Wolne rodniki: Czym są i jak się ich pozbyć

O wolnych rodnikach mówi się w kontekście wielu produktów spożywczych i zestawia się z antyoksydantami. To właśnie te drugie substancje mają za zadanie unieszkodliwiać ich działanie. Ale mało osób zdaje sobie sprawę z tego, jak wolne rodniki dokładnie wpływają na nasz organizm. Okazuje się, że ich nadmierna obecność poważnie szkodzi naszemu zdrowiu: mogą sprzyjać powstaniu chorób cywilizacyjnych, narażają na kumulowanie się toksyn w narządach i tkankach, a także znacząco sprzyjają starzeniu się organizmu. Zatem czym są wolne rodniki? W jaki sposób się ich pozbyć?

Palenie papierosów sprzyja namnażaniu się wolnych rodników
Palenie papierosów sprzyja namnażaniu się wolnych rodników123RF/PICSEL

Wolne rodniki: One są zawsze obecnie w organizmie

Wolne rodniki to nic innego, jak atomy tlenowe, które nie mają żadnego wiązania, więc występują w organizmie pojedynczo, czyli bez pary. Jednak wszystkie obecne w naszym organizmie wiązania tlenowe powinny występować podwójnie, ale wskutek procesów zachodzących w mitochondriach czasami zaburza się równowaga i jeden atom ulega utlenieniu. Te, które pozostają, zwane są właśnie wolnymi rodnikami i poszukują swojej "zaginionej pary", co osłabia często inne, z pozoru trwałe wiązania, np. białek. To powoduje, że uszkadzane są błony komórkowe, a nawet niektóre struktury wiązań DNA, co może doprowadzić do bardzo groźnych chorób.

Potrzebne są antyoksydanty

Pojawianie się w organizmie wolnych rodników jest procesem naturalnym, ale dla równowagi potrzebne są antyoksydanty, które unieszkodliwiają ich działanie i przywracają równowagę wiązań w organizmie. Gdzie je znaleźć? To szeroka grupa naturalnych związków obecna w wielu produktach spożywczych. Niestety, uboga w składniki odżywcze dieta może powodować, że ilość wolnych rodników w organizmie zwiększa się. Poza tym istnieje bardzo dużo czynników, które powodują, że wolne rodniki w organizmie mnożą się w błyskawicznym tempie.

Nadmierne opalanie postarza skórę, ale także sprzyja wolnym rodnikom
Nadmierne opalanie postarza skórę, ale także sprzyja wolnym rodnikom123RF/PICSEL

Co sprzyja powstawaniu wolnych rodników?

Wiadomo już, że nieodpowiednia i uboga w składniki odżywcze dieta powoduje, że naturalna równowaga między antyoksydantami a wolnymi rodnikami jest zaburzona. Okazuje się, że istnieje wiele czynników, które mogą sprzyjać mnożeniu się niesparowanych wiązań tlenowych. Do ich powstania przyczynia się palenie papierosów, spożywanie alkoholu i przyjmowanie leków, a także potrawy obfitujące w tłuszcze trans oraz nadmiernie grillowane (w taki sposób, że na produktach spożywczych obecna jest spalenizna). Wolnym rodnikom sprzyja również stres, zbyt małe ilości snu, a także nadmierne przebywanie w pełnym słońcu (np. opalanie się bez filtra UV). Niestety, na ilość wolnych rodników w organizmie składa się także przebywanie w zanieczyszczonym środowisku.

Wolne rodniki są bardzo groźne

Skoro wiemy już, jak wolne rodniki powstają oraz co nieco wiadomo na temat ich szkodliwego działania, warto przyjrzeć się temu, jakie skutki wywołują w organizmie. A jest ich niemało, a na dodatek są bardzo niebezpieczne. Wolne rodniki mogą uszkadzać naczynia krwionośne i utleniać lipidy, co sprzyja osadzaniu na żyłach i tętnicach blaszek miażdżycowych. Poza tym wolne rodniki atakują tkanki narządów i je osłabiają, co może przyczynić się do schorzeń metabolicznych, takich jak np. cukrzyca oraz powodować stany zapalne wątroby, nerek, trzustki, jelit czy żołądka.

Niestety na działanie wolnych rodników podatny jest również mózg, co może sprzyjać nie tylko pogorszonej koncentracji czy pamięci, ale stanowić przyczynę do rozwoju groźnych chorób cywilizacyjnych, takich jak choćby alzheimer czy parkinson.

Wolne rodniki nas postarzają

Wolne rodniki mają również niekorzystny wpływ na wygląd naszej skóry. Ich działanie powoduje, że pogarsza się jej struktura: staje się mniej elastyczna i jędrna, co może sprzyjać nie tylko powstawaniu większej ilości zmarszczek, ale także prowadzić do schorzeń, takich jak egzema, łuszczyca czy pojawiające się i nawracające stany zapalne.

Czerwona papryka jest naturalnym źródłem witaminy C
Czerwona papryka jest naturalnym źródłem witaminy C123RF/PICSEL

Jak pozbyć się wolnych rodników?

Aby pozbyć się wolnych rodników lub ograniczyć ich namnażanie, warto unikać sytuacji, które sprzyjają obecności ich w organizmie. Do tego warto zmienić swoje przyzwyczajenia żywieniowe i stosować produkty, które są bogate w naturalne przeciwutleniacze. Do nich zalicza się choćby flawonoidy obecne, np. w zielonej herbacie, jednak warto wiedzieć, że popularne witaminy, takie jak wit. C, A i E także mają korzystne działanie. Na szczęście, obecne są w wielu owocach i warzywach, więc włączenie ich do diety (przede wszystkim surowych) może ograniczyć ilość wolnych rodników.

Poza tym warto włączyć do diety orzechy, tłuste ryby morskie czy nierafinowane oleje, które - poprzez obecność kwasów tłuszczowych z grupy omega - ułatwiają przywrócenie równowagi między wolnymi rodnikami a antyoksydantami.


Zobacz nowe artykuły w promocyjnych cenach na ding.pl

INTERIA.PL
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd na stronie?
Dołącz do nas