​Brak ojca uszkadza chromosomy

Naukowcy sprawdzali wpływ braku ojca na wczesnym etapie życia na stan komórek organizmu. Celem badań było uzyskanie wiedzy o procesach komórkowych związanych z rozłąką z ojcem. Było to o tyle istotne, że wcześniejsze badania ustaliły, że takie sytuacje prowadzą do problemów ze zdrowiem i zachowaniem.

W ramach projektu, przeanalizowane dane pochodzące z projektu Fragile Families and Child Wellbeing Study. Dotyczą one warunków życia, zdrowia i kondycji grupy dzieci urodzonych w dużych miastach na początku wieku. Następnie porównali informacje o ewentualnej utracie kontaktu z ojcem w wieku 1, 3, 5 lub 9 lat z (z takich powodów jak jego uwięzienie, śmierć, separacja czy rozwód rodziców), z wynikami badań telomerów dzieci.

Telomer to fragment chromosomu umieszczony na jego końcu, który m.in. chroni chromosom przed uszkodzeniem. Odcinek ten skraca się przy każdym podziale komórki i gdy staje się zbyt krótki, komórka przestaje się dzielić. Skracanie telomerów wiąże się zatem  z procesem starzenia. Zaburzenia w ich pracy mogą powodować powstawanie licznych chorób, w tym układu krążenia i zwiększają ryzyko nowotworów.

Wyniki były jednoznaczne. Pełna rodzina to dłuższe telomery u dzieci. Utrata ojca do dziewiątego roku życia oznaczała bowiem ich skrócenie. Największe szkody wywoływała śmierć, skracając telomery aż o ok. 16 proc.

Autorzy badania znaleźli też bardziej szczegółowe zależności. Okazało się, że bardziej cierpieli chłopcy, szczególnie gdy utracili ojca przed piątym rokiem życia. Dodatkowo, uszkodzenia telomerów zależały od predyspozycji genetycznych związanych z systemem transportu neuroprzekaźnika - serotoniny. Dzieci z najmniej reaktywnym systemem miały w telomerach aż o 90 proc. mniej uszkodzeń, niż ich koledzy i koleżanki z układem najbardziej wrażliwym.

Zaobserwowane reakcje mają daleko idące konsekwencje. Potwierdzają mierzalny, biologiczny skutek nieobecności ojca. Nadaje to większe znaczenie potrzebie społecznych działań wspierających utrzymanie kontaktu między dziećmi i ich ojcami.

Jako przykład, naukowcy podają uwięzienie ojca. Kara więzienia może zostawić niezatarty ślad nie tylko na psychice i rozwoju dziecka, ale także na integralności jego chromosomów. Dlatego tak ważne jest stosowanie środków zmniejszających szkodliwe efekty kary więzienia, takie jak działania edukacyjne i pomoc psychologiczna dla dzieci.