Biegunka - przyczyna i leczenie
Biegunka może mieć różne przyczyny i trwać od kilku godzin do nawet paru tygodni. Bez względu na powód pojawienia się, biegunka może mieć bardzo poważne skutki. Najgroźniejsze jest odwodnienie, czyli stan, w którym zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Może ono doprowadzić do niewydolności nerek, zaburzeń pracy serca, drgawek, spadku ciśnienia krwi, zaburzeń świadomości, a nawet śpiączki. Początkowo odwodnienie nie powoduje żadnych dolegliwości. Potem pojawia się pragnienie, apatia lub drażliwość, zmniejsza się elastyczność skóry, a oczy się zapadają. Z czasem objawy te się nasilają. Suchość w ustach, bóle głowy, zmniejszenie ilości oddawanego moczu, a nawet bezmocz, osłabienie, zaburzenia widzenia, przyspieszone bicie serca, spadek ciśnienia tętniczego czy bóle mięśni świadczą o ciężkim odwodnieniu zagrażającym życiu. Konieczna jest pomoc lekarska i nawadnianie w szpitalu. Żeby uniknąć groźnych dla zdrowia konsekwencji, warto dowiedzieć się jakie mogą być przyczyny biegunki i jakie leczenie wdrożyć, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu.
Zmiana klimatu i diety, czyli biegunka podróżnych
Pomaga nawadnianie oraz zażywanie kapsułek z probiotykami.
Zakażenie wirusami, np. rotawirusem
Te biegunki bardzo często występują u dzieci. Leczenie polega na nawadnianiu oraz diecie.
Atak bakterii i pasożytów
Biegunkę mogą wywołać np. lamblie, salmonella, E.coli. W tym wypadku konieczne jest podawanie antybiotyków.
Zażywanie leków
Bardzo często występuje biegunka po antybiotykoterapii. Dlatego po leczeniu (niekiedy także w trakcie) zawsze należy stosować probiotyki.
Alergie i nietolerancje pokarmowe, np. na laktozę, gluten
Jednym z głównych objawów tych schorzeń jest biegunka. Leczenie polega na unikaniu produktów, które wywołują uczulenie lub nietolerancję pokarmową.
Spożywanie sztucznych środków słodzących
Sorbitol, mannitol, sztuczne słodziki znajdują się w gumach do żucia i innych produktach bez dodatku cukru. Mogą one powodować biegunkę u niektórych osób, zwłaszcza jeśli są spożywane w nadmiarze. Dlatego lepiej unikać słodzików lub ograniczyć jedzenie produktów, które je zawierają.
Choroby i zaburzenia trawienia
Biegunkę przewlekłą (trwającą nawet kilka tygodni) może powodować wiele schorzeń, takich jak: choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, celiakia, zespół jelita drażliwego. W tych wypadkach najczęściej biegunka mija, gdy choroba zostanie wyleczona lub zostaje złagodzony jej przebieg (w wypadku schorzeń nieuleczalnych).
Stres
Podczas długotrwałego napięcia nerwowego krew odpływa z narządów jamy brzusznej, zwężają się naczynia krwionośne w mięśniach gładkich. To właśnie powoduje zaburzenia pracy jelit i biegunkę. W tym wypadku najskuteczniejsze są leki przeciwbiegunkowe.
Myj często ręce, zawsze przed przygotowywaniem i podawaniem posiłków, w toalecie, podczas zmiany pieluch, po kichaniu, kasłaniu i wydmuchiwaniu nosa. Jeśli nie masz możliwości umycia rąk pod bieżącą wodą, użyj do dezynfekcji rąk specjalnego żelu (np. Carex).
Przechowuj żywność w lodówce. Nie mroź ponowie jedzenia raz już rozmrożonego. Sprawdzaj datę przydatności do spożycia tego, co zamierzasz zjeść.
Dbaj o czystość w kuchni. Myj często blaty stołów, lodówkę itd. W podróży jedz tylko potrawy gorące, dobrze wysmażone lub ugotowane.
Pij tylko butelkowaną wodę (i używaj jej do mycia zębów), drinki bez lodu. Owoce dokładnie myj i obieraj ze skórki. Zawsze miej pod ręką probiotyki i elektrolity.
Pierwsza pomoc
Nawodnienie
Jak najwięcej pij, powoli, małymi łykami. Najważniejsze w leczeniu biegunki jest uniknięcie odwodnienia. Do picia najlepsza jest przegotowana woda i ziołowe herbaty, np. rumianek. Lepiej unikać soków jabłkowego i gruszkowego, alkoholu oraz kofeiny (napojów takich jak coca-cola, pepsi, kawa), ponieważ mogą nasilać biegunkę.
Uzupełnienie elektrolitów
Podczas biegunki tracisz ważne dla życia substancje: sód i potas, magnez i wapń. Dlatego trzeba je uzupełniać. Najlepiej kupić w aptece gotowe preparaty (np. Floridral, Orsalit, Salhydron, Gastrolit, ORS 200). Zawierają one elektrolity w najlepszych proporcjach.
Jeśli nie masz możliwości kupienia elektrolitów w aptece, przygotuj płyn nawadniający samodzielnie. Wymieszaj: litr wody, ¾-1 łyżeczki soli kuchennej, 3-8 łyżeczek cukru, ½ łyżeczki sody oczyszczonej i filiżankę soku pomidorowego.
Dieta
Musi być lekkostrawna i zapierająca. Jedz sucharki, biały ryż, domowy kisiel jagodowy, marchwiankę (2-3 obrane marchewki pokrój w kosteczkę. Zalej wodą – tak, aby płyn zakrył warzywo – i gotuj aż będzie miękka. Dodaj łyżeczkę masła i kleik ryżowy (według uznania). Na końcu całość zmiksuj i jeszcze raz zagotuj. Jeżeli marchwianka będzie za gęsta, dolej przegotowanej wody. Jeśli zaś papka wyjdzie za rzadka, dodaj kleiku ryżowego. Marchwiankę jedz ostudzoną.
Probiotyki
Są to szczepy żywych bakterii podobne do tych, które normalnie występują w zdrowym przewodzie pokarmowym. Probiotyki zwalczają bakterie chorobotwórcze. Można je kupić w aptece (np. Trilac).
Leki
Środki pochłaniające substancje toksyczne oraz osłaniające śluzówkę jelit (węgiel leczniczy i Smecta) można stosować wraz z nawadnianiem i dietą.
Doustne środki (zawierają m.in. loperamid) hamują objawy biegunki dzięki wchłanianiu wody z przewodu pokarmowego. Można je jednak stosować bardzo krótko i w wyjątkowych wypadkach, np. gdy nie masz dostępu do toalety.
Przy biegunce spowodowanej zatruciem bakteryjnym lub wirusowym nie stosuje się leków zapierających.
Kiedy biegunkę spowodowały np. salmonella lub gronkowiec, konieczne są antybiotyki, które je skutecznie zwalczą.
Leki zapierające najlepiej sprawdzają się przy biegunkach spowodowanych nasilonym stresem.
Jedna z teorii głosi, że alkohol pomaga zapobiegać i zwalczać biegunki. To nieprawda.
* Jak najszybciej trzeba się skontaktować z lekarzem, jeśli: choruje niemowlę lub osoba starsza; biegunce towarzyszy gorączka (powyżej 39°C); pojawiają się objawy odwodnienia; w stolcach jest widoczna krew lub śluz.
