Miniprzewodnik po antykoncepcji

Środki antykoncepcyjne możemy podzielić na: mechaniczne, chemiczne oraz hormonalne.

ŚRODKI MECHANICZNE

Prezerwatywa

Jak działa: Na zasadzie fizycznej bariery, powstrzymuje nasienie przed dostaniem się do pochwy.

Dla kogo: Kobiet, które często zmieniają partnerów i mają skłonność do intymnych infekcji.

Zalety: To łatwo dostępny i dość tani środek antykoncepcyjny. Nie tylko zapobiega niechcianej ciąży, ale chroni też przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.

Wady: Może osłabiać doznania seksualne, jej skuteczność w dużej mierze zależy od wprawy mężczyzny w posługiwaniu się prezerwatywą. Gdy zostanie uszkodzona lub pęknie, będzie zawodna.

ŚRODKI CHEMICZNE

Globulki, kremy plemnikobójcze

Jak działają: Na 10-15 minut przed stosunkiem wprowadza się je do pochwy. Mechanizm ich działania polega na upośledzeniu funkcji plemników.

Dla kogo: Odpowiednie dla kobiet ze skłonnością do infekcji intymnych, bo mają dodatkowe działanie bakteriobójcze.

Zalety: Poprawiają nawilżenie pochwy, co ułatwia odbycie stosunku.

Wady: Trzeba odczekać około 20-30 minut zanim się rozpuszczą i zaczną działać. Środki te zwykle obficie się pienią, co dla niektórych kobiet jest krępujące, a mężczyznom może przeszkadzać przy pieszczotach oralnych.

ŚRODKI HORMONALNE

Pigułka dwuskładnikowa (zawierająca dwa syntetyczne hormony płciowe: estrogen i progestagen.

Jak działa: Blokuje owulację i zagęszcza śluz w szyjce macicy, który staje się nieprzenikliwy dla plemników. Pigułkę łyka się codziennie przez 21 dni, a następnie odstawia na tydzień. W tej przerwie pojawia się miesiączka.

Dla kogo: Odpowiednia dla kobiet, które mają dużo samodyscypliny i są dobrze zorganizowane. Pigułkę bowiem należy przyjmować codziennie o tej samej porze (przerwy nie mogą być dłuższe niż 12 godzin).

Zalety: Nie tylko skutecznie zabezpiecza przed niechcianą ciążą, ale też zmniejsza objawy napięcia przedmiesiączkowego. Branie pigułki pozwala kobiecie uregulować swój cykl miesięczny, a nawet przesunąć termin miesiączki (np. podczas wyjazdu wakacyjnego).

Wady: U kobiet, które mają problemy żylne może zwiększyć zagrożenie chorobą zakrzepowo-zatorową. Niektóre kobiety biorące pigułki skarżą się na obniżenie libido albo spadek nastroju

Pigułka jednoskładnikowa

(tzw. minipigułka, zawiera jedynie małą dawkę progestagenu)

Jak działa: Progestagen zagęszcza śluz szyjkowy, przez co plemnikom trudno przez niego przeniknąć, nie blokuje jednak jajeczkowania. Pigułkę przyjmuje się codziennie, bez tygodniowej przerwy na miesiączkę.

Dla kogo: Dla kobiet bardzo zdyscyplinowanych: minipigułkę należy brać codziennie o tej samej porze (z dokładnością do 1,5 godziny).

Zalety: To dobra forma antykoncepcji hormonalnej dla kobiet, które z jakiś przyczyn nie mogą stosować pigułek dwuskładnikowych ani plastrów hormonalnych. Minipigułkę mogą również stosować kobiety karmiące piersią.

Wady: Podczas brania minipigułki często mogą występować plamienia.

Plaster (podobnie jak pigułki dwuskładnikowe zawiera dwa syntetyczne hormony płciowe: estrogen i progestagen).

Jak działa: Plaster nakleja się na pośladku, podbrzuszu, górnej części tułowia lub zewnętrznej części ramienia. Po naklejeniu, hormony w sposób ciągły (przez 24 godziny na dobę) przenikają przez skórę do krwioobiegu, blokując w ten sposób owulację. Plaster nakleja się raz na tydzień, potem zmienia na kolejny. Po trzecim plastrze należy zrobić tygodniową przerwę, w czasie której wystąpi miesiączka.

Dla kogo: To dobra metoda dla zapominalskich: o zmianie plastra trzeba pamiętać tylko raz w tygodniu. Dopuszczalne jest trzydniowe opóźnienie w zmianie plastra na nowy.

Zalety: Plaster jest też doskonałym wyjściem dla kobiet z chorobą wrzodową żołądka albo niewydolnością wątroby: w przeciwieństwie do pigułek nie obciąża tych narządów, a jest równie skuteczny. W odróżnieniu od pigułek, skuteczności plastra nie zmniejszają biegunka ani wymioty, bo hormony nie przenikają przez układ pokarmowy.

