); - wypadek w delegacji służbowej poza miejscem zamieszkania. Wypadek niezwłocznie należy zgłosić pracodawcy. Pracodawca zaś ma obowiązek m.in.: zabezpieczyć miejsce wypadku; zawiadomić inspekcję pracy, jeśli wypadek był ciężki, śmiertelny lub uległo mu kilka osób; sporządzić dokumentację powypadkową.

2. Protokół lub karta wypadku

Pracodawca musi powołać do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy (w składzie: pracownik służby BHP i społeczny inspektor pracy). Zespół w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku sporządza: protokół powypadkowy (jeśli poszkodowany jest na etacie) lub kartę wypadku (jeśli wypadek miała osoba pracująca na zlecenie, na podst. umowy agencyjnej lub umowy o świadczenie usług). Pracodawca, po zatwierdzeniu protokołu powypadkowego, musi jeden egzemplarz przesłać poszkodowanemu (lub członkom rodziny, gdyby ten zmarł).

Nasza rada: jeśli poszkodowany nie zgadza się z treścią protokołu (karty wypadku), może zgłosić pracodawcy swoje uwagi.

3. Zawiadomienie ZUS o wypadku

Protokół (kartę wypadku) pracodawca ma obowiązek przesłać też do ZUS. Poszkodowany pracownik, przebywający na zwolnieniu lekarskim, otrzyma wtedy 100-proc. zasiłek chorobowy. Może też starać się o odszkodowanie.

Nasza rada: pracownik może przebywać na zasiłku chorobowym do 182 dni, a jeśli jego stan zdrowia się nie poprawi, powinien wystąpić do ZUS o świadczenie rehabilitacyjne (konieczny jest wniosek). To świadczenie może być przyznane na maksymalnie 12 miesięcy.

4. Udowodnienie zaniedbań

Oprócz świadczeń z ZUS, pracownik może równocześnie żądać rekompensaty od pracodawcy na mocy przepisów kodeksu cywilnego. Jednak to poszkodowany musi wykazać, że pracodawca, przez swoje zaniedbania, ponosi winę za wypadek (bo np. złamał zasady BHP, bo stanowiska pracy były wyposażone w maszyny nie do końca sprawne, niespełniające niezbędnych wymogów technicznych). Jeżeli przedsiębiorca posiada polisę OC, to odszkodowanie zostanie wypłacone z tego ubezpieczenia.

Odszkodowanie z ZUS

Po zakończonym leczeniu można wystąpić do ZUS o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy. Do wniosku należy załączyć aktualne zaświadczenie od lekarza (na druku N-9). ZUS wezwie poszkodowanego na badanie. Orzecznik określi procentowy uszczerbek na zdrowiu. Za każdy procent trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ZUS wypłaci 780 zł (1% uszczerbku może stanowić np. lekkie uszkodzenie nosa lub utrata jednego zęba). Odszkodowanie dla małżonka osoby zmarłej wskutek wypadku przy pracy wynosi 70196 zł i dla każdego dziecka po 13649 zł. ZUS dokona wypłaty na wniosek bliskiej osoby.

Maciej Raszewski, główny specjalista ZUS
Agnieszka Jaroszek, prawnik, ekspert prawa pracy