Mocznik: Właściwości i zastosowania

Mocznik to substancja chemiczna powstająca w organizmie w wyniku procesu rozpadu białek. Wydalany jest wraz z potem i moczem – stąd potoczna nazwa substancji. Oficjalna nazwa to diamid kwasu węglowego, inaczej karbamid. Występuje również w warstwie rogowej naskórka i należy do składników NMF, czyli naturalnego czynnika nawilżającego. Jego stężenie w danym czynniku wynosi 7 proc. i wraz z wiekiem maleje. Mocznik chroni skórę przed utratą wody i zapewnia jej odpowiednią sprężystość i elastyczność. Gdy poziom tej substancji w organizmie zmniejsza się, skóra staje się przesuszona, szorstka i podrażniona.

Mocznik wykorzystywany w kosmetyce to syntetyczny odpowiednik tej substancji, otrzymany po raz pierwszy przez Fredricha Wöhlera w 1828 roku. Powstaje w wyniku połączenia amoniaku i dwutlenku węgla pod wpływem wysokiej temperatury i pod ciśnieniem 100-200 atm. Ma postać białego, bezwonnego proszku i wykazuje właściwości higroskopijne – wiązania i zatrzymywania wody. Mocznik uznawany jest za jeden z najlepszych humektantów (nawilżających substancji zatrzymujących wodę w warstwie rogowej naskórka) używanych w pielęgnacji skóry. Kremy zawierające mocznik świetnie nadają się do skóry wrażliwej i alergicznej. W składzie INCI mocznik występuje pod nazwą Urea.

Mocznik, jako składnik kosmetyków, wykazuje właściwości nawilżające i regenerujące skórę. Pochłania wodę i blokuje jej ucieczkę z najgłębszych warstw rogowych naskórka. Dzięki temu zapobiega odwodnieniu skóry, jej przesuszeniu i podrażnieniom. W zależności od tego, w jakim stężeniu mocznik występuje w kosmetykach, wykazuje różne działanie.

W mniejszych stężeniach (2-10 proc.) mocznik regeneruje naskórek (przyspiesza podział komórek w warstwie ziarnistej skóry) i nawilża skórę, przyciągając cząsteczki wody i zatrzymując je w warstwie rogowej naskórka. Dziesięcioprocentowy mocznik działa przeciwbakteryjne, dzięki czemu pomaga zwalczać trądzik pospolity. W stężeniu od 10 do 30 proc. substancja ta powoduje rozerwanie wiązań wodorowych keratyny, przez co zmiękcza skórę i zwiększa jej przepuszczalność. Ułatwia tym samym wnikanie składników aktywnych zawartych w kosmetykach lub lekach w głębsze warstwy skóry. Ponadto zmniejsza stany zapalne i przyspiesza proces gojenia się ran.

W wyższych stężeniach mocznik ma właściwości silnie złuszczające, takie kosmetyki wykorzystywane są do zwalczania zrogowaciałego naskórka i przebarwień. Stężenia 30-40 proc. stosowane są w peelingach i kuracjach złuszczających nadmiernie zrogowaciałej skóry, natomiast stężenia 40-50 proc. silnie złuszczają i przepisywane są głównie na receptę. Polecane są osobom cierpiącym na łuszczycę, atopowe zapalenie skóry, rybią łuskę czy problemy skórne powstałe w wyniku cukrzycy.

Ze względu na swoje korzystne właściwości, mocznik wykorzystywany jest na szeroką skalę w kosmetykach do skóry z problemami. Warto stosować go, jeśli skóra jest sucha i odwodniona, ale z powodzeniem można używać go regularnie przez cały czas w celach profilaktycznych. Na rynku istnieje wiele kremów z mocznikiem przeznaczonych do twarzy, rąk, przesuszonych łokci i kolan, a także zrogowaciałych stóp i pękających pięt. Mocznik wygładzi szorstką skórę, złagodzi uczucie napięcia i dyskomfortu zmniejszy podrażnienia. Sprawi, że skóra będzie elastyczna i sprężysta.

Mocznik jest również składnikiem żelów myjących i toników do twarzy, które idealnie sprawdzą się w przypadku cery suchej i wrażliwej. Takie preparaty oczyszczają skórę, łagodzą uczucie swędzenia i redukują łuszczenie. Mocznik dodawany jest również do balsamów, emolientów i maści, pomocny okazuje się w przypadku wrastających włosków po depilacji oraz przy oparzeniach słonecznych. Zawarty w szamponach niweluje łupież i przetłuszczanie się włosów, dzięki temu, że reguluje produkcję sebum. Także pasty do zębów oraz koncentraty do dziąseł i języka mogą zawierać mocznik. Jego działanie przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie zapobiegnie powstawaniu płytki nazębnej i kamienia.