Wady: Przeciwwskazania do stosowania plastra są takie same jak w przypadku pigułki dwuskładnikowej. Na początku stosowania plastrów mogą pojawić się bóle piersi albo reakcje alergiczne na skórze.

Antykoncepcja w zastrzyku (zawiera bardzo dużą dawkę progestagenu)

Jak działa: Ginekolog wstrzykuje zastrzyk raz na trzy miesiące. Progestagen blokuje owulację i zagęszcza śluz szyjkowy.

Dla kogo: Dla kobiet, które nie chcą codziennie pamiętać o antykoncepcji, nadaje się również dla matek karmiących.

Zalety: Nie trzeba pamiętać o codziennym zabezpieczaniu się.

Wady: Przy tego typu antykoncepcji, kobieta może odczuwać bóle głowy oraz nagłe pogorszenie nastroju. U niektórych kobiet zawarta w zastrzyku dawka hormonów pobudza apetyt. Po odstawieniu, uregulowanie cyklu menstruacyjnego może trwać kilka miesięcy.

Wkładka klasyczna (z tworzywa i miedzi)

Jak działa: Ginekolog wprowadza wkładkę do jamy macicy, a jej obecność uniemożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej. Ponadto, dodanie miedzi na zakończeniach wkładki zmniejsza ruchliwość plemników i ogranicza ich zdolność do zapłodnienia.

Dla kogo: Dla kobiet, które urodziły już dzieci i nie planują kolejnych w ciągu najbliższych kilku lat. Nadaje się również dla matek karmiących oraz palaczek po 35 r.ż.

Zalety: Na kilka lat zwalnia z obowiązku pamiętania o antykoncepcji. Wkładkę powinno wymieniać się średnio co trzy lata.

Wady: Mniejsza skuteczność aniżeli hormonalna antykoncepcja. Może przedłużać czas trwania miesiączek i powodować, że będą one bardziej obfite.

Wkładka hormonalna (zawiera lewonorgestrol - rodzaj gestagenu)

Jak działa: To spirala wewnątrzmaciczna z pojemniczkiem zawierającym hormon. Jej działanie jest podobne do klasycznej wkładki. Dodatkową ochronę stanowi uwalniany stopniowo lewonogestrol, który zagęszcza śluz w szyjce macicy utrudniając plemnikom wędrówkę w głąb dróg rodnych. Wkładkę hormonalną również musi założyć ginekolog.

Dla kogo: Dla kobiet, które nie mogą stosować pigułki dwuskładnikowej (karmiących piersią, palaczek).

Zalety: Po założeniu wkładki hormonalnej przez pięć lat nie trzeba pamiętać o antykoncepcji. Wkładka ta łagodzi również dolegliwości występujące przy mięśniakach.

Wady: Może powodować zanik miesiączki, nawet przez kilka miesięcy po założeniu pojawiają się plamienia.

METODY NATURALNE:

Z uwagi na ich niską skuteczność, należałoby je raczej traktować jako sposoby pomagające wybrać najlepszy moment na poczęcie dziecka niż jako antykoncepcję. Poza tym, za antykoncepcję uznaje się takie metody, które nie wykluczają współżycia. A metody naturalne opierają się głównie na określeniu dni płodnych u kobiety i czasowej abstynencji seksualnej w te właśnie dni.

Metoda termiczna: polega na codziennym porannym badaniu temperatury. Po owulacji temperatura ciała kobiety wzrasta o 0,2 - 0,5 st..

Metoda obserwacji śluzu (Billingsów): polega na obserwacji śluzu szyjkowego w poszczególnych fazach cyklu. Tuż po miesiączce jest on skąpy. W czasie owulacji śluz staje gęsty i rozciągliwy (przypomina białko jaja kurzego). Taki śluz przedłuża żywotność plemników i ułatwia zapłodnienie.

Tzw. kalendarzyk małżeński (metoda Ogino-Knaussa): polega na określaniu dni płodnych na podstawie długości cyklu miesięcznego. Zakłada się, że owulacja występuje na 14 dni przed rozpoczęciem kolejnej miesiączki, a doliczając margines bezpieczeństwa przyjmuje, że dni płodne mogą wypadać między 9 a 16 dniem cyklu.

Tester Persona: to urządzenie elektroniczne na podstawie analizy hormonalnej moczu określa termin owulacji. Podobnie działają jednorazowe testy owulacyjne.

Stosunek przerywany: polega na usunięciu członka z pochwy tuż przed wytryskiem. Skuteczność tej metody jest niewielka, gdyż jeszcze przed wytryskiem do pochwy mogą dostać się plemniki zdolne do zapłodnienia. Poza tym, stres związany z tą metodą wielu parom odbiera przyjemność ze współżycia.