Antykoncepcja - to trzeba wiedzieć
Antykoncepcja (łac. conceptio = poczęcie) obejmuje działania, których zadaniem jest niedopuszczenie do zapłodnienia komórki jajowej i do zajścia w ciążę.
Antykoncepcja umożliwia zaplanowanie wielkości rodziny, a także wybranie odpowiedniego momentu prokreacji, aby dziecko urodziło się wówczas, gdy będzie miało zapewnione optymalne warunki rozwoju.
Dlaczego stosowane są metody antykoncepcyjne?Następstwem współżycia płciowego bez stosowania żadnych środków antykoncepcyjnych może być przyjście na świat licznego potomstwa. W księdze rekordów Guinnessa opisana jest kobieta, która zachodząc w ciążę 27 razy urodziła 69 dzieci!
Dwoje ludzi decydujących się na współżycie płciowe, powinno zastanowić się, jakie są ich plany rodzicielskie w bliższym i dalszym okresie życia. Jeżeli zamierzają regulować swoją płodność, muszą m.in. zadecydować, jakiej skuteczności oczekują od metody antykoncepcyjnej.
Czy możemy porównywać skuteczność znanych metod antykoncepcyjnych?Tak. Wykorzystujemy do tego celu wskaźnik Pearla, określający liczbę ciąż, które pojawiły się u 100 kobiet w czasie jednego roku stosowania danej metody antykoncepcyjnej. Na przykład: wskaźnik Pearla o wartości 20 oznacza, że na 100 kobiet stosujących określoną metodę w czasie jednego roku 20 zaszło w ciążę.
Czy można za pomocą wskaźnika Pearla ocenić płodność kobiet regularnie współżyjących bez zabezpieczenia? Tak. Wartość wskaźnika Pearla różni się w zależności od wieku kobiety. U młodych kobiet waha się w granicach 80-90. Po 40. roku życia jego wartość zmniejsza się do 40-50, po 45. roku życia - do 10-20, a po 50. roku życia wynosi 0-5.
Co to jest zapłodnienie? Po stosunku płciowym plemniki przedostają się z pochwy poprzez macicę do jajowodów. Jeżeli napotkają na swojej drodze odpowiednio przygotowaną komórkę jajową, jeden z nich wnika do jej wnętrza, doprowadzając do powstania zygoty. Proces ten nazywamy zapłodnieniem.
Czy zapłodnienie oznacza ciążę? Zygota, powstała w wyniku połączenia się komórki jajowej z plemnikiem, przez około 4-7 dni przesuwa się przez jajowód i jamę macicy, dzieląc się i przekształcając w kolejne stadia rozwojowe: morulę, blastulę i blastocystę.
Jeżeli blastocysta napotka odpowiednio przygotowaną błonę śluzową, wyściełającą jamę macicy, ulega zagnieżdżeniu (implantacji). Od tego momentu możemy powiedzieć, że kobieta jest w ciąży.
W warunkach prawidłowych, w około 30% przypadków nie dochodzi do zagnieżdżenia zapłodnionych komórek jajowych, w następstwie czego ulegają one wydaleniu. Może to być spowodowane nieprawidłowymi podziałami zygoty, a następnie moruli i blastuli, niewystarczającym przygotowaniem śluzówki w jamie macicy lub wadami, bądź chorobami macicy.
Czy w każdym dniu cyklu możliwe jest zapłodnienie? Komórka jajowa uwalniana jest z jajnika kobiety zazwyczaj jeden raz w cyklu. Proces ten nazywamy owulacją. Dochodzi do niego najczęściej w połowie cyklu miesiączkowego, a więc około czternastego dnia cyklu, licząc od pierwszego dnia miesiączki. Zapłodnienie komórki jajowej jest możliwe przez 2 dni.
Plemniki mogą zachować zdolność do zapłodnienia nawet przez 7 dni. Można więc powiedzieć, ze kobieta jest płodna przez 8-9 dni w cyklu. Problemem jest jednak precyzyjne ustalenie momentu wystąpienia owulacji. Nierzadko, w związku z zaburzeniami hormonalnymi, emocjami, zmianami klimatu lub bez uchwytnej przyczyny, dochodzi do znacznego przesunięcia owulacji w czasie.
Jakie metody antykoncepcyjne są obecnie stosowane? Współcześnie zalecane metody antykoncepcyjne można podzielić na trzy grupy (wg Bensona, 1988): biologiczne, mechaniczne, chemiczne, mechaniczno-chemiczne, immunologiczne.
Co to jest ubezpłodnienie trwałe?Ubezpłodnienie trwałe jest metodą antykoncepcyjną, polegającą na trwałym pozbawieniu kobiety lub mężczyzny funkcji rozrodczej. Dokonuje się tego poprzez podwiązanie i przecięcie jajowodów u kobiety (wsk. Pearla 0,0-0,5) lub podwiązanie i przecięcie nasieniowodów u mężczyzny (wsk. Pearla 0,0-0,2).
Przy prawidłowej technice przeprowadzenia operacji jest to najpewniejsza metoda antykoncepcyjna. W wielu krajach stosowana jest powszechnie, "na życzenie". Zabiegi tego typu nie mają żadnego wpływu na stan hormonalny kobiety i mężczyzny oraz ich doznania. Dokonanie ubezpłodnienia trwałego na prośbę kobiety lub mężczyzny jest w Polsce niedozwolone, wykonywane jest jedynie w sytuacjach, gdy ciąża mogłaby zagrażać zdrowiu lub życiu kobiety.
