Antykoncepcja: Jaka metoda jest najlepsza

Wybierając metodę antykoncepcyjną, należy się kierować nie tylko własnymi upodobaniami i tym, co przeczytałyśmy w prasie czy internecie, ale także zaleceniami lekarza. Jeśli stosujemy antykoncepcję hormonalną, przynajmniej raz w roku powinnyśmy odwiedzić ginekologa, nie po to, by odebrać kolejną receptę, ale po to, by na podstawie badań (wywiad, cytologia, badanie ginekologiczne, USG transwaginalne) stwierdził on, czy stosowana metoda nadal jest dla nas odpowiednia.

Jedną z najpopularniejszych mechanicznych metod antykoncepcji jest stosowanie prezerwatywy. Ze statystyk wynika, że z tej formy zapobiegania ciąży korzystało ponad 90 proc. kobiet. Jej skuteczność jest dość wysoka, ale wiele par narzeka na uciążliwości związane ze stosowaniem prezerwatyw. Ta metoda zapobiegania ciąży przeznaczona jest dla tych kobiet, które współżyją niezbyt często (np. dwa razy w miesiącu) oraz dla tych, które nie mogą (lub z jakichś względów nie chcą) stosować antykoncepcji hormonalnej. Jest to także najlepsze rozwiązanie dla osób, które mają wielu partnerów - prezerwatywa jest jedyną metodą antykoncepcyjną, która zapobiega nie tylko ciąży, lecz także chorobom przenoszonym drogą płciową (HIV, zapalenie wątroby typu B).

Doustna antykoncepcja to druga co do popularności metoda zapobiegania ciąży. Ma wysoką skuteczność, ale wiele kobiet ma problem z prawidłowym jej stosowaniem (codziennym połykaniem tabletki o tej samej porze). Ze statystyk wynika, że przynajmniej połowa kobiet stosujących ten rodzaj antykoncepcji raz na jakiś czas popełnia błędy w ich stosowaniu (najczęstsze polegają na pominięciu jednej lub dwóch tabletek w cyklu). Takie problemy znacząco obniżają wartość tej metody, bo regularność stosowania jest warunkiem jej skuteczności. Dodatkowym problemem jest nietolerancja tej formy antykoncepcji przez niektóre kobiety oraz efekty uboczne takie jak zatrzymywanie wody w organizmie albo znaczny spadek libido.

Na dłuższy czas przed zapłodnieniem zabezpieczają długoterminowe metody zapobiegania ciąży. Do takich metod zaliczają się: wkładka wewnątrzmaciczna (potocznie zwana spiralą), podskórny implant hormonalny oraz hormonalna wkładka wewnątrzmaciczna (zwana także hormonalnym systemem wewnątrzmacicznym). Wkładka wewnątrzmaciczna niehormonalna wykonana jest z materiału zawierającego miedź, której jony mają działanie plemnikobójcze. Zakłada się ją na okres do 4-6 lat, ale oczywiście można ją usunąć wcześniej. Jest to metoda polecana kobietom, które nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej (np. z powodu ryzyka zakrzepicy).

Wewnątrzmaciczna wkładka hormonalna i implant podskórny zabezpieczają przed ciążą na okres do trzech lat od chwili zastosowania, ale jeśli kobieta zmieni plany życiowe, nic nie stoi na przeszkodzie, by implant czy wkładkę usunąć wcześniej. Są to metody o bardzo wysokiej skuteczności, polecane przez lekarzy kobietom, które nie powinny stosować hormonalnej antykoncepcji doustnej (np. palącym papierosy, mającym nadwagę) oraz tym, które mają problem z regularnym zażywaniem tabletek.

Antykoncepcję hormonalną wczesnoporonną może przepisać każdy lekarz. Żeby zadziałała, trzeba jednak tabletkę zawierającą levonogestrel (Escapelle, Postinor duo) przyjąć najpóźniej 72 godziny (trzy dni) od momentu współżycia. Środek uniemożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki w macicy. Jest to metoda awaryjna i nie należy jej stosować regularnie, bo może to doprowadzić do zaburzeń hormonalnych i uszkodzeń wątroby. Wkładka wewnątrzmaciczna założona 3-4 dni po stosunku także uniemożliwi zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka.

Kobiety, które jeszcze nie urodziły dziecka, mogą bezpiecznie stosować długoterminowe metody antykoncepcyjne, które nie zawierają estrogenów (np. hormonalny system wewnątrzmaciczny). Są one bezpieczne także dla matek, które karmią piersią i można je stosować już sześć tygodni po urodzeniu dziecka.

Ilona Krawczyk