Boli cię język?

Zapalenie języka (łac. glossitis) to inaczej zapalenie błony śluzowej języka, które może mieć formę ostrą lub przewlekłą. Stan ten najczęściej dotyka osób z obniżoną odpornością, zaniedbujących higienę jamy ustnej lub jako objaw innych współistniejących schorzeń ogólnoustrojowych.

Śluzówka zdrowego języka powinna być wilgotna, różowa oraz pokryta licznymi brodawkami językowymi.

- Objawy, które sygnalizują problem to obrzęk, pieczenie i ból języka, zmiany w odczuwaniu smaku, zmiany w odcieniu np. blady lub krwistoczerwony, wygładzenie jego powierzchni, trudności w przełykaniu, a także problemy z mówieniem, a przy znacznym obrzęku, nawet z oddychaniem. Charakterystyczne są również wszelkie zmiany, plamki lub krostki. Przy infekcji grzybiczej lub leukoplakii język może być pokryty białym nalotem i plamkami, zaś przy infekcji bakteryjnej mogą pojawić się owrzodzenia. Objawy mogą pojawić nagle lub stopniowo. Język jest silnie unerwionym organem i bardzo wrażliwym na różne czynniki, dlatego jego infekcja może być źródłem dużego dyskomfortu u pacjenta i zaburzać jego codzienne funkcjonowanie - mówi lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.

Czynników ryzyka jest wiele i są bardzo zróżnicowane. Schorzenie może być objawem innych stanów lub dolegliwości. Przyczyny mogą być stomatologiczne oraz pozastomatologiczne m.in.:

- Reakcja alergiczna na składniki pasty do zębów, płynów do płukania jamy ustnej, odświeżaczy oddechu, barwniki w produktach spożywczych, plastik, z którego wykonane są protezy dentystyczne, a nawet reakcja alergiczna na leki, np. obniżające ciśnienie. Jeżeli obrzęk języka pojawia się nagle i towarzyszą mu duszności konieczne jest natychmiastowe wezwanie pomocy. To może być stan zagrażający życiu.

- Suchość w ustach (np. na skutek podeszłego wieku, odwodnienia lub zespołu Sjögrena, choroby autoimmunologicznej, która prowadzi do upośledzenia pracy ślinianek).

- Zakażenia bakteryjne (np. paciorkowce), wirusowe (np. wirus opryszczki) lub grzybicze (kandydoza jamy ustnej).

- Wszelkie urazy mechaniczne np. od ostrych krawędzi zębów, narzędzi stomatologicznych, podrażnienia od protez, aparatów ortodontycznych, oparzeń.

- Niedobory witamin i minerałów. Np. niedobór żelaza (ważne dla zdrowia tkanki mięśniowej języka) lub witamin z grupy B (szczególnie B12).

- Choroby, które mogą wpływać na stan języka, np. afty, próchnica, cukrzyca, wirusy przy przeziębieniu, niedokrwistość złośliwa, HIV/AIDS, liszaj płaski, rumień wielopostaciowy, pęcherzyca, kiła i wiele innych.

- Tytoń, alkohol, gorące jedzenie, ostre przyprawy i inne substancje drażniące.

Stomatolog może rozpoznać schorzenie po charakterystycznym obrzęku lub braku brodawek naturalnie występujących na powierzchni języka. Lekarz podczas badania fizykalnego sprawdza, czy pacjent na języku, dziąsłach lub błonach śluzowych nie ma niepokojących zmian i pęcherzy. Warto również wykonać podstawowe badania krwi, morfologię oraz wymaz wraz z mykogramem z powierzchni języka.

Celem kuracji jest zmniejszenie stanu zapalnego poprzez zmianę stylu życia (np. rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu i innych czynników drażniących) oraz leczenie przyczynowe. Terapia schorzenia to zazwyczaj kombinacja leków, np. antybiotyki, kortykosteroidy, leki przeciwgrzybicze (jeśli zapalenie języka wywołane jest patogenem) oraz suplementy diety.

- Odpowiednia higiena jamy ustnej jest w tym przypadku bardzo ważna. Dokładnie szczotkujemy zęby min. dwa razy dziennie oraz nitkujemy raz dziennie. Gdy język jest zdrowy, pamiętajmy by profilaktycznie oczyszczać jego powierzchnię specjalną skrobaczką, która usuwa nadmiar bakterii i naloty. Niezbędne są również zabiegi profesjonalnej higienizacji w gabinecie oraz regularne przeglądy u stomatologa, podczas których nawet na wczesnych etapach będzie można wykryć niepokojące objawy i wdrożyć leczenie. Zdrowie jamy ustnej to nie tylko zęby, ale również tkanki przyzębia, m.in. dziąseł, język oraz błony śluzowe jamy ustnej - podkreśla dr Stachowicz.

Do codziennej rutyny warto włączyć oglądanie swojego języka, czy to przy porannym myciu zębów, albo przed snem. Obejrzyjmy go z każdej strony, od góry, po bokach i od spodu. Niektóre zmiany języka to powszechne afty, które znikają samoistnie, ale mogą znacznie uprzykrzyć życie.