Brak ojca uszkadza chromosomy
Według najnowszych badań, utrata kontaktu z ojcem w dzieciństwie prowadzi do poważnych uszkodzeń chromosomów. Jednak nie każde rozstanie wywołuje jednakowe zmiany.
Naukowcy sprawdzali wpływ braku ojca na wczesnym etapie życia na stan komórek organizmu. Celem badań było uzyskanie wiedzy o procesach komórkowych związanych z rozłąką z ojcem. Było to o tyle istotne, że wcześniejsze badania ustaliły, że takie sytuacje prowadzą do problemów ze zdrowiem i zachowaniem.
W ramach projektu, przeanalizowane dane pochodzące z projektu Fragile Families and Child Wellbeing Study. Dotyczą one warunków życia, zdrowia i kondycji grupy dzieci urodzonych w dużych miastach na początku wieku. Następnie porównali informacje o ewentualnej utracie kontaktu z ojcem w wieku 1, 3, 5 lub 9 lat z (z takich powodów jak jego uwięzienie, śmierć, separacja czy rozwód rodziców), z wynikami badań telomerów dzieci.
Telomer to fragment chromosomu umieszczony na jego końcu, który m.in. chroni chromosom przed uszkodzeniem. Odcinek ten skraca się przy każdym podziale komórki i gdy staje się zbyt krótki, komórka przestaje się dzielić. Skracanie telomerów wiąże się zatem z procesem starzenia. Zaburzenia w ich pracy mogą powodować powstawanie licznych chorób, w tym układu krążenia i zwiększają ryzyko nowotworów.
Wyniki były jednoznaczne. Pełna rodzina to dłuższe telomery u dzieci. Utrata ojca do dziewiątego roku życia oznaczała bowiem ich skrócenie. Największe szkody wywoływała śmierć, skracając telomery aż o ok. 16 proc.
Autorzy badania znaleźli też bardziej szczegółowe zależności. Okazało się, że bardziej cierpieli chłopcy, szczególnie gdy utracili ojca przed piątym rokiem życia. Dodatkowo, uszkodzenia telomerów zależały od predyspozycji genetycznych związanych z systemem transportu neuroprzekaźnika - serotoniny. Dzieci z najmniej reaktywnym systemem miały w telomerach aż o 90 proc. mniej uszkodzeń, niż ich koledzy i koleżanki z układem najbardziej wrażliwym.
Zaobserwowane reakcje mają daleko idące konsekwencje. Potwierdzają mierzalny, biologiczny skutek nieobecności ojca. Nadaje to większe znaczenie potrzebie społecznych działań wspierających utrzymanie kontaktu między dziećmi i ich ojcami.
Jako przykład, naukowcy podają uwięzienie ojca. Kara więzienia może zostawić niezatarty ślad nie tylko na psychice i rozwoju dziecka, ale także na integralności jego chromosomów. Dlatego tak ważne jest stosowanie środków zmniejszających szkodliwe efekty kary więzienia, takie jak działania edukacyjne i pomoc psychologiczna dla dzieci.